Στη νεότερη Ιστορία του ελληνισμού το Καστελόριζο κατέχει αναμφίβολα περίοπτη θέση. Και αυτό γιατί παρά τη γεωγραφική του θέση πλησίον των μικρασιατικών ακτών... οι κάτοικοι του νησιού κατάφεραν να διασώσουν αλώβητα το θρήσκευμα και το φρόνημά τους κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα υπήρξε περίοδος σημαντικής ανάπτυξης για το νησί. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία της Οθωμανικής διοίκησης το 1905 το Καστελόριζο είχε 12.000 κατοίκους, διέθετε 3 σχολεία με 6 δασκάλους και αξιοσημείωτη παρουσία στο εμπόριο της περιοχής. Το Μάιο του 1911 οι Ιταλοί κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα κατά τον Λιβυκό Πόλεμο, αλλά δεν κατέλαβαν το Καστελόριζο για στρατηγικούς λόγους, παρά τη σχετική πρόσκληση της δημογεροντίας του νησιού προς τον Ιταλό στρατηγό Amelio. Μετά την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου η Δημογεροντία του Καστελόριζου έστειλε υπόμνημα στο Βενιζέλο με το οποίο ζητούσε την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.
Ο Βενιζέλος αρνήθηκε, φοβούμενος διεθνείς επιπλοκές από μια μονομερή ενέργεια, όμως εν αγνοία του ο τμηματάρχης του υπουργείου εξωτερικών Ίων Δραγούμης, προπαρασκεύασε μυστικά μια απόβαση στο νησί 30 Κρητικών υπό τον οπλαρχηγό Δασκαλάκη. Η απόβαση έγινε την 1η Μαρτίου 1913 με επιτυχία καθώς η μικρή τουρκική φρουρά που βρισκόταν στο νησί παραδόθηκε χωρίς αντίσταση και η ελληνική σημαία υψώθηκε στο διοικητήριο στην θέση της τουρκικής. Η ενέργεια αυτή που είχε τη σιωπηρή επιδοκιμασία του υπουργού εξωτερικών Λάμπρου Κορομηλά, εξόργισε τον Βενιζέλο, ο οποίος απέσυρε αμέσως το σώμα των Κρητών οπλοφόρων και έθεσε σε ολιγόμηνη διαθεσιμότητα το Δραγούμη. Ακολούθησαν επιδρομές Τουρκοκρητικών από την απέναντι ακτή, σφαγές και λεηλασίες στο νησί που εξανάγκασαν το Βενιζέλο να αποστείλει εκ νέου Έλληνα διοικητή (Βασίλης Τζαβέλας) για να επιβληθεί η τάξη, χωρίς όμως να κάνει δεκτό το αίτημα για την τυπική ένωση του νησιού με την Ελλάδα.
Ήδη από τις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου απέκτησε σημαντική γεωστρατηγική σημασία για τις δυνάμεις της Αντάντ μετά την προσχώρηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο στρατόπεδο των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, καθώς ουσιαστικά είχε αποκοπεί η επικοινωνία με την τσαρική Ρωσία. Αρχικά, οι Αγγλογάλλοι προσπάθησαν να εκπορθήσουν τα στενά των Δαρδανελλίων με την αποτυχημένη εκστρατεία της Καλλίπολης που κατέληξε σε ένα λουτρό αίματος του μικτού εκστρατευτικού σώματος Αυστραλών, Άγγλων και Γάλλων. Μετά την αποτυχία αυτή, οι σύμμαχοι προσπάθησαν να προσελκύσουν τα κράτη της Βαλκανικής στο στρατόπεδο τους, προσφέροντας μεγάλα εδαφικά ανταλλάγματα κυρίως εις βάρος της αντίπαλης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ελλάδα αρχικώς είχε τηρήσει ουδετερότητα ευμενή προς την Αντάντ, όμως τόσο η γεωγραφική της θέση όσο και η πολιτική αστάθεια με τη διάσταση απόψεων μεταξύ του Βασιλιά Κωνσταντίνου και του Βενιζέλου, έδιναν την ευκαιρία στους Συμμάχους να παραβιάζουν βάναυσα την ελληνική ουδετερότητα προσπαθώντας να εκβιάσουν την Ελληνική έξοδο στον πόλεμο στο πλευρό τους. Η πίεση αυτή εκφράστηκε με κινήσεις και στα νησιά του Αιγαίου που βρίσκονταν υπό ελληνική κυριαρχία.
Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
(14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1915)
Η αρχή είχε γίνει με τη Λήμνο, την οποία οι Σύμμαχοι κατέλαβαν αυθαίρετα το 1915 και χρησιμοποίησαν ως ναυτική βάση και ορμητήριο για την εκστρατεία στην Καλλίπολη. Μετά την δεύτερη παραίτηση Βενιζέλου, οι σχέσεις Ελλάδας-Αντάντ επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο, με τους Άγγλους να καταλαμβάνουν αρχικά την Μήλο (21 Νοεμβρίου) και λίγο αργότερα τηΜυτιλήνη (30 Δεκεμβρίου). Σε αυτή τη χρονική περίοδο οι Γάλλοι αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν το ιδιότυπο καθεστώς κυριαρχίας του Καστελόριζου και να το καταλάβουν. Για το σκοπό αυτό ο Γάλλος υποπρόξενος της Ρόδου Λαφόντ, ήρθε σε μυστική συνεννόηση με τον Λακερδή που βρισκόταν έγκλειστος στις φυλακές ως ανυπότακτος. Ο Λαφόντ χρηματοδότησε τον Λακερδή, ο οποίος χάρη στη βοήθεια συγγενών και οπαδών του απέδρασε από το κρατητήριο, κατέλαβε το διοικητήριο του νησιού κατεβάζοντας την ελληνική σημαία αναβιβάζοντας τη γαλλική.
Η ενέργεια αυτή αιφνιδίασε την ελληνική κυβέρνηση, που βρισκόταν όμως υπό πίεση λόγω του συμμαχικού αποκλεισμού του Πειραιά και του ναυστάθμου της Σαλαμίνας που ακόμη, όμως, ήταν σχετικά χαλαρός και αφορούσε κυρίως τον περιορισμό των εισαγωγών πρώτων υλών και σίτου. Μετά από μεγάλες δυσκολίες το ελληνικό υπουργείο ναυτικών απέστειλε το καταδρομικό "Έλλη" στην περιοχή του Καστελόριζου για να αποκαταστήσει το προηγούμενο ευνοϊκό για την Ελλάδα καθεστώς. Το Ελληνικό πλοίο έφτασε στην περιοχή στις 14 Δεκεμβρίου, όμως είχε καθυστερήσει κάποιες ώρες. Τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας 2 Γαλλικά καταδρομικά είχαν πλεύσει στο λιμάνι του νησιού και είχαν αποβιβάσει 500 Γάλλους πεζοναύτες. Το ελληνικό πλοίο αποχώρησε άπρακτο, αλλά η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε με διακοίνωση που επέδωσε στην Γαλλική κυβέρνηση με την οποία υπογράμμιζε τον καθαρά ελληνικό χαρακτήρα του νησιού, ενώ απαιτούσε την άμεση αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων.
Η διπλωματική αυτή διακοίνωση κοινοποιήθηκε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες στην Κωνσταντινούπολη και την Ουάσιγκτον προκαλώντας ανάμικτες αντιδράσεις. Η κοινή γνώμη της Ιταλίας αιφνιδιάστηκε από την εύκολη Γαλλική κατάληψη του νησιού, η γνώμη του Άγγλου υπουργού εξωτερικών Γκρέυ ήταν ότι οι δύο πλευρές Ελλάδα και Γαλλία όφειλαν να επιλύσουν την διαφορά με έναν αμοιβαίο συμβιβασμό, ενώ ο Γάλλοι ιθύνοντες σε συνάντηση τους με τον Έλληνα πρέσβη Ρωμανό άφησε να διαφανεί η πρόθεση των Γάλλων να επιστρέψουν το νησί στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου. Τέλος οι Τούρκοι με κατηγορηματική του διακοίνωση στον Έλληνα πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη Τσαμαδό, υποστήριζαν ότι το νησί αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της Οθωμανικής επικράτειας.
neoskosmos.com
Parapona-Rodou
Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα υπήρξε περίοδος σημαντικής ανάπτυξης για το νησί. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία της Οθωμανικής διοίκησης το 1905 το Καστελόριζο είχε 12.000 κατοίκους, διέθετε 3 σχολεία με 6 δασκάλους και αξιοσημείωτη παρουσία στο εμπόριο της περιοχής. Το Μάιο του 1911 οι Ιταλοί κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα κατά τον Λιβυκό Πόλεμο, αλλά δεν κατέλαβαν το Καστελόριζο για στρατηγικούς λόγους, παρά τη σχετική πρόσκληση της δημογεροντίας του νησιού προς τον Ιταλό στρατηγό Amelio. Μετά την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου η Δημογεροντία του Καστελόριζου έστειλε υπόμνημα στο Βενιζέλο με το οποίο ζητούσε την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.
Ο Βενιζέλος αρνήθηκε, φοβούμενος διεθνείς επιπλοκές από μια μονομερή ενέργεια, όμως εν αγνοία του ο τμηματάρχης του υπουργείου εξωτερικών Ίων Δραγούμης, προπαρασκεύασε μυστικά μια απόβαση στο νησί 30 Κρητικών υπό τον οπλαρχηγό Δασκαλάκη. Η απόβαση έγινε την 1η Μαρτίου 1913 με επιτυχία καθώς η μικρή τουρκική φρουρά που βρισκόταν στο νησί παραδόθηκε χωρίς αντίσταση και η ελληνική σημαία υψώθηκε στο διοικητήριο στην θέση της τουρκικής. Η ενέργεια αυτή που είχε τη σιωπηρή επιδοκιμασία του υπουργού εξωτερικών Λάμπρου Κορομηλά, εξόργισε τον Βενιζέλο, ο οποίος απέσυρε αμέσως το σώμα των Κρητών οπλοφόρων και έθεσε σε ολιγόμηνη διαθεσιμότητα το Δραγούμη. Ακολούθησαν επιδρομές Τουρκοκρητικών από την απέναντι ακτή, σφαγές και λεηλασίες στο νησί που εξανάγκασαν το Βενιζέλο να αποστείλει εκ νέου Έλληνα διοικητή (Βασίλης Τζαβέλας) για να επιβληθεί η τάξη, χωρίς όμως να κάνει δεκτό το αίτημα για την τυπική ένωση του νησιού με την Ελλάδα.
Ήδη από τις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου απέκτησε σημαντική γεωστρατηγική σημασία για τις δυνάμεις της Αντάντ μετά την προσχώρηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο στρατόπεδο των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, καθώς ουσιαστικά είχε αποκοπεί η επικοινωνία με την τσαρική Ρωσία. Αρχικά, οι Αγγλογάλλοι προσπάθησαν να εκπορθήσουν τα στενά των Δαρδανελλίων με την αποτυχημένη εκστρατεία της Καλλίπολης που κατέληξε σε ένα λουτρό αίματος του μικτού εκστρατευτικού σώματος Αυστραλών, Άγγλων και Γάλλων. Μετά την αποτυχία αυτή, οι σύμμαχοι προσπάθησαν να προσελκύσουν τα κράτη της Βαλκανικής στο στρατόπεδο τους, προσφέροντας μεγάλα εδαφικά ανταλλάγματα κυρίως εις βάρος της αντίπαλης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ελλάδα αρχικώς είχε τηρήσει ουδετερότητα ευμενή προς την Αντάντ, όμως τόσο η γεωγραφική της θέση όσο και η πολιτική αστάθεια με τη διάσταση απόψεων μεταξύ του Βασιλιά Κωνσταντίνου και του Βενιζέλου, έδιναν την ευκαιρία στους Συμμάχους να παραβιάζουν βάναυσα την ελληνική ουδετερότητα προσπαθώντας να εκβιάσουν την Ελληνική έξοδο στον πόλεμο στο πλευρό τους. Η πίεση αυτή εκφράστηκε με κινήσεις και στα νησιά του Αιγαίου που βρίσκονταν υπό ελληνική κυριαρχία.
Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
(14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1915)
Η αρχή είχε γίνει με τη Λήμνο, την οποία οι Σύμμαχοι κατέλαβαν αυθαίρετα το 1915 και χρησιμοποίησαν ως ναυτική βάση και ορμητήριο για την εκστρατεία στην Καλλίπολη. Μετά την δεύτερη παραίτηση Βενιζέλου, οι σχέσεις Ελλάδας-Αντάντ επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο, με τους Άγγλους να καταλαμβάνουν αρχικά την Μήλο (21 Νοεμβρίου) και λίγο αργότερα τηΜυτιλήνη (30 Δεκεμβρίου). Σε αυτή τη χρονική περίοδο οι Γάλλοι αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν το ιδιότυπο καθεστώς κυριαρχίας του Καστελόριζου και να το καταλάβουν. Για το σκοπό αυτό ο Γάλλος υποπρόξενος της Ρόδου Λαφόντ, ήρθε σε μυστική συνεννόηση με τον Λακερδή που βρισκόταν έγκλειστος στις φυλακές ως ανυπότακτος. Ο Λαφόντ χρηματοδότησε τον Λακερδή, ο οποίος χάρη στη βοήθεια συγγενών και οπαδών του απέδρασε από το κρατητήριο, κατέλαβε το διοικητήριο του νησιού κατεβάζοντας την ελληνική σημαία αναβιβάζοντας τη γαλλική.
Η ενέργεια αυτή αιφνιδίασε την ελληνική κυβέρνηση, που βρισκόταν όμως υπό πίεση λόγω του συμμαχικού αποκλεισμού του Πειραιά και του ναυστάθμου της Σαλαμίνας που ακόμη, όμως, ήταν σχετικά χαλαρός και αφορούσε κυρίως τον περιορισμό των εισαγωγών πρώτων υλών και σίτου. Μετά από μεγάλες δυσκολίες το ελληνικό υπουργείο ναυτικών απέστειλε το καταδρομικό "Έλλη" στην περιοχή του Καστελόριζου για να αποκαταστήσει το προηγούμενο ευνοϊκό για την Ελλάδα καθεστώς. Το Ελληνικό πλοίο έφτασε στην περιοχή στις 14 Δεκεμβρίου, όμως είχε καθυστερήσει κάποιες ώρες. Τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας 2 Γαλλικά καταδρομικά είχαν πλεύσει στο λιμάνι του νησιού και είχαν αποβιβάσει 500 Γάλλους πεζοναύτες. Το ελληνικό πλοίο αποχώρησε άπρακτο, αλλά η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε με διακοίνωση που επέδωσε στην Γαλλική κυβέρνηση με την οποία υπογράμμιζε τον καθαρά ελληνικό χαρακτήρα του νησιού, ενώ απαιτούσε την άμεση αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων.
Η διπλωματική αυτή διακοίνωση κοινοποιήθηκε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες στην Κωνσταντινούπολη και την Ουάσιγκτον προκαλώντας ανάμικτες αντιδράσεις. Η κοινή γνώμη της Ιταλίας αιφνιδιάστηκε από την εύκολη Γαλλική κατάληψη του νησιού, η γνώμη του Άγγλου υπουργού εξωτερικών Γκρέυ ήταν ότι οι δύο πλευρές Ελλάδα και Γαλλία όφειλαν να επιλύσουν την διαφορά με έναν αμοιβαίο συμβιβασμό, ενώ ο Γάλλοι ιθύνοντες σε συνάντηση τους με τον Έλληνα πρέσβη Ρωμανό άφησε να διαφανεί η πρόθεση των Γάλλων να επιστρέψουν το νησί στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου. Τέλος οι Τούρκοι με κατηγορηματική του διακοίνωση στον Έλληνα πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη Τσαμαδό, υποστήριζαν ότι το νησί αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της Οθωμανικής επικράτειας.
neoskosmos.com
Parapona-Rodou
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.