Σταύρωση και ανάσταση των Ελλήνων της Δωδεκανήσου

Κωνσταντίνος Χολέβας
Η Μεγάλη Εβδομάδα φέρνει ακόμη περισσότερο στον νου μας τη σύνδεση του Ελληνισμού... με την Ορθόδοξη Εκκλησία και την παράδοση. Η ψυχή του Ελληνα, ο πολιτισμός μας, η γλώσσα μας, η εθνική μας ταυτότητα, όλα είναι ζυμωμένα με την Ορθοδοξία. Αλλά και η ιστορική μας πορεία είναι σταυροαναστάσιμη. Το γένος των ορθόδοξων Ελλήνων σταυρώνεται κατά καιρούς και τελικά κατορθώνει να αναστηθεί, να ορθοποδήσει, να απελευθερωθεί από δεινά, εισβολές και περιπέτειες.

Τη σταυροαναστάσιμη πορεία ενός τμήματος του Ελληνισμού, της Δωδεκανήσου, μας θυμίζει με ένα πρόσφατο βιβλίο του ο Κυριάκος Φίνας, οικονομολόγος και πρώην κοινοτάρχης της Λίνδου, στην όμορφη Ρόδο. Εχει τίτλο «Απόστολος Τρύφωνος, μητροπολίτης Ρόδου (1913-1946): Εκατό χρόνια από την επιψήφισή του». Το βιβλίο αναφέρεται σε μία εκκλησιαστική μορφή από τη θρακική ακτή της Μαδύτου, που υπηρέτησε πιστά το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τη χριστιανική και εθνική μας ταυτότητα και τους αγώνες για ελευθερία των Δωδεκανήσιων αδελφών μας. Η εποχή του συνδέεται με την Ιταλοκρατία στα Δωδεκάνησα και κυρίως -από το 1922 και μετά- με την παρουσία των φασιστών του Μουσολίνι στα ελληνικότατα νησιά.

Οι Δωδεκανήσιοι τότε αγωνίζονταν για την ένωση με την Ελλάδα, κάτι που επέτυχαν το 1947. Πάντα οι υπόδουλοι Ελληνες έχυναν το αίμα τους για να ενωθούν με την κρατική οντότητα των ελευθέρων Ελλήνων. Σαμιώτες, Κρήτες και Δωδεκανήσιοι το κατόρθωσαν. Βορειοηπειρώτες και Κύπριοι δεν το επέτυχαν -προς το παρόν θέλω να πιστεύω- παρά τους αιματηρούς αγώνες τους. Οι Ελληνες της Δωδεκανήσου δεν χάρηκαν όταν είδαν τους Ιταλούς να παίρνουν τη θέση των Τούρκων κατακτητών. Εξεγέρθηκαν από την πρώτη στιγμή, από το 1913.

Αιματηρό ήταν το Πάσχα του 1919, που εορτάστηκε στις 7 Απριλίου. Ο Ελληνισμός των νησιών διαδήλωσε ειρηνικά υπέρ της ενσωματώσεως των νησιών στη μητέρα Ελλάδα, αλλά οι Ιταλοί απήντησαν με πυροβολισμούς. Αίμα αθώων χύθηκε και τα πρώτα θύματα ήσαν ο ιερωμένος παπα-Λουκάς και η Ανθούλα Μανωλά - Ζερβού από το Παραδείσι της Ρόδου. Πολλοί άλλοι Ελληνες φυλακίστηκαν. Τέτοιες πασχαλινές ημέρες ας μη λησμονούμε το ματωμένο Πάσχα του 1919, όπως και το πολύ πιο ματωμένο Πάσχα του 1821. Πάντα οι κατακτητές άρχιζαν τον χορό του αίματος με τον φόνο ορθόδοξων κληρικών. Το 1821 ήταν ο Πατριάρχης Γρηγόριος, το 1919 ένας απλός Ροδίτης ιερεύς.

Ο μητροπολίτης Απόστολος αναφέρει αυτή τη σύμπτωση των επετείων στην επιστολή διαμαρτυρίας προς τον Ιταλό στρατηγό Ελία:

«Οσον αφορά το ευτελές άτομόν μου, σας βεβαιώ ότι γαλήνιος και ατάραχος αναμένω εν τέλος τόσον ένδοξον, εν μαρτύριον το οποίον άλλοτε η υμετέρα εξοχότης απέκρουσε μετά τόσου αποτροπιασμού. Το μαρτύριον ενός Πατριάρχου, του οποίου κατά σύμπτωσιν σήμερον η επέτειος καθηγίασεν την απελευθέρωσιν της Ελλάδος». Το σχοινί του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ καθοδηγεί τη σκέψη του επισκόπου της Ρόδου.

Η φασιστική κυριαρχία έκανε πιο δύσκολη την εθνική επιβίωση του Ελληνισμού των νησιών. Το 1937 ο τετράρχης Ντε Βέκι, ως διοικητής της Δωδεκανήσου, απαγόρευσε πλήρως τη λειτουργία ελληνικών σχολείων για να αφελληνίσει τον πληθυσμό. Τότε η ευφυΐα και ο πατριωτισμός του μητροπολίτη Αποστόλου έσωσαν την ελληνική παιδεία και την εθνική ταυτότητα των Δωδεκανησίων. Διοργάνωσε κρυφά σχολειά, όπως διηγούνται τα τότε παιδιά που σήμερα ζουν. Ενα από τα παιδιά εκείνα είναι ο συγγραφεύς του βιβλίου που έχω στα χέρια μου. Ο κ. Φίνας ομολογεί ότι ο Απόστολος Τρύφωνος έλαβε άδεια από τους Ιταλούς για μία ώρα Κατηχητικού κάθε Κυριακή σε όλους τους ναούς της Ρόδου. Οταν έκλεινε η πόρτα, ο ιερεύς, εκτός από το χριστιανικό κήρυγμα, δίδασκε την ελληνική γλώσσα και Ιστορία. Ετσι επιβίωσε και αναστήθηκε ο Ελληνισμός της Δωδεκανήσου!

Καλή Ανάσταση!

δημοκρατία




Η προσφώνηση του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Ρόδου Αποστόλου Τρύφωνος κατά την δοξολογία, επί τη απελευθερώσει


(Το κείμενο δημοσιεύεται στο ίδιο θρησκευτικό περιοδικό « Αναγέννησις » στα τεύχη 35 και 36 της 2ας Ιουνίου και 9 ης Ιουνίου 1945, αντίστοιχα).


Μακαριώτατε,
Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου.
Ευγενείς αντιπρόσωποι των ενδόξων νικητών, ως ωραίοι οι πόδες των ευαγγελιζομένων την ειρήνην.
Αγαπητά μου τέκνα, Αύτη η ημέρα ήν εποίησεν ο Κύριος αγαλλιασώμεθα και ευφρανθώμεν εν αυτή.
Ότε προ 32 ακριβώς ετών, την 1 ην Απριλίου 1914, Μεγάλην Τρίτην, ανέβην δια πρώτην φοράν τας βαθμίδας του Ιερού Θρόνου της αγιωτάτης Μητροπόλεως Ρόδου, την ενθρονιστήριόν μου προσφώνησιν κατέκλειον, ως θα ενθυμώνται ίσως τινές των τότε παρευρεθέντων, δια των εξής: Είθε η Θεία χάρις η την ποίμανσιν του Χριστωνύμου τούτου λαού εμπιστευθείσα εις την εμήν Ελαχιστότητα, να αξιώση να ίδω και την εκπλήρωσιν των προαιωνίων Πόθων αυτού, ευλογών και καθαγιάζων δια των ευχών της Εκκλησίας την πλήρη αυτού Εθνικήν Αποκατάστασιν.
Την περιπόθητον ταύτην ημέραν ενομίσαμεν επιστάσαν κατά το 1919 ότε οι τότε Νικηταί, μεταξύ των οποίων συγκατελέγετο τότε και η κατέχουσα την Ρόδον, διεκήρυξαν το δόγμα της Αυτοδιαθέσεως των λαών, εις το οποίον πιστεύσαντες και ημείς ηγήθημεν της γνωστής κινήσεως, ής σκοπός ήτο η δια Συλλαλητηρίων και δημοψηφισμάτων διαδήλωσις του παγκοίνου φρονήματος του λαού των ημετέρων Νήσων, όπως ενωθή μετά της Μητρός αυτού Ελλάδος.
Δυστυχώς η καθαρώς ιδεολογική μας εκείνη κίνησις κατεπνίγη εν τω αθώω αίματι του αειμνήστου Παπαλουκάκαι της καλής οικοδεσποίνης Ανθούλας Ζερβού και εν τη σειρά όλη βιαιοπραγιών, ήτις απέληξεν εις την εμήν εξορίαν εις Πάτμον και Κωνσταντινούπολιν.
Φαίνεται ότι αι αμαρτίαι μας δεν είχον ακόμη εξιλεωθεί και έπρεπε να δοκιμάσωμεν τα αγαθά της νέας τάξεως, ήν ο Φασισμός και ο Ναζισμός υπέσχοντο εις την ανθρωπότητα και η οποία τίποτε άλλο δεν ήτο ει μη η κατάπνιξις πάσης Ελευθερίας των ατόμων και των λαών.
Και επίομεν ημείς πρώτοι το πικρόν τούτο ποτήριον, μέχρι τρυγός, εν διωγμώ πρωτοφανεί εν τη Ιστορία κατά της Θρησκείας, της Εθνότητος, της γλώσσης, των οικογενειακών μας θεσμών και παντός ό,τι ο άνθρωπος τιμά και γεραίρει.
Θα μοι επιτραπή να μην αναφέρω λεπτομερείας των χυδαιοτήτων και μικροτήτων τούτων, όπως μη μειώσω την χαράν της Ημέρας ταύτης αναμιγνύς εις αυτήν τόσον θλιβεράς αναμνήσεις. Το αυτό δε συνιστώ και εις υμάς, αγαπητά μου τέκνα. Η εκδίκησις είναι ένα αίσθημα ταπεινόν και μάλιστα όταν γίνεται προς αδυνάτους. Οι Γάλλοι έχουν δώσει εις αυτήν ονομασίαν πολύ χαρακτηριστικήν. Την λέγουν λάκτισμα του όνου.
Ας αφήσωμεν τας μικρότητας ταύτας εις άλλους οι οποίοι εν τη εθνική των Ιστορία δεν έχουσιν ούτε Περικλείς, ούτε Πλάτωνας και Αριστοτέλεις και Μεγάλους Αλεξάνδρους, ούτε Γλάδστωνας και Κάνινγκ και Πιτ και Ουέλλυγκτων και Τσώρτσιλ. Ημείς, ας μείνωμεν απόγονοι και μαθηταί των μεγάλων τούτων πνευμάτων, τα οποία εδίδαξαν δια του λόγου και του παραδείγμάτος των την αληθινήν ψυχικήν και πνευματικήν ευγένειαν.
Άλλωστε ας μη λησμονώμεν ότι σήμερον δίδομεν εξετάσεις του Πολιτισμού μας εις τας οποίας πρέπει, είναι απόλυτος ανάγκη να επιτύχωμεν , διότι ο βαθμός τον οποίον θα λάβωμεν κατά πολύ θα βαρύνη δια το μέλλον μας. Δια τούτο όλους τους λόγους και όλας τας πράξεις μας ας διέπη η φρόνησις και μόνον η φρόνησις.
Δοξάζοντες τον Ύψιστον και ευγνωμονούντες τα Σύμμαχα Έθνη, τα οποία μάς εχάρισαν το μέγα τούτο δώρον της Ελευθερίας, ας απολαύσωμεν με χαράν ανόθευτον, με χαράν πλήρη και δεδοξασμένην το μέγα γεγονός της απελευθερώσεώς μας, το οποίον γενεαί γενεών ωνειροπόλησαν χωρίς να το απολαύσωσι. Και απήλθον εκ του κόσμου τούτου συντετριμμένοι, διότι τους έπνιγεν η ατμόσφαιρα της δουλείας και διότι τριγύρω των όλα ήσαν σιωπηλά «γιατί τά σκιαζεν η φοβέρα και τα πλάκων' η σκλαβιά».
Ας παραδώσωμεν εις το αιώνιον ανάθεμα της Ιστορίας τους μικρανθρώπους εκείνους, οίτινες την υλικήν των δύναμιν, αντί να χρησιμοποιήσωσιν επ' ωφελεία των συνανθρώπων των και του Πολιτισμού, την μετεχειρίσθησαν προς εξευτελισμόν αυτής της ανθρωπίνης φύσεως δια των έργων των, καταδεικνύοντες ότι, καίτοι έλεγον εαυτούς πεπολιτισμένους και είχον αξιώσεις ηγεσίας εν τω πολιτισμώ, εν τη πραγματικότητι η μέθη του εγωϊσμού και του σωβινισμού των τους υποβίβαζεν εις επίπεδα πολλάκις ταπεινότερα και αυτών των αγρίων θηρίων και των κτηνών.
Επί τέλους τα βάσανά μας ετελείωσαν. Ο καλός Θεός μας, ο τοις υπερηφάνοις αντιταττόμενος, τοις ταπεινοίς δε και επιεικέσι την χάριν αυτού υπερεκπερισσού παρεχόμενος, αυτός ανέλαβε να τιμωρήση τους μεγαλαύχους καυχηματίας και εν ριπή οφθαλμού, ως σκεύη κεραμέως, να συντρίψη και εκμηδενήση τελείως τας μυριάδας των λεγεώνων άς επί σειράν ετών εξεγύμναζον και ητοίμαζον να εξαπολύσωσι κατά της φιλησύχου και ανυπόπτου ανθρωπότητος. Εμοί εκδίκησις εγώ ανταποδώσω, λέγει Κύριος. Και ως όργανα της εκδικήσεώς του εξέλεξε τα ευγενέστερα και μάλλον προηγμένα εν τω Χριστιανικώ πολιτισμώ Έθνη ίνα επαληθεύση άπαξ έτι το Λεβιτικόν «Μη πεποίθατε επ' άρχοντας επί υιούς ανθρώπων, οίς ουκ έστι σωτηρία». Και η κατασύντριψις αυτών υπήρχε τόσον πλήρης, ώστε αυτοί οι ίδιοι να παραδοθώσιν άνευ όρων εις το έλεος των Νικητών, πράγμα μοναδικόν εν τη Ιστορία.
Η ολοκληρωτική αύτη κατασύντριψις των Δυνάμεων του Σκότους και της τυραννίας, εσήμανε την απελευθέρωσιν όλων των υποδούλων Λαών και συνεπώς και της ημετέρας πολυπαθούς πατρίδος. Μάρτυρες αψευδείς του μεγάλου τούτου κοσμοϊστορικού γεγονότος, η εν μέσω ημών παρουσία της Α. Μακαριότητος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Αντιβασιλέως της Μητρός Ελλάδος, ως και των ευγενών Αντιπροσώπων των Νικητών. Οι ένσαρκοι ούτοι Άγγελοι του Θεού του Φωτός και της Ελευθερίας, δια τούτον τον σκοπόν μάς επεσκέφθησαν, δια να μας πληροφορήσωσιν επισήμως ότι τα βάσανά μας ετελείωσαν, ότι αι αμαρτίαι μας εξιλεώθησαν, ότι τα δεσμά της πολυχρονίου δουλείας μας εθραύσθησαν και ότι η πολυπαθής Πατρίς μας, η ιστορική Ρόδος και όλη η Δωδεκάνησος, εξεκαθαρίσθη πλέον από τα συχαμερά ερπετά, τα οποία επί τόσους αιώνας, υπό το όνομα των κατακτητών, εμόλυναν την ατμόσφαιράν της, δια της δυσώδους πνοής των και απεμύζων το αίμα και τον έντιμον ιδρώτα των Σκλάβων τέκνων της.
Εγείρου λοιπόν εις την υποδοχήν των Ελευθερωτών σου, Ρόδος η δαφνοστεφανωμένη .
Εγείρου η ένδοξος βασιλίς της Δωδεκανήσου, εγείρου .
Προσκάλεσε δε και τας άλλας δώδεκα αδελφάς σου αίτινες πάντοτε κατά το μάλλον και ήττον συνεμερίσθησαν τας τύχας σου.
Και στήσατε Χορόν Πανηγυρικόν , όπως συνεορτάσητε και συμπανηγυρίσητε την σημερινή ημέραν, την οποίαν δια σάς εποίησεν ο Κύριος.
Υποδεχθήτε και στεφανώσατε με τα αμάραντα άνθη της ευγνωμοσύνης σας τον Γεραρόν πρωθιεράρχην και δεδοξασμένον Αντιβασιλέα της Μητρός Ελλάδος, Όστις ιδιαιτέραν προς ημάς στοργήν επιδεικνύμενος, ηυδόκησεν αυτοπροσώπως να μας φέρη το πανευφρόσυνον άγγελμα.
Ράνατε με τα εύοσμα ρόδα των παλμών της ευγνωμονούσης καρδίας σας τους δαφνοστεφανωμένους Νικητάς. Είναι τα βασιλόπουλα των παραμυθιών μας, τα οποία εσκότωσαν το θηρίον της τυραννίας και της σκλαβιάς, εις το οποίον εθυσιάζαμεν τα παιδιά μας. Είναι οι Άγγελοι που έστειλεν ο καλός Θεός μας δια να αναστήσουν τον μαρμαρωμένον βασιληά και να ξεχώσουν τον παπά, που άφησεν ημιτελή την λειτουργίαν του.
Εγερθήτε Ρόδος, Κως και η λοιπή πλειάς των Δωδεκανήσων, να συνεχίσητε την ημιτελή λειτουργίαν σας εις τον πολιτισμόν της ανθρωπότητος, παρέχουσαι την πολύτιμον συμβολήν σας εις τα Γράμματα, τας Επιστήμας, τας Τέχνας και παν ό,τι τιμά και γεραίρει η λογική και διανοουμένη ανθρωπίνη φύσις.
Δώσατε και πάλιν εις την ανθρωπότητα νέους Ιπποκράτας, Απελλείς, Πρωτογένεις, Χάρητας, Απολλωνίους, Τιμοκρέοντας, Αγησάνδρους, Πολυδώρους, Αθηνοδώρους και Ταυρίσκους.
Παραδώσατε εις τον θαυμασμόν των καλλιτεχνικών πνευμάτων νέους Κολοσσούς και Λαοοκόοντας και Φαρνεσίους Ταύρους και τα 3.000 των αγαλμάτων τα οποία κατεκόσμουν τας πλατείας και τας δημοσίους οικοδομάς σας.
Εγερθήτε να καταλάβητε και πάλιν την θέσιν σας μεταξύ των πρωτοπόρων σκαπανέων του Πολιτισμού, ήτις μένει κενή από 19 όλων αιώνων, αφ΄ ότου δηλαδή η Ρωμαϊκή αγνωμοσύνη, λησμονήσασα ό,τι σας ώφειλε δια την συνεισφοράν σας εις την ίδρυσιν της κοσμοκρατορίας της, από Συμμάχους και Συνεργάτας σας υπεβίβασεν εις υπηκόους και δούλους, διότι έκτοτε μικρά μόνο διαλείμματα ελευθερίας και αυθυπαρξίας εδοκιμάσατε, εις ξένους το πλείστον δουλεύουσαι ζυγούς και υπό ξένους τελούσαι κατακτητάς, διότι λόγων των κλιματολογικών και τοπικών θελγήτρων κάθε νέος κατακτητής τίτλον ιδιαιτέρας δόξης έθεώρει την κατάκτησίν σας και ως είναι ευνόητον υπό ξένους Κυρίους, ων οι μεν των δε βαναυσώτεροι και αγριώτεροι, διανοητική πρόοδος και ανάπτυξις είναι τι το όλως ανέφικτον.
Και τώρα αγαπητά μου τέκνα, ότε οι προαιώνιοι πόθοι μας εξεπληρώθησαν και αναπνέομεν τη ζείδωρον αύραν της ελευθερίας, ας στρέψωμεν ευγνώμονα την ψυχήν και την καρδίαν μας προς τους δοτήρας του μεγάλου τούτου αγαθού. Και πρώτον, ας ευχαριστήσωμεν τον πανάγαθον Θεόν, διότι πάσα δόσις, αγαθή και παν δώρημα τέλειον παρ' Αυτού εστί καταβαίνον.
Έπειτα ας διατρανώσωμεν την ευγνωμοσύνην μας προς τα Φιλελεύθερα Σύμμαχα Έθνη, διαβεβαιούντες αυτά ότι η ευγνωμοσύνη μας αύτη θα παραμείνη αιωνία, μεταδιδομένη από γενεάς εις γενεάν.
Ας τιμήσωμεν δεόντως τους μεγάλους νεκρούς οίτινες δια του τιμίου αίματός των εξηγόρασαν την Νίκην, ήτις μας έδωκεν την Ελευθερίαν μας. Προς δε τους ενώπιον ημών γενναίους αγωνιστάς, τα τέκνα ταύτα της Νίκης και της Δόξης, τους αμεσωτέρους τούτους κομιστάς της Ελευθερίας μας, πώς θα αποδείξωμεν την αγάπην και την ευγνωμοσύνην μας.
Αι ευγενείς παραδόσεις της Φυλής μας και η περιύμνητος ελληνική φιλοξενία ας μας οδηγήσωσιν εν τω σημείω τούτω και αδελφωμένοι εις μίαν ψυχήν και μίαν καρδίαν, ας αναφωνήσωμεν.
Ζήτω η Ελευθερία, Ζήτω ο αληθής Πολιτισμός και τα αληθώς πεπολιτισμένα Σύμμαχα Έθνη, Ζήτω ο δαφνοστεφής αυτώ Στρατώ, ο ακοίμητος της Ελευθερίας φρουρός, Ζήτω η Α,Μ. ο Αντιβασιλεύς της Μητρός Ελλάδος, Ζήτω το Έθνος.
infognomonpolitics.blogspot.gr


Parapona-Rodou