Πετρέλαιο, διαμάντια και... όπιο τα μεγάλα «όπλα» των τζιχαντιστών

Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις του ISIS στο Παρίσι ανέδειξαν πλην όλων των άλλων... και ένα ακόμα κορυφαίο θέμα, αυτό της χρηματοδότησης των τρομοκρατικών ομάδων....

Επιχειρήσεις της κλίμακας του χτυπήματος στο Παρίσι, με πολυπληθείς ομάδες, κάλυψη σε τουλάχιστον δύο ή τρεις χώρες, εξοπλισμό αιχμής, καταφύγια και οδούς διαφυγής άκρως οργανωμένες χρειάζονται, εκτός των άλλων, και μετρητά. Ρευστό. Κάτι δηλαδή που τουλάχιστον για τον ISIS και τους μαχητές του «ισλαμικού χαλιφάτου» δεν φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα. Ιδίως όταν μιλάμε για την οργάνωση που οι δυτικές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν δημοσίως χαρακτηρίσει «την πλουσιότερη τρομοκρατική ομάδα στην Ιστορία»!

Οι αναλυτές συμφωνούν επίσης πως, εκτός των αδιαμφισβήτητων ικανοτήτων στα πεδία των μαχών και των επιχειρήσεων, οι σύγχρονοι τρομοκράτες επιδεικνύουν αξιοσημείωτες επιδόσεις στον τομέα της εύρεσης και κυρίως της διαχείρισης πόρων και εσόδων.

Ιδιαίτερα η οργάνωση ISIS, η οποία ουσιαστικά δεν εκπροσωπεί κάποια εθνοτική ή κρατική οντότητα, δεν έχει σταθερή βάση αναφοράς, ούτε καν καλές σχέσεις με αρκετές από τις προγενέστερες τρομοκρατικές ομάδες της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, έχει καταφέρει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να διαχειρίζεται δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια και να εξοπλίζει τους άνδρες της με τα πλέον σύγχρονα όπλα, άρματα, οχήματα και συσκευές επικοινωνίας.





Και όπως απέδειξε το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι, είναι ικανή να λειτουργεί στα χνάρια παλαιότερων πρακτικών κρατικών μυστικών υπηρεσιών, κρατώντας «εν υπνώσει» μέλη της στην καρδιά της Ευρώπης -άρα και συντηρώντας τα- μέχρι να έρθει η ώρα να αναλάβουν δράση.

Ολους τους τελευταίους μήνες το «ισλαμικό χαλιφάτο» πέτυχε νίκες στη Συρία, στο Ιράκ, ακόμα και στην καρδιά της Ευρώπης, που θα ήταν αδύνατες χωρίς μεθοδική οργάνωση και κυρίως χωρίς λεφτά. Πολλά λεφτά...

Ιδού, λοιπόν, μερικές απαντήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία των αμερικανικών αρχών, το ISIS είχε έσοδα 500 εκατ. δολαρίων το 2014 μόνο από τη συστηματική λεηλασία των τραπεζών που βρίσκονταν στις πόλεις τις οποίες κυρίευσε, από τα σπίτια που «έγδυσε» από κοσμήματα, οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα, αλλά και από το λαθρεμπόριο καυσίμων, όπλων, ακόμα και ανθρώπων, κυρίως γυναικών και παιδιών.

Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η ηγετική ομάδα του ISIS. Σε Ιράκ και Συρία η ομάδα έχει καταφέρει να καταλάβει πολλές πόλεις. Σε όσες από αυτές δεν κατακαίει και δεν λεηλατεί ζητά και παίρνει από τους κατοίκους έναν φόρο προστασίας. Κάθε κατάστημα και κάθε σπίτι πρέπει να πληρώσει για να μη γίνει στάχτη! Με τον ίδιο τρόπο στις τράπεζες και στα καταστήματα, τα μέλη του ISIS αρχικά λεηλατούν και στη συνέχεια ζητούν ποσοστό από κάθε δοσοληψία.

Ενα είδος κεφαλικού φόρου που συνεχίζεται ακόμα και στην καθημερινή κυκλοφορία στους δρόμους, όπου πλέον έχει επιβληθεί ένα είδος διοδίου, τουλάχιστον στους δρόμους που ελέγχει το ISIS. Μάλιστα έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις που φτωχοί αγρότες, κτηνοτρόφοι και έμποροι δεν έχουν μετρητά και αναγκάζονται να δώσουν στους μαχητές είτε αγαθά, είτε ζωντανά ζώα από τα κοπάδια τους! Ολα αυτά ονομάζονται από τα μέλη του ISIS «συνεισφορές στον ιερό αγώνα των μουτζαχεντίν».



Οι τελευταίοι μαθαίνουν και από τη δράση άλλων οργανώσεων, ακόμα και μακρινών, όπως αυτές στη Λατινική Αμερική. Ετσι εμπλουτίζουν τη δράση τους με απαγωγές είτε εύπορων ντόπιων, είτε ξένων, συνήθως μελών εθελοντικών οργανώσεων. Για τις απαγωγές ατόμων από αραβικές ή ευρωπαϊκές χώρες ζητούν λύτρα. Επισήμως δεν υπάρχει καταγεγραμμένη τέτοια περίπτωση στα αρχεία των δυτικών υπηρεσιών ασφαλείας. Ανεπισήμως, όμως, το 2014 μόνο από Αμερικανούς πολίτες το ISIS πήρε λύτρα πάνω από 20 εκατ. δολάρια.

Ολα αυτά βέβαια ωχριούν μπροστά στα κέρδη από το λαθρεμπόριο πετρελαίου. Το ISIS ελέγχει πετρελαιοπηγές σε Ιράκ και Συρία και πουλάει αργό πετρέλαιο χωρίς καν να μπει στον κόπο να το διυλίσει. Συνήθως το αργό μεταφέρεται με φάλαγγες φορτηγών σε γειτονικές χώρες όπου βρίσκουν διέξοδο στη μαύρη αγορά. Το 2014 τα έσοδα του ISIS από τον μαύρο χρυσό υπολογίζεται ότι ξεπέρασαν τα 100 εκατ. δολάρια. Για του λόγου το αληθές, το αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε την περασμένη Δευτέρα ότι αμερικανικά αεροσκάφη κατέστρεψαν σε μία και μόνη επιχείρηση 116 βυτιοφόρα με παράνομο πετρέλαιο από τα εδάφη που ελέγχουν τα μέλη του ISIS στο Ιράκ. Τα φορτηγά κατευθύνονταν προς την Τουρκία.

Τέλος, δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση η εμμονή του ISIS να υπερασπιστεί τη Ράκα της Συρίας, την αποκαλούμενη και «πρωτεύουσα της οργάνωσης», παρά τις συντονισμένες επιθέσεις των Δυτικών εναντίον της. Ο λόγος είναι απλός: η Ράκα εξασφαλίζει στους μαχητές την πόλη, ελέγχει σχεδόν στο σύνολό της την παραγωγή σιταριού της Συρίας. Με δυο λόγια, ο ΙSIS έχει εξασφαλισμένη και την τροφοδοσία του...

Αφγανιστάν: Τα τρισεκατομμύρια δολάρια των ορυχείων και οι Ταλιμπάν

Οι μαχητές Ταλιμπάν δεν ασχολούνται μόνο με επιθέσεις, σφαγιασμούς και επιβολή της σαρίας. Οσο κι αν ακούγεται παράδοξο, βρίσκουν χρόνο για να αποκομίσουν κέρδη και μάλιστα μακριά από τα πεδία των μαχών. Κι αν οι «συνάδελφοί» τους του «ισλαμικού χαλιφάτου» αποκομίζουν κέρδη από το λαθρεμπόριο πετρελαίου, οι Αφγανοί Ταλιμπάν έχουν βρει τη δική τους μόνιμη πηγή εσόδων που διασφαλίζει τη χρηματοδότησή τους.

Μια πηγή εσόδων όμως που μοιράζονται με την επίσημη κυβέρνηση της χώρας και ως εκ τούτου χρειάζεται να πολεμήσουν για να εξασφαλίσουν τον έλεγχό της.

Ή έστω την κατά περίπτωση εκμετάλλευσή της. Ο λόγος για την εμπορία -εν προκειμένω το λαθρεμπόριο- ορυκτών, σπανίων μετάλλων και πολύτιμων λίθων. Είναι αλήθεια ότι η διεθνής κοινή γνώμη για χρόνια πίστευε πως το βασικό έσοδο του Αφγανιστάν ήταν το λαθρεμπόριο οπίου. Η αλήθεια είναι όμως ότι η βασική πηγή εσόδων της χώρας, ζωτικής σημασίας τόσο για την επίσημη κυβέρνηση που αγωνίζεται να καλύψει τις στρατιωτικές της ανάγκες χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ όσο και για τις διάφορες ομάδες φανατικών ισλαμιστών που εξακολουθούν να δρουν στη χώρα μακριά από κάθε επαφή και έλεγχο από τις Αρχές της Καμπούλ, είναι ο τεράστιος ορυκτός πλούτος τής κατά τ' άλλα αφιλόξενης γης του Αφγανιστάν.

Για του λόγου το αληθές, ο υπουργός Ορυχείων και Πετρελαίου του Αφγανιστάν, Νταούντ Σάμπα, υπολογίζει ετήσια έσοδα της τάξης του 1,5 δισ. δολαρίων, σταδιακά αυξανόμενα, από τον εξορυκτικό τομέα της χώρας καθώς ο συνολικός πλούτος της σε ρουμπίνια, σμαράγδια, χρυσό αλλά και σε διάφορα βιομηχανικά μέταλλα όπως μόλυβδο, χαλκό και λίθιο εκτιμάται ότι ξεπερνούν κατά πολύ το 1 τρισ. δολάρια και ενδεχομένως να αγγίζουν μέχρι και τα 3 τρισ. δολάρια! Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι από την αρχή της χρονιάς και μέχρι σήμερα η επίσημη κυβέρνηση έχει βάλει στα ταμεία της περίπου 30 εκατ. δολάρια. Τα υπόλοιπα έχουν καταλήξει, όπως όλοι φοβούνται, στα χέρια των Ταλιμπάν και των τοπικών αρχόντων.

Κάτι που παραδέχεται και ο ίδιος ο υπουργός Σάμπα σε πρόσφατη συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg: «Δυστυχώς, δεν καταφέραμε να διαχειριστούμε καλά και να ελέγχουμε τον τομέα των ορυχείων μας. Με τη σημερινή εύθραυστη και ακατάστατη κατάσταση, είναι πραγματικά δύσκολο να πούμε πότε το Αφγανιστάν θα πρέπει να αναμένει κέρδη από αυτόν τον τομέα».

Το πρόβλημα της χρηματοδότησης της οικονομίας είναι κρίσιμο για την κυβέρνηση του Αφγανιστάν, καθώς μέχρι τώρα στηριζόταν στη βοήθεια -σε κάθε τομέα- της Ουάσινγκτον.

Πλην όμως ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έχει ήδη ανακοινώσει ότι από τις αρχές του 2016 και μετά οι ΗΠΑ ουσιαστικά θα αποσυρθούν από τη χώρα, αφήνοντας πίσω μια μάλλον τυπική δύναμη 5.500 ανδρών, κάτι που σημαίνει πως η ασφάλεια και η άμυνα της χώρας ύστερα από 14 χρόνια θα περάσουν στην ευθύνη του τοπικού στρατού. Στρατός σημαίνει έξοδα και τα έσοδα της χώρας είναι ελάχιστα. Ενδεικτικά, ο φετινός προϋπολογισμός του Αφγανιστάν, ύψους 7,2 δισ. δολαρίων, χρηματοδοτήθηκε κατά 2/3 από κονδύλια και δωρεές των ΗΠΑ και τρίτων δυτικών και αραβικών χωρών. Συνεπώς, ο έλεγχος του κολοσσιαίου ορυκτού πλούτου είναι βασικός παράγοντας για την ίδια την ύπαρξη της χώρας. Μόνο που οι Ταλιμπάν και οι τοπικοί φύλαρχοι έχουν διαφορετική άποψη...

Η παρέμβαση των Κινέζων

Η λύση για την κυβέρνηση της Καμπούλ ήταν οι πανταχού παρόντες -όταν πρόκειται για επενδύσεις και δη στον τομέα των πρώτων υλών- Κινέζοι. Επί της ουσίας, δύο είναι σήμερα τα κρατικά εποπτευόμενα και ελεγχόμενα μεγάλα έργα εξόρυξης στο Αφγανιστάν, στα οποία έχουν εμπλοκή κινεζικές εταιρείες. Ωστόσο, και τα δύο έχουν τελματώσει σε καθυστερήσεις και διαφωνίες επί της σύμβασης. Η κρατική κινεζική εταιρεία China Metallurgical Group Corporation (ΜCC) ήδη από το 2007 έχει αναλάβει συμβόλαιο για την εκμετάλλευση του δεύτερου μεγαλύτερου κοιτάσματος χαλκού στον κόσμο, στην περιοχή Mes Aynak, έως του ποσού των 3 δισ. δολαρίων.

Το έργο δεν έχει προχωρήσει όσο προέβλεπε το συμβόλαιο κυρίως γιατί οι Κινέζοι δεν έχουν ακόμη εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους να χτίσουν ένα εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος και ένα σιδηροδρομικό δίκτυο που θα συνδέει την πρωτεύουσα με το κυρίως ορυχείο. Οι Κινέζοι από την πλευρά τους δηλώνουν αδυναμία να προχωρήσουν τα έργα επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας. Για την ακρίβεια, η MCC, σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, τονίζει ότι το εργοτάξιό της δέχεται συχνά επιθέσεις και λεηλασίες από ομάδες Ταλιμπάν και τοπικούς οπλαρχηγούς, αλλά και απειλές να μην προχωρήσει τις εκσκαφές σε μια συγκεκριμένη περιοχή που θεωρείται ιερή για τους θρησκόληπτους ντόπιους πληθυσμούς.

Ανάλογα προβλήματα επικαλείται και η κοινοπραξία που έχουν συστήσει κινεζικές και ινδικές εταιρείες, με επικεφαλής την ινδική Steel Authority of India Ltd., για την εκμετάλλευση ενός τεράστιου αποθέματος σιδήρου στην περιοχή Hajigak. Οι εκτιμήσεις για την αξία της επένδυσης φτάνουν στο δυσθεώρητο ύψος των 11 δισ. δολαρίων, οι προβλέψεις για ετήσια έσοδα έκαναν αρχικά λόγο για ποσά της τάξης των 200 εκατ. δολαρίων, αλλά μέχρι στιγμής τόσο η κοινοπραξία όσο και η κυβέρνηση της Καμπούλ δεν έχουν ούτε ένα δολάριο κέρδος καθώς οι εργασίες δεν προχωρούν.

Ο επικεφαλής της Επιτροπής Φυσικών Πόρων του αφγανικού Κοινοβουλίου, Μοχάμεντ Ζακάρια Σαούντα, παραδέχτηκε στο Bloomberg ότι η κυβέρνηση αδυνατεί να ελέγξει τη δράση των ταλιμπάν, οι οποίοι είναι και οι μόνοι που επωφελούνται μέχρι στιγμής από τον ορυκτό πλούτο της χώρας.

Με τελματωμένες τις μεγάλες διεθνείς επενδύσεις, οι Ταλιμπάν έχουν καταφέρει να ελέγχουν πλήρως σχεδόν όλα τα μικρότερα ορυχεία και κοιτάσματα της χώρας και να έχουν εγκαταστήσει γραμμές παραγωγής και λαθρεμπορίου με τρίτες χώρες και ιδιώτες αγοραστές. Ο κ. Σαούντα υπολογίζει πως αυτή τη στιγμή λειτουργούν παράνομα σχεδόν 10.000 μικρά ορυχεία και γραμμές εξόρυξης και επεξεργασίας πολύτιμων λίθων και μετάλλων, όλα υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν, οι οποίοι είτε εκμεταλλεύονται απευθείας τα παράνομα ορυχεία, είτε παίρνουν κάθε μήνα σημαντικά ποσά για να παρέχουν «υπηρεσίες ασφαλείας» και μεταφοράς των παράνομων φορτίων.

Ο εκπρόσωπος Τύπου των Ταλιμπάν

Η Καμπούλ κατηγορεί συγκεκριμένους ηγέτες των Ταλιμπάν ότι χρηματοδοτούν με τα παράνομα έσοδα τον εξοπλισμό των ομάδων τους, με απώτερο στόχο την ανατροπή της επίσημης κυβέρνησης μόλις εγκαταλείψουν τη χώρα οι τελευταίες αμερικανικές δυνάμεις. Τον συγκεκριμένο ισχυρισμό απορρίπτει ο εκπρόσωπος Τύπου των Ταλιμπάν, Ζαμπιουλάχ Μουζαχέντ, ο οποίος διατείνεται πως ουδέποτε οι μαχητές έχουν πάρει έστω ένα δολάριο από παράνομες δοσοληψίες: ναρκωτικά, λαθρεμπόριο ή εξορύξεις. Από την άλλη, όμως, δεν δίστασε να δηλώσει δημοσίως ότι όποιος ιδιώτης ή εταιρεία τρίτης χώρας θέλει να επενδύσει σε ορυχεία ή γενικότερα σε οποιαδήποτε επιχείρηση στη χώρα θα πρέπει να έχει και την επίσημη άδεια των Ταλιμπάν προκειμένου να «αποφύγει να γίνει στόχος των μαχητών». Οχι, ο κ. Μουζαχέντ δεν διευκρίνισε αν η άδεια των Ταλιμπάν κοστολογείται και πόσο...


*του Παναγιώτη Γκρουμούτη/newmoney

Παράπονα Ρόδου