ροή ειδήσεων

ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ: «Ζωντανά» είναι μόνο τα ανοιχτά μουσεία. Αρχαιολογικά Μουσεία Μουσεία Δωδεκανήσου

Δωδεκάνησα. Τα νησιά, με τη μοναδική φύση και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, δεν χρειάζονται συστάσεις. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο και με τα αρχαιολογικά τους μουσεία...
 που παρά την αυξημένη επισκεψιμότητά τους λόγω του τουριστικού τους χαρακτήρα, «ζουν» κυρίως το καλοκαίρι.

Τα δημόσια μουσεία, που επεκτάθηκαν και εμπλουτίστηκαν την τελευταία δεκαετία με την επίπονη εργασία των αρχαιολόγων και τους πολύτιμους πόρους από εθνικά και κοινοτικά κονδύλια, φιλοξενούν εκθέματα που εντυπωσιάζουν με τη σπανιότητα, τον πλούτο και το μέγεθός τους, όπως η Κόρη και το τεράστιο άγαλμα του Ασκληπιού από την Κάλυμνο, τα ενεπίγραφα λίθινα επιτύμβια σήματα της Κάσου, τα πλούσια κτερίσματα από τις νεκροπόλεις της Ρόδου, της Καρπάθου και της Νισύρου.

«Στα λίγα χρόνια λειτουργίας των μουσείων, η επισκεψιμότητα ήταν μεγάλη. Η φύλαξή τους όμως γίνεται αποκλειστικά με εποχικό προσωπικό, αφού σε όλα σχεδόν τα νησιά οι μόνιμοι φύλακες έχουν συνταξιοδοτηθεί. Επίσης, δεν υπάρχει εισιτήριο εισόδου, γεγονός ευχάριστο για τους επισκέπτες, αλλά ασύμφορο για το κράτος. Τον χειμώνα τα περισσότερα μουσεία κλείνουν και τα κλειδιά παραδίνονται στα οικεία αστυνομικά τμήματα ή, στην καλύτερη περίπτωση, σε λίγους αφοσιωμένους φύλακες, που ασκούν τα καθήκοντά τους αμισθί. Με τη σημερινή οικονομική συγκυρία δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Τα μουσεία, όμως, αυτά αγκαλιάστηκαν από τις τοπικές κοινωνίες, έχουν σημαντική επισκεψιμότητα, αποτελούν ήδη σημεία αναφοράς. Ελπίζουμε ότι το κράτος δεν θα τα αφήσει στην τύχη τους» ευχήθηκε, δια στόματος συναδέλφου της, η Μελίνα Φιλήμονος-Τσοποτού, έως πρότινος προϊσταμένη της ΚΒ΄Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, η οποία για προσωπικούς λόγους δεν μπόρεσε να βρεθεί στη χτεσινή εκδήλωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Η διάλεξή της, όμως, για τα Μουσεία της Δωδεκανήσου έκανε αίσθηση στους παραβρισκόμενους.

«Είναι χαρακτηριστικό ότι όσο πιο μικρά είναι τα νησιά, τόσο πιο μεγάλη ήταν η στήριξη και η βοήθεια της τοπικής κοινωνίας, που χαιρέτισε με ενθουσιασμό των επαναπατρισμό των αρχαίων από τη Ρόδο, όπου φυλάσσονταν επί δεκαετίες. Μάλιστα, πολλοί κάτοικοι παρέδωσαν αρχαία που φύλαγαν στα σπίτια τους με την ελπίδα να τα δουν στα μουσεία. Ιδιαίτερα θετικά λειτούργησε η δημιουργία ενημερωτικών πινακίδων με τα ονόματα των κατοίκων που παρέδωσαν αντικείμενα ή των ιδιοκτητών των οικοπέδων μέσα στα οποία βρέθηκαν. Έτσι τα περισσότερα ευρήματα απέκτησαν όνομα και υιοθετήθηκαν» συμπλήρωσε.

Όλα τα μουσεία είναι δημόσια, με χαρακτήρα διαχρονικό, καλύπτουν δηλαδή την πορεία της ανθρώπινης παρουσίας στα Δωδεκάνησα από την προϊστορική έως τη νεότερη περίοδο. Στεγάζονται σε κτίρια που έχουν παραχωρηθεί στο υπουργείο Πολιτισμού από δημόσιους φορείς, ιδρύματα και ιδιώτες και δημιουργήθηκαν με τη συνεργασία και των δύο Εφορειών Αρχαιοτήτων.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου Στεγάζεται στο μεγάλο νοσοκομείο των Ιπποτών, το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο μεσαιωνικό κτίριο στην παλιά πόλη της Ρόδου. Η πρώτη έκθεση οργανώθηκε από τους Ιταλούς αρχαιολόγους το 1912 και εγκαινιάστηκε την 1η Ιανουαρίου 1915. Το πρόγραμμα της βελτίωσης του μουσείου χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ΚΠΣ. Αποτελείτο από τέσσερα υποέργα που αφορούσαν την προϊστορική και επιγραφική συλλογή, τη διαμόρφωση του ιστορικού κήπου και την αναβάθμιση της υπάρχουσας έκθεσης με ευρήματα από τις νεκροπόλεις της Ιαλυσού και της Καμείρου. Το τελευταίο υποέργο, που προηγήθηκε, υλοποιήθηκε τον χειμώνα 2003-2004, προκειμένου το μουσείο να μην κλείσει το καλοκαίρι.

Με την αναβάθμιση της έκθεσης, ο επισκέπτης έχει πλέον την ευκαιρία να απολαύσει αντικείμενα από τον πλούσιο αποθέτη του ιερού της Αθηνάς στην Ιαλυσό, που δεν είχαν παρουσιαστεί άλλη φορά στο κοινό. Η παρέμβαση, όμως, που άλλαξε την εικόνα του μουσείου ήταν η επέκτασή του σε όλο το οικοδομικό τετράγωνο και το άνοιγμά του προς τον κήπο -που μεταμορφώθηκε σε μοναδική κοιτίδα πρασίνου και ανάπαυλας- μέσα από τον οποίο μπορεί κανείς να κατευθυνθεί προς τις δυο νέες συλλογές, την προϊστορική και επιγραφική.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η προϊστορική συλλογή εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό. Φιλοξενεί αντικείμενα από τους πρώτους κατοίκους του νησιού, ευρήματα από την ισχυρή πόλη του 1800 π.Χ., εφάμιλλη του Ακρωτηρίου της Θήρας και των Ανακτόρων της μινωικής Κρήτης, που καταστράφηκε με την έκρηξη του ηφαιστείου γύρω στο 1638 π.Χ., αντικείμενα από τις διάφορες φάσεις κατοίκησης της Ιαλυσού, καθώς και αντιπροσωπευτικά δείγματα από τα πλούσια μυκηναϊκά νεκροταφεία του νησιού, όπως χάλκινα σκεύη, χρυσά, γυάλινα ή από φαγεντιανή γη κοσμήματα, σφραγιδόλιθους και όπλα, που χρονολογούνται από το τέλος του 15ου ως τον 11ο αι. π.Χ. Εντύπωση προκαλεί και η παρουσίαση, σε ξεχωριστή σκοτεινή αίθουσα, της αναπαράστασης μυκηναϊκού τάφου, που ανακαλύφθηκε πριν από λίγα χρόνια στην Πυλώνα, νότια της Λίνδου, με εντυπωσιακά κτερίσματα.

Κάρπαθος Με την παραχώρηση στο υπουργείο Πολιτισμού, το 2001, της δυτικής πτέρυγας του παλιού Επαρχείου, το νησί απέκτησε αρχαιολογικό μουσείο. Η μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Αιγαίου και εντάχθηκε στο Γ΄ΚΠΣ, ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2005 και αναπτύσσεται στα τέσσερα δωμάτια του ισογείου.

Οι μικρές του διαστάσεις δεν εμπόδισαν τη δημιουργία ενός διαχρονικού μουσείου, όπου ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή -μέσα από σημαντικά ευρήματα και πλούσιο εποπτικό υλικό- με τα ιστορικά μνημεία και τους παραδοσιακούς οικισμούς του νησιού. Η μεγαλύτερη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην προϊστορική περίοδο, όπου τα ευρήματα είναι πολλά, όπως λίθινα εργαλεία και ευρήματα σωστικών ανασκαφών από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, αναφορά επίσης γίνεται στη μυκηναϊκή παρουσία στο νησί (14ος αι. π.Χ.), καθώς και στις τρεις κυριότερες πόλεις των ιστορικών χρόνων. Η τελευταία αίθουσα είναι αφιερωμένη στα βυζαντινά ευρήματα και κυρίως στα παλαιοχριστιανικά, εποχή μεγάλης ακμής για το νησί.

Κάσος H αρχαιολογική συλλογή της Κάσου εγκαινιάστηκε το 2004 στο παλαιό Δημαρχείο, διατηρητέο κτίριο του 1900, που διατηρεί έντονα τα στοιχεία της κασιώτικης λαϊκής αρχιτεκτονικής. Διακρίνονται οι ενότητες που είναι αφιερωμένες στην προϊστορική περίοδο και τη θάλασσα, στην οποία διακρίθηκε το νησί έως και τα νεότερα χρόνια, στις λατρείες και τα ιερά, στους οικισμούς των ιστορικών χρόνων, καθώς και στις νεκροπόλεις, όπως εκείνη του Πόλιν.

Σε δύο προθήκες του μουσείου φιλοξενούνται ευρήματα από το σπήλαιο της Ελληνοκαμάρας, ένα τα σημαντικότερα μνημεία της Kάσου που πιθανόν συμπεριλαμβάνεται στα αρχαία ιερά του νησιού. Η πιο σπουδαία ίσως ενότητα αφορά τα δείγματα μίας σειράς από 51 ιδιόμορφα ενεπίγραφα λίθινα επιτύμβια σήματα, που προέρχονται από την υστεροκλασική-πρώιμη ελληνιστική νεκρόπολη του Πόλιν και χρονολογούνται στον 4ο και στον 3ο αι. π.X.. Τα σήματα αυτά φέρουν το όνομα του νεκρού ή της νεκρής -σπανιότερα και το πατρώνυμο- και τοποθετούνταν πάνω σε λιθοσωρό που κάλυπτε τον τάφο, σε σημείο πάνω από την κεφαλή του νεκρού, μια ταφική πρακτική που συναντάται μόνο στην Kάσο.

Κάλυμνος Το νέο διώροφο κτίριο του αρχαιολογικού μουσείου άρχισε να λειτουργεί από το 2009. Η αρχική μουσειολογική έκθεση γρήγορα αναθεωρήθηκε όταν νέα σημαντικά ευρήματα από στεριά και θάλασσα άρχισαν να παραδίδονται από ιδιώτες ή να αποκαλύπτονται στις ανασκαφές. Η έκθεση, διαρθρωμένη σε θεματικές ενότητες, απλώνεται στις δύο ευρύχωρες αίθουσες, στον προθάλαμο του ισογείου και στον όροφο.

Στην ενότητα για την προϊστορία ξεχωρίζουν το χάλκινο ειδώλιο του μινωικού λατρευτή από το σπήλαιο Δασκαλιό, καθώς και το μεγάλο κυκλαδικό ειδώλιο, άγνωστης προέλευσης, καθώς αποτελεί προϊόν κατάσχεσης. Το μεγαλύτερο τμήμα της υπόλοιπης έκθεσης είναι αφιερωμένο στον ναό του Δαλίου Απόλλωνος, το σημαντικότερο πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο του νησιού σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας. Εντυπωσιακή είναι η γλυπτοθήκη με την έκθεση του συνόλου σχεδόν από τα αγάλματα που προέρχονται από τον αποθέτη του ναού, τα οποία χρονολογούνται στην κλασική και ελληνιστική περίοδο. Μεταξύ αυτών δεσπόζει το τεράστιο άγαλμα του Ασκληπιού, το κεφάλι του οποίου συγκολλήθηκε με τον κορμό το 1970.

Στη δεύτερη αίθουσα εκτίθενται έργα από τις ανασκαφές του ελληνιστικού οικισμού Δάμου, καθώς και από αρχαία νεκροταφεία. Στην ίδια αίθουσα ξεχωρίζουν τα μοναδικά χάλκινα γλυπτά, όπως η Κόρη της Καλύμνου, που εκτέθηκε στη συλλογή χαλκών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από το 2005 ως τον Νοέμβριο 2008, οπότε και μεταφέρθηκε στο μουσείο της Καλύμνου. Πρόκειται για πρωτότυπα έργα σημαντικών εργαστηρίων αγγειοπλαστικής της ελληνιστικής περιόδου, που ανασύρθηκαν από ναυάγια στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Καλύμνου και παραδόθηκαν στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Νίσυρος Το κτίριο του μουσείου κτίστηκε με δαπάνες των Αδελφών Γιαννίδη και παραχωρήθηκε το 2001 στο υπουργείο Πολιτισμού για τη δημιουργία Αρχαιολογικού Μουσείου. Χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ΚΠΣ. Περιλαμβάνει αύλειο χώρο που επιτρέπει την έκθεση μαρμάρινων μελών και τη διεξαγωγή εκδηλώσεων. Στην είσοδο εκτίθεται η περιπέτεια της ίδρυσης του μουσείου, με επιστολές Νισύρων και συλλόγων της διασποράς, καθώς και υπηρεσιακά έγγραφα που δηλώνουν την ξεχωριστή θέληση και την επίμονη διεκδίκηση των ανθρώπων του νησιού για τη δημιουργία ενός αρχαιολογικού μουσείου.

Στο μουσείο εκτίθενται αντικείμενα από την προϊστορική περίοδο, κυρίως ευρήματα από το νησί Γυαλί, που βρίσκεται απέναντι από τη Νίσυρο, γνωστό κέντρο εξόρυξης οψιδιανού, κτερίσματα από την Ακρόπολη του νησιού, επιτύμβιες στήλες, αναφορές στην αρχαία οχύρωση και το δίκτυο άμυνας της περιοχής τον 4ο αι. π.Χ., καθώς και μια αναπαράσταση κλασικού νεκροταφείου με ταφικού πίθους, σαρκοφάγους και κτερίσματα.

Η Πάτμος και το Καστελόριζο έχουν τους δικούς τους λόγους να υπερηφανεύονται για την πολιτιστική κληρονομιά τους με τις νέες εκθέσεις που έχουν πραγματοποιηθεί, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η επέκταση και η επανέκθεση των δύο σημαντικών μουσείων της Κω και της Σύμης, που έχουν ήδη ενταχθεί στο ΕΣΠΑ.

Ελ. Μάρκου
ΑΠΕ 20/6/2012

Σχόλια

  1. Ανώνυμος21/6/12 16:34

    την οροφή στο καστελλο που σταζει ποτε θα την φτιαξετε?

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.

όλα τα νέα στο email σας

Get new posts by email:
παράπονα Ρόδου

επικοινωνήστε

δώσε δύναμη στη φωνή σου,
κάνε τα παράπονα στον δήμαρχο,
κατήγγειλε ότι βλάπτει την κοινωνία,
διέδωσε τις πιο σημαντικές ειδήσεις,
μοιράσου χρήσιμες συμβουλές,
στείλε μας το δικό σου άρθρο
και δημοσίευσε ότι θέλεις
στο paraponarodou@gmail.com
ή συμπλήρωσε την φόρμα

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *