Ο Κύπριος πρόεδρος μπορεί να εμφανίσθηκε προσεκτικός για να μη φέρει σε δύσκολη θέση το Γιώργο Παπανδρέου, αλλά η ουσία είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, σε αντίθεση με την Ελλάδα, έχει ήδη κάνει το κρίσιμο βήμα. Επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου, θέσπισε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και προχώρησε σε συμφωνίες οριοθέτησης με την Αίγυπτο και το Λίβανο (η κύρωσή της εκκρεμεί στο λιβανικό Κοινοβούλιο). Προ καιρού, υπέγραψε παρόμοια συμφωνία και με το Ισραήλ. Μόνο οι διαπραγματεύσεις με τη Συρία κόλλησαν όχι τόσο λόγω διαφορών όσο λόγω της τουρκικής παρέμβασης στη Δαμασκό.
Ας σημειωθεί ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε ζητήσει από τον Κώστα Καραμανλή να οριοθετήσουν την ελληνική με την κυπριακή ΑΟΖ. Η Αθήνα, όμως, δεν είχε ανταποκριθεί για να μην προκαλέσει την αντίδραση της Άγκυρας. Με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, το σύμπλεγμα του Καστελορίζου εξασφαλίζει την επαφή της ελληνικής με την κυπριακή ΑΟΖ. Οι δύο αυτές παρεμβάλλονται μεταξύ τουρκικής και αιγυπτιακής, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την τουρκική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Προς το παρόν, όμως, ελληνική ΑΟΖ δεν υπάρχει, επειδή η Αθήνα δεν την έχει θεσπίσει.
Υπενθυμίζουμε ότι η ΑΟΖ είναι το δικαίωμα κάθε παράκτιου κράτους να εκμεταλλεύεται κατ' αποκλειστικότητα το υπέδαφος του βυθού, το βυθό, τα ύδατα (αλιεία) και την επιφάνεια της θάλασσας (ακόμα και με τη δημιουργία τεχνητών νησιών) σε μία θαλάσσια ζώνη πλάτους μέχρι και 200 μιλίων. Η υφαλοκρηπίδα μπορεί να εκτείνεται και πέρα των 200 μιλίων, αλλά στη Μεσόγειο αυτό δεν συμβαίνει λόγω των αποστάσεων. Με άλλα λόγια, στην περίπτωσή μας η υφαλοκρηπίδα είναι από οικονομικής απόψεως υποσύνολο της ΑΟΖ. Αυτός είναι και ο λόγος, που διεθνώς η τάση είναι οι δύο αυτές θαλάσσιες ζώνες να οριοθετούνται ταυτοχρόνως.
Η ΑΟΖ θεσμοθετήθηκε με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η εν λόγω σύμβαση υπεγράφη το 1982 και κατέστη υποχρεωτικό διεθνές δίκαιο το 1994, όταν συμπληρώθηκε ο αναγκαίος αριθμός κυρώσεων. Ας σημειωθεί ότι όλες σχεδόν οι παράκτιες χώρες του κόσμου έχουν ασκήσει το δικαίωμά τους και έχουν θεσπίσει ΑΟΖ. Δεν εξαιρούνται ούτε οι ΗΠΑ, οι οποίες, βεβαίως, οριοθέτησαν την ΑΟΖ τους, συνυπολογίζοντας όλα τα νησιά τους και με τον ίδιο τρόπο που υπολόγισαν τις ηπειρωτικές περιοχές τους. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες εξαιρέσεις. Κι όμως, η ΑΟΖ εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα.
Όπως είναι γνωστό, από το 1973 η Τουρκία έχει εγείρει επεκτατικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο. Αρνείται να αναγνωρίσει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα με τον αυθαίρετο γεωλογικό ισχυρισμό ότι επικάθονται επί της υφαλοκρηπίδας της Μικράς Ασίας. Μ' αυτό τον ισχυρισμό απαιτεί η υφαλοκρηπίδα να οριοθετηθεί ανάμεσα στην Τουρκία και την ηπειρωτική Ελλάδα.
Η ΑΟΖ, όμως, είναι οικονομική έννοια κι όχι γεωλογική, όπως η υφαλοκρηπίδα. Αυτό σημαίνει ότι εάν η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση γίνει στο γήπεδο της ΑΟΖ ο ανωτέρω τουρκικός ισχυρισμός-επιχείρημα χάνει κάθε σημασία. Γι΄αυτό το λόγο, η Ελλάδα έπρεπε να έχει προ πολλού θεσπίσει ΑΟΖ. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, άλλωστε, η θέσπιση γίνεται με μονομερή πράξη του παράκτιου κράτους, η οποία κοινοποιείται στον ΟΗΕ. Σε αντίθεση με την υφαλοκρηπίδα, η οποία, ως γεωλογική έννοια, υπάρχει από μόνη της, η ΑΟΖ, ως οικονομική έννοια υπάρχει μόνο εάν θεσπισθεί.
Το δεύτερο βήμα μετά τη θέσπιση είναι η έναρξη διαπραγματεύσεων με τα γειτονικά παράκτια κράτη, με σκοπό την οριοθέτηση των ΑΟΖ. Το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρει ρητά ότι τα νησιά που συντηρούν οικονομική δραστηριότητα, όπως είναι τα κατοικημένα, δικαιούνται να συνυπολογίζονται στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, όπως και της υφαλοκρηπίδας. Τα κράτη που δεν συμφωνούν στην οριοθέτηση κατά κανόνα παραπέμπουν τη διαφορά τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή σε διαιτητικό δικαστήριο.
Η Αθήνα αποφεύγει όλα αυτά τα χρόνια να θεσπίσει ΑΟΖ και συνεχίζει να μιλάει για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, επειδή φοβάται τις τουρκικές αντιδράσεις. Η πρώτη φορά που η ελληνική διπλωματία ξεστόμισε επισήμως αυτό τον όρο ήταν τον Ιούνιο του2010. Κι αυτό έγινε, λόγω της μεγάλης πίεσης που δέχθηκε από σειρά δημοσιευμάτων, αλλά και από κόμματα της αντιπολίτευσης.
Οι Τούρκοι φροντίζουν να συντηρούν το φόβο της Αθήνας. Στις 13 και 14Νοεμβρίου 2008, είχαν εκδώσει δύο αναγγελίες για διεξαγωγή γεωλογικών ερευνών στη θαλάσσια περιοχή νοτίως του Καστελορίζου. Μετά από λίγο ειδικό ναυλωμένο νορβηγικό σκάφος είχε μεταβεί στην περιοχή για έρευνες συνοδευόμενο από τουρκική φρεγάτα. Ήταν μία πράξη-προειδοποίηση των Τούρκων ότι θα αμφισβητήσουν εμπράκτως την ΑΟΖ που εξασφαλίζει στην Ελλάδα η ύπαρξη του Καστελορίζου και των παρακείμενων ελληνικών νησίδων κάτω από τις νότιες ακτές της Τουρκίας.
Μερικές ημέρες πριν απ' αυτό το περιστατικό, τον Οκτώβριο του 2008, ο τότε αρχηγός του τουρκικού Ναυτικού Μετίν Ατάτς είχε προβεί σε μία βαρυσήμαντη δήλωση-προειδοποίηση: «Εκτιμώ ότι η Ανατολική Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων, επειδή προσεχώς θα αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σ' ένα δεύτερο Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».
Η «επαγρύπνηση» και «αντίδραση» δεν ήταν τίποτα άλλο από επανάληψη της τακτικής που έχουν ακολουθήσει οι Τούρκοι στο Αιγαίο από τη δεκαετία 1970.Χρησιμοποιούν τη διεξαγωγή ερευνών ως μηχανισμό πρόκλησης κρίσης για να αποτρέψουν την Ελλάδα από την άσκηση του νόμιμου δικαιώματός της για εκμετάλλευση των όποιων κοιτασμάτων. Στόχος τους είναι να την υποχρεώσουν ή σε μία εκτός διεθνούς δικαίου και συμφέρουσα για την Τουρκία μοιρασιά, ή για μία μορφή επίσης συμφέρουσας για την Τουρκία συνεκμετάλλευση.
Πράγματι, πριν προλάβει τον Ιούνιο του 2010 η ελληνική διπλωματία να αρθρώσει τον όρο ΑΟΖ, η Άγκυρα εξέδωσε στις 12 Ιουλίου αναγγελία για υποθαλάσσιες έρευνες του Πίρι Ρέϊς στην ανατολική Μεσόγειο. Απ' ότι φάνηκε, η απειλή ήταν αρκετή. Η Αθήνα ξέχασε την ΑΟΖ και επανήλθε στην παλιά ρητορική για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, εισάγοντας και το γενικό όρο «θαλάσσιες ζώνες».
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Τούρκοι έχουν απειλήσει ότι εάν η Ελλάδα θεσπίσει ΑΟΖ, θα διακόψουν τις διερευνητικές επαφές. Αυτό, όμως, που πραγματικά φοβάται η Αθήνα είναι ότι οι Τούρκοι θα σπεύσουν να πραγματοποιήσουν γεωλογικές έρευνες νοτίως του Καστελορίζου και σε άλλα σημεία της ελληνικής ΑΟΖ, με σκοπό να την αμφισβητήσουν εμπράκτως.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Άγκυρα επιχειρεί να αποκόψει το σύμπλεγμα του Καστελορίζου από την αλυσίδα των ελληνικών νησιών του Αιγαίου, προκειμένου να εξουδετερώσει κατά το δυνατόν την επήρρειά του στην οριοθέτηση των ελληνικών θαλασσίων ζωνών.
Στο ίδιο πλαίσιο εγγράφεται και η διπλωματική παρέμβαση των Τούρκων στο Κάϊρο με σκοπό να αποτρέψουν μία συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο. Το αποτέλεσμα της τουρκικής παρέμβασης είναι ότι οι Αιγύπτιοι συνομιλούν για οριοθέτηση ΑΟΖ και με την Αθήνα και με την Άγκυρα, παρότι με την Τουρκία δεν έχουν θαλάσσια σύνορα εάν συνυπολογισθεί το σύμπλεγμα του Καστελορίζου στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Στο ίδιο πλαίσιο εγγράφεται και η συνεχής και έντονη τουρκική αεροναυτική παρουσία στην περιοχή. Θέλουν να καταστήσουν σαφές ότι έχουν θέσει υπό το στρατιωτικό έλεγχό τους τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου-Κύπρου.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου έχει εγκλωβισθεί. Όπως φάνηκε και από την πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή για την εξωτερική πολιτική, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης την πιέζουν να θεσπίσει ελληνική ΑΟΖ. Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι ο φόβος για τις τουρκικές αντιδράσεις. Η θέσπιση ελληνικής ΑΟΖ, όμως, δεν ισοδυναμεί με ελληνοτουρκική κρίση. Ακόμα κι αν οι Τούρκοι εγκαταλείψουν τις διερευνητικές επαφές, ακόμα κι αν στείλουν πλοία για έρευνες σε περιοχές που με βάση την αρχή της μέσης γραμμής ανήκουν στην ελληνική ΑΟΖ, υπάρχει η δυνατότητα επιτυχούς χειρισμού των τουρκικών προκλήσεων. Αποφεύγοντας την παγίδα να παρασυρθεί σε στρατικοποίηση της κρίσης, η Αθήνα θα αποκτήσει και το διπλωματικό πλεονέκτημα, προτείνοντας η διαφορά να παραπεμφθεί στη Χάγη. Ειδικά, εάν εμπλέξει στην υπόθεση την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει καταστήσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας κοινοτικό δίκαιο.
iskra.gr
den theli na to kanei oste na afisi to dromo anixto gia tis ksenes xores pezontai pola simferonta sti mesi kai pola kerdi prosopika gia ton ekastote prothipourgo pou den proxoraei se afto
ΑπάντησηΔιαγραφή