Επιδοτούμενος πολιτισμός τέλος. Και ίσως επιτέλους η ζωή & ο πολιτισμός συνεχιστούν χωρίς ρεμούλες...

του Βασίλη Λαδονικόλα
Το πιο άδειο και αδιάφορο (ποσοτικά και ποιοτικά) συναυλιακό καλοκαίρι των τελευταίων δεκαετιών για τη χώρα μας, αναμένεται να είναι αυτό που ξεκίνησε επίσημα από προχθές...
τουλάχιστον όσον αφορά τα ονόματα πρώτης γραμμής της εγχώριας και παγκόσμιας μουσικής σκηνής που θα δούμε Live. Οι λόγοι είναι φυσικά οι γνωστοί. Κάτι η οικονομική κρίση και η πεσμένη ψυχολογία όλων, κάτι οι εκλογές του αβέβαιου μέλλοντός μας (ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος, εκτός κι αν ακόμα τρέφετε αυταπάτες.) που διεξάγονται για πρώτη φορά μέσα στο κατακαλόκαιρο, κάτι η μπάλα που ξεκινάει από μεθαύριο (Euro 2012 στα γήπεδα της Πολωνίας - Ουκρανίας) δίνοντας τη σκυτάλη στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου στα τέλη Ιούλη, ε δε θέλει και πολύ για να τρελαθεί ένας διοργανωτής συναυλιών, αναζητώντας ελεύθερες ημερομηνίες και επαγγελματικές προοπτικές.

Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσετε δυο ακόμα σημαντικότατους παράγοντες, τότε η εξίσωση γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Ποιοι είναι αυτoί; Πρώτον ότι φέτος το καλοκαίρι έχουμε το πρακτικό τέλος του επιδοτούμενου, κρατικοδίαιτου πολιτισμού (διότι πολύ απλά, λεφτά δεν υπάρχουν) και δεύτερον και σημαντικότερο ότι δεν είναι πολλοί οι καλλιτέχνες και τα ονόματα πρώτης γραμμής που θα μειώσουν δραστικά το budget τους ακολουθώντας κατ' αναλογία έστω, τη βίαιη συρρίκνωση εσόδων του μέσου Ελληνα πολίτη.

Και ιδού πως αυτοί οι δυο παράγοντες είναι αλληλένδετοι. Τόσα χρόνια ως γνωστόν ο κρατικά επιδοτούμενος πολιτισμός πέραν της όποιας προσφοράς του στην κουλτούρα μας, είχε παράλληλα δημιουργήσει συγκεκριμένα κυκλώματα μίζας και ρεμούλας, τόσο σε επίπεδο κεντρικών φεστιβάλ και πρώτης γραμμής συναυλιών και εκδηλώσεων, όσο και σε περιφερειακές πολιτιστικές εκδηλώσεις και συναυλίες (βλέπε δήμους, νομαρχίες κλπ). Μίζες, αρκετό μαύρο χρήμα και γενικότερες ατασθαλίες που περιλαμβάνουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, φωτογραφικές προδιαγραφές κλπ που έκαναν τον πολιτισμό να μυρίζει σαπίλα, καθώς επί μακρόν την κεντρική διαχείρισή του την είχαν κάποιοι απολίτιστοι. Στο βωμό αυτής της ιστορίας έγιναν πολλά σφάλματα απ' όσους προσπάθησαν να μπούν το παιχνίδι ακόμα και με τίμιες προθέσεις αρχικώς. Καταστράφηκαν PA εταιρίες, έγιναν παράλογες επενδύσεις, είχαμε μεγαλειώδης αγωγές, είδαμε συμμαχίες και στρατηγικές που αλλάζουν κατά το δοκούν και είδαμε τα σκάγια να παίρνουν πολλούς, εκτός ίσως από αυτούς που πραγματικά έπρεπε. Και όλα αυτά για ένα κωλοφεστιβάλ Αθηνών, έτσι για να λέμε και κάνα όνομα, που αν κάτι προώθησε όλα αυτά τα χρόνια σίγουρα αυτό δεν ήταν ο πολιτισμός, αλλά οι 'ιερές' συνδιαλλαγές κάτω από τον 'ιερό' βράχο της ακρόπολης.
Μέσα από το υπάρχων μοντέλο σχεδόν ξεχάσαμε τα αυτονόητα, όπως για παράδειγμα ότι η παραγωγή και η διοργάνωση που αυτή απαιτεί θα πρέπει να στηρίζονται στις βασικές αρχές της επιχειρηματικότητας που διέπονται από την εξής απλή οικονομοτεχνική σχέση: τα έσοδα θα πρέπει να ξεπερνούν έστω και κατ' ελάχιστον τα έξοδα. Το ακριβώς αντίστροφο, αν συμβαίνει παρατεταμένα και συνεχόμενα, τότε παραπέμπει είτε σε 'πλυντήριο - στεγνωτήριο', είτε σε κατασπατάληση δημοσίου χρήματος από ανίκανους (στην καλύτερη) διαχειριστές (στη χειρότερη απατεώνες του κοινού ποινικού δικαίου). Και για να μη μου την ξαναπεί ο φίλος μου ο Αλεξάκης, ξεκαθαρίζω ότι ο επιδοτούμενος πολιτισμός είναι ευλογημένο πράγμα, αρκεί να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις: να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια και αξιοκρατία στα της επιδοτήσεως και οι κατάλληλοι (βλέπε τίμιοι & ικανοί) διαχειριστές και φορείς, που διασφαλίζουν τη σωστή λειτουργία όλου του συστήματος και την πραγματική προώθηση του πολιτισμού και της κουλτούρας μας προκειμένου να έχουν πρόσβαση στα δρώμενα όχι μόνο τα εμπορικά σχήματα, αλλά και οι ποιοτικές προσπάθειες που κρατούν ζωντανή την παράδοση και την κουλτούρα του λαού και της χώρας μας.

Κι ερχόμαστε τώρα σ' έναν από τους βασικούς παραλήπτες των μαύρων χρημάτων: τους μεγαλο-καλλιτέχνες που προσωπικά πολλοί από αυτούς μου θυμίζουν τους πολιτικούς δεινόσαυρους που προσπαθούμε να ξεφορτωθούμε δημοκρατικά μέσω της κάλπης. Κι επειδή απευθύνομαι σε ανθρώπους του χώρου, που ξέρουν τα πράγματα από μέσα, όλοι γνωρίζουν για τις αμοιβές των δεκάδων χιλιάδων ευρώ τη βραδιά που δεν φαίνονται ούτε στα μπλοκάκια τους, ούτε στη φορολογική τους δήλωση. Και καλά αν τα euros τα δίνει ο επιχειρηματίας - μαγαζάτορας, τότε μιλάμε απλά και μόνο για φοροδιαφυγή που βεβαίως και είναι κατακριτέα. Αν όμως προέρχονται από τις κρατικές πολιτιστικές επιδοτήσεις, τότε πρωτίστως μιλάμε για διασπάθιση δημοσίου χρήματος και δευτερευόντως για την απόκρυψή του.

Και για να φτάσουμε και στο τελικό δια ταύτα, με κάποιους promoter που μίλησα πρόσφατα, μου εκμυστηρεύθηκαν ότι νιώθουν αρκετά αμήχανα καθώς πολλοί από τους πελάτες - συνεργάτες τους μεγαλο - τραγουδιστές, τους δήλωσαν ότι προτιμούν να κάνουν λιγότερες δουλειές κρατώντας ψηλά το κασέ τους (στα πρό κρίσης επίπεδα ή έστω λίγο πιο κάτω), παρά να κάνουν περισσότερες συναυλίες με μικρότερο κασέ. Κοινώς αφού τους παίρνει (και δεν έχουν και ανάγκη) προτιμούν να δουλέψουν λιγότερο και να εισπράξουν ένα Χ ποσό, παρά να δουλέψουν περισσότερο και να εισπράξουν τελικά το ίδιο ποσό. Μόνο που στη δεύτερη περίπτωση θα έδιναν περισσότερη δουλειά και μεροκάματα στους άμεσους συνεργάτες τους, όπως είναι οι μουσικοί, οι τεχνικοί, οι rental εταιρίες, οι εταιρίες παραγωγής κλπ.

Και σα να μη φτάνουν αυτά, κάποιοι εξ αυτών έπραξαν ακόμα πιο ξεδιάντροπα, καθώς μαθαίνω ότι έκοψαν αρκετούς μουσικούς από την ορχήστρα τους μόλις τους έγινε κάποια μείωση στο budget, ενώ έκοψαν και το μεροκάματο των υπολοίπων, ώστε να ισοσκελίσουν όσο γίνεται τη δική τους 'χασούρα'. Παράλληλα, μπορεί να 'έκοψαν' και από εξοπλισμό, όμως δεν χαμήλωσαν διόλου τον πήχη των απαιτήσεών τους και της τεχνολογικής πιστότητας που απαιτούν στη δουλειά τους, επιμένοντας να θέλουν τα καλύτερα αλλά να πληρώνουν για πολύ κατώτερο εξοπλισμό από αυτόν που ζητούν, αδιαφορώντας ότι κάποιος έχει πληρώσει & επενδύσει σ' αυτόν. Οξύμωρο έ; Κι όμως, οι πρώτοι που 'πλήρωσαν τη νύφη' της κρίσης είναι οι άμεσοι συνεργάτες τους, κοινώς οι μουσικοί, οι τεχνικοί και οι rental εταιρίες. Φυσικά δεν ισοπεδώνω τα πάντα, καθώς εννοείται ότι υπάρχουν και εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα...

Τέλος, όσον αφορά τις μετακλήσεις ξένων γκρούπ και καλλιτεχνών από ιδιώτες promoter, εδώ τα πράγματα διαφέρουν δραστικά, καθώς οι μοναδικές επιδοτήσεις (πέραν του ίδιου του εισιτηρίου) προέρχονται από τους χορηγούς και μόνο, οι οποίοι ως γνωστόν τείνουν πλέον να γίνουν είδος υπό εξαφάνιση, όπως και σχεδόν κάθε άλλη προωθητική ενέργεια.

Το μόνο παρήγορο σε όλα αυτά είναι ότι τουλάχιστον φέτος θα οργώσουν τα μπαράκια, τις παραλίες και τα κάμπινγκ της Ελλάδας, εκατοντάδες 'no name' (για τους πολλούς) μπάντες και γκρουπ που στην πλειοψηφία τους σχεδόν είναι απίστευτα δεμένες, τίμιες και παθιασμένες με αυτό που κάνουν. Το οποίο βεβαίως δεν είναι να αβγατίσουν τα ακίνητά τους στο city του Λονδίνου και τις καταθέσεις τους στις ελβετικές τράπεζες, αλλά να μας παίξουν τη μουσική που γουστάρουν. Ολους αυτούς, ειδικά φέτος το καλοκαίρι προσπαθήστε να τους στηρίξετε. Βγείτε έξω, δείτε τους, χειροκροτήστε τους και υποστηρίξτε τους, απλά πίνοντας μπύρες και απολαμβάνοντάς τους. Και μιας και απ' ότι φαίνεται σα λαός το πήραμε απόφαση να αλλάξουμε πολιτευτάδες, μήπως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε και τους εθνικούς μας βάρδους, διασκεδαστές και 'καλλιτέχνες' και ειδικά όσους εξ' αυτών εξακολουθούν να βλέπουν την κατάσταση από ψηλά με την ασφάλεια που τους παρέχει ο πριγκηπικός τους θρόνος;
Ισως μέσα απ' όλα αυτά να έρθει και το πραγματικό ζητούμενο: να αλλάξουμε κι εμείς οι ίδιοι για να δικαιούμαστε να πρεσβεύουμε ότι αξίζουμε κάτι καλύτερο απ' αυτό που έχουμε.

Καλό καλοκαίρι σε όλους.

alive.gr