Στρατηγική ανάλυση των εθελοντικών ομάδων με τη μέθοδο SWOT*

Γράφει ο Μιχαήλ Β. Μαντικός, σμήναρχος ε.α


Η ύπαρξη ικανοποιητικού αριθμού εθελοντικών ομάδων στην Ελλάδα είναι γεγονός. Οι ομάδες αυτές είναι αναγνωρισμένες από τις τοπικές κοινωνίες και ως τέτοιες χαίρουν ιδιαίτερου σεβασμού. Το σήμα τους γίνεται αποδεκτό και περιβάλλεται με εμπιστοσύνη. Η εκδήλωση αυτού του σεβασμού, εκφράζεται με την ολοένα και αυξανόμενη συμμετοχή των πολιτών, ως μέλη, στις ομάδες αυτές. Έτσι, η ολοένα αυξανόμενη συμμετοχή, οδηγεί τις ομάδες στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων υψηλών απαιτήσεων με συνεχείς αναβαθμίσεις, τόσο σε ποιότητα, όσο και στην επιδίωξη συμμετοχής, μεγαλύτερου κάθε φορά , αριθμού φορέων σε αυτές τις δράσεις. Επίσης, η ενίσχυση τους από πόρους της πολιτείας, ενδυναμώνουν την ένταση και την έκταση των προσπαθειών τους.

Όμως, η λειτουργία τους εμπεριέχει αδυναμίες, όπως η έλλειψη τυποποιημένων απαιτήσεων π.χ στον εξοπλισμό τους, που συχνά προκαλεί ασυμβατότητα, εμποδίζοντας την αποτελεσματική συνεργασία τους, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τους φορείς της πολιτείας με τους οποίους καλούνται να συνεργαστούν. Ένα άλλο σημείο που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή είναι η περιορισμένη διαθεσιμότητα των εθελοντών κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες. Ο περιορισμός αυτός με την έλλειψη ιεραρχικής οργάνωσης τους, λόγω του ότι έχουν – οι περισσότερες- την μορφή συλλόγου ή σωματείου, προκαλούν τριβές, τόσο μεταξύ τους, όσο και στις σχέσεις τους με θεσμικούς παράγοντες, οι οποίοι μάλιστα. συχνά τις αντιλαμβάνονται με όρους σχέσης υπαλλήλου – προϊσταμένου. Ωστόσο, η έλλειψη επιχειρησιακού σχεδιασμού από μέρους των ομάδων, εμποδίζει την εύρεση κοινής συνισταμένης στην από κοινού δράση, ενώ καθιστά προβληματική τη διαχείριση μεγάλου αριθμού εθελοντών και ενισχύει την τάση ανταγωνιστικής – καχύποπτης σχέσης.

Βέβαια, οι ευκαιρίες είναι πολλές και επιτεύξιμες, όπως η δημιουργία κινήτρων συμμετοχής – προσέλκυσης των εθελοντών (παλαιών και νέων). Σημαντικός παράγοντας θα είναι και η δημιουργία υποδομής, για καλύτερη αξιοποίηση του εθελοντικού ανθρώπινου δυναμικού, ο οποίος θα δράσει ως πολλαπλασιαστής ισχύος σε κάθε επίπεδο, ενώ μπορεί να λειτουργήσει ως πρόκληση – πρόσκληση, για την παροχή εθελοντικής υπηρεσίας από εξειδικευμένους επαγγελματίες. Ο συνδυασμός δε, της ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ εθελοντών και επαγγελματιών καθώς και η δημιουργία υποδομής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ εθελοντών – φορέων και εθελοντών – εταιριών, δύναται να δράσει καταλυτικά στο τρίπτυχο προετοιμασία – αντιμετώπιση – αποκατάσταση, αποτελεσματικά αλλά και αποδοτικά, συμπιέζοντας το κόστος σε κάθε φάση του.

Τέλος, οι απειλές, όπως η εμπλοκή των ομάδων σε συγκρούσεις που εδράζονται σε προσωπικές επιδιώξεις, τόσο σε εσωτερικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο πολιτείας, μπορούν να απαξιώσουν το ρόλο τους. Ταυτόχρονα, η έλλειψη αναγνώρισης της προσφοράς τους , περιορίζει τη διάθεση για συμμετοχή και αυξάνει τις πιθανότητες για σύγκρουση, η οποία ενισχύεται με τον κίνδυνο μείωσης της οικονομικής υποστήριξής τους. Πέραν των ανωτέρω, η σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ φορέων του κράτους και κυρίως των ΟΤΑ Α’ - Β’ βαθμού , με την ενίσχυση των τυχόν προσωπικών αντιπαθειών υπαλλήλων των ΟΤΑ ή αιρετών ή συνδυασμό και των δύο, προκαλούν ένα εκρηκτικό μείγμα ασυνεννοησίας, ενισχύοντας κάθε μορφή επικινδυνότητας εις βάρος της κοινωνίας.

Έτσι, η αξιολόγηση των προαναφερθέντων δυνάμεων – αδυναμιών – ευκαιριών και απειλών, καταδεικνύουν ως κυρίαρχη στρατηγική επιλογή την: Συγκεκριμενοποίηση και αξιολόγηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των εθελοντικών ομάδων καθώς και τη διασαφήνιση - καθορισμό του ρόλου τους, στο σχεδιασμό της πολιτικής προστασίας, από κάθε εμπλεκόμενο.


*Είναι ακρωνύμιο των λέξεων Strengths: δυνάμεις, Weaknesses:αδυναμίες, Opportunities:ευκαιρίες, και Threats: απειλές. Η αξιολόγηση αυτών των δομικών στοιχείων έχουν ως αποτέλεσμα τον προσδιορισμό στρατηγικών επιλογών.

Παράπονα Ρόδου