Αν τις ερωτήσεις έθετε το «Τέρας» ελάχιστοι θα ήταν εκείνοι που θα γίνονταν «Εκατομμυριούχοι», κι ας έχουν όλες τον ίδιο κοινό παρονομαστή: την Τράπεζα της Ελλάδος. Θα απαντηθούν όλες, όμως, κι ακόμη περισσότερες, σε μια έκθεση γεμάτη ιστορίες με πολύτιμους θησαυρούς –που δεν έχουν μόνο χρώμα χρυσού, αλλά και άρωμα αρχιτεκτονικής–, πολιτικά παιχνίδια, άλυτα αινίγματα, φωτογραφίες, σχέδια, έπιπλα και έργα τέχνης.
Μια έκθεση αφιερωμένη στα 29 κτίρια της Τράπεζας της Ελλάδος –από την Ξάνθη και την Κέρκυρα έως τη Ρόδο και τα Χανιά– που συνδιοργανώνουν τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη και η Τράπεζα της Ελλάδος στο κτίριο του Μουσείου, στην οδό Πειραιώς.
Πρωταγωνιστής δεν θα μπορούσε παρά να είναι το κεντρικό κτίριο της τράπεζας – ένα από τα ελάχιστα στην καρδιά της Αθήνας που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο (Πανεπιστημίου, Εδουάρδου Λω, Σταδίου και Ομήρου). Το διατηρητέο πλέον κτίριο πέρασε τα δικά του δεινά και χρειάστηκε μισό αιώνα για να πάρει την όψη που έχει σήμερα, καθώς θεμελιώθηκε το 1933, αλλά την τελική του μορφή την πήρε μόλις το 1982.
Πολιτικές κόντρες που είχαν ως στόχο τη συγχώνευση Εθνικής και Τράπεζας της Ελλάδος, αλλά κι ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός χωρίς νικητή δυσχέραιναν την ανέγερση ενός κεντρικού καταστήματος. Και να σκεφτεί κάποιος πως το κατάστημα της Αθήνας ήταν το τρίτο ιδιόκτητο της τράπεζας, καθώς ήδη λειτουργούσαν του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Ύστερα από πιέσεις τελικά πραγματοποιήθηκε η τελετή θεμελίωσης στις 20 Νοεμβρίου του 1933.
«Ο τότε διοικητής της τράπεζας, Εμμανουήλ Τσουδερός, έριξε στα θεμέλια όχι ένα συνηθισμένο νόμισμα όπως θέλει το έθιμο, αλλά ένα χρυσό κωσταντινάτο φλουρί που χαρίζουν στα νεογέννητα, καθώς θεώρησε νεογέννητη και την τράπεζα», εξηγεί στα «ΝΕΑ» η αρχιτέκτων, καθηγήτρια του ΕΜΠ, Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, η οποία ανακάλυψε με τους συνεργάτες της στο αρχείο της τράπεζας περισσότερα από 10.000 σχέδια, επιλογή των οποίων θα φιλοξενηθεί στην έκθεση.
«Το κωσταντινάτο αυτό έδωσε την ιδέα ώστε να τοποθετηθεί κι ένα ψηφιδωτό με τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, έργο του Αγήνορα Αστεριάδη, πάνω από την πόρτα του θησαυροφυλακίου για να το προστατεύουν», συνεχίζει η κ. Αδάμη-Καρδαμίτση.
Λιτό και στιβαρό ώστε να αποπνέει ασφάλεια, «ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της Αθήνας που καταφέρνει να συμβιβάσει την κλασική μορφή με τη μοντέρνα θεώρηση» έγινε βάσει των σχεδίων των Κίμωνα Λάσκαρη (έργο του και οι προσφυγικές πολυκατοικίες στην Αλεξάνδρας) και Δημήτρη Τριποδάκη (αρχιτέκτονα ανάμεσα σε άλλα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου στην οδό Πεσμαζόγλου), που πήραν τον πρώτο έπαινο στο διαγωνισμό του 1929 υπό την εποπτεία των αρχιτεκτόνων Ν. Ζουμπουλίδη και Κ. Παπαδάκη της τεχνικής υπηρεσίας της Τράπεζας.
Μπορεί δε το κεντρικό κτίριό της –συνολικού εμβαδού 6.025 τ.μ.– να κλέβει την παράσταση. Μπορεί μέσα από τα εκπληκτικά σχέδια-ακουαρέλες που είχε καταθέσει η τότε αφρόκρεμα των αρχιτεκτόνων να «διαβάζουμε» τη μόδα της εποχής του Μεσοπολέμου. Άλλωστε, οι συμμετοχές στον συγκεκριμένο διαγωνισμό έφταναν τις 21 – ανάμεσά τους το δίδυμο Βασίλης Κασσάνδρας και Λεωνίδας Μπόνης, που έχουν σχεδιάσει το γειτονικό Μετοχικό Ταμείο Στρατού.
Ξεχωριστές ιστορίες κρύβουν τα παραρτήματα της τράπεζας, από την Αλεξανδρούπολη ώς τα Χανιά και από τη Θεσσαλονίκη ώς τη Ρόδο, αν και αρκετά από τα παραρτήματα δεν λειτουργούν πλέον και τα κτίρια έχουν αλλάξει χρήση, όπως του Αργοστολίου που σήμερα φιλοξενεί το δημαρχείο.
Με απόρθητο κάστρο από μπετόν μοιάζει το υποκατάστημα της τράπεζας στα Χανιά που χτίστηκε λίγο μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ίσως να μη μοιάζει περίεργη αυτή η πληροφορία, καθώς όλα τα τραπεζικά κτίρια έχουν ειδικές προδιαγραφές ασφαλείας. Αν σκεφτεί όμως κάποιος ότι την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα Χανιά μεταφέρθηκε ο χρυσός από τα θησαυροφυλάκια της Αθήνας, ο οποίος ταξίδεψε εν συνεχεία στο Γιοχάνεσμπουργκ και κατόπιν στην Αγγλία (πριν επιστρέψει στην Ελλάδα), τότε δεν μπορεί να αποκλειστεί η υπόθεση πως η τράπεζα ήθελε να είναι προετοιμασμένη σε μια ενδεχόμενη νέα πολεμική σύρραξη.
Στον 17ο αιώνα χρονολογείται το παράρτημα της Κέρκυρας. Πριν φιλοξενήσει τη δραστηριότητα της τράπεζας, ήταν το σπίτι του Λατίνου Αρχιεπισκόπου, επί γαλλικής κατοχής αποτέλεσε την έδρα του κυβερνείου, ενώ στα χρόνια της αγγλοκρατίας φιλοξένησε την Ιόνιο Βουλή.
archaiologia.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.