Η ιστορία του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Σμύρνη

Τι έγινε για πρώτη φορά μετά από 94 χρόνια το 2016

Με μια γεμάτη συναισθήματα τελετή για τους Έλληνες, εγκαινιάστηκε σήμερα το ανακαινισμένο κτήριο του προξενείου της χώρας μας στην Σμύρνη.

Ποια είναι όμως η ιστορία και ο ρόλος του, στη πόλη αυτή της Μικράς Ασίας, που τόσο υμνήθηκε από τους Έλληνες;

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην επίσημη ιστοσελίδα του Ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών από τη σύστασή του, το 1877, έως τη Μικρασιατική Καταστροφή το Γενικό Προξενείο στεγαζόταν σε κτήριο πλησίον του Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Φωτεινής, κέντρου της Ορθοδοξίας στην περιοχή.

Το 1922 κατά τη διάρκεια των δραματικών γεγονότων, η πυρκαγιά που έκαψε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής συνοικίας είχε ως αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του κτηρίου, το οποίο από κοινού με το Μητροπολιτικό Ναό αποτελούσαν τα κέντρα της ελληνικής παρουσίας στη Σμύρνη.

Το Γενικό Προξενείο της Σμύρνης επαναλειτούργησε μετά από μια διετία και από το 1924 έως το 1955 στεγαζόταν σε διάφορα μισθωμένα κτήρια επί της ιστορικής προκυμαίας στη Σμύρνη.

Το 1948 ο ομογενής Εμμανουήλ Καπετανάκης ή Απέργης κληροδότησε τη νεοκλασική διώροφη κατοικία του στο Ελληνικό Δημόσιο. Τότε το Τουρκικό Δημόσιο αμφισβητώντας το κληροδότημα προσέφυγε στα δικαστήρια διεκδικώντας για λογαριασμό του ιδιοκτησιακά δικαιώματα επί του ακινήτου. Τελικώς, μετά τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955 το Τουρκικό Δημόσιο αναγνώρισε τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου επί του ακινήτου. Στις 24 Οκτωβρίου του 1955 σε ειδική τελετή ο Νομάρχης Σμύρνης παρέδωσε τα κλειδιά του κτηρίου στο Γενικό Πρόξενο Μιχάλη Ζαφειρίου.

Το 2002 το κτήριο εμφάνισε προβλήματα στατικότητας και κλίσης με αποτέλεσμα να κριθεί ως επιβεβλημένη η εκκένωσή του. Έκτοτε και έως τον Ιανουάριο του 2018 το Γενικό Προξενείο Σμύρνης στεγάστηκε σε μισθωμένο κτήριο στην ίδια περιοχή. Το 2010 ξεκίνησαν οι προσπάθειες για τη λήψη αδείας αναπαλαίωσης και αποκατάστασης της στατικότητας του κτηρίου.

Το Φεβρουάριο του 2015 υπογράφηκε η σύμβαση εργολαβίας με τον επιλεγέντα ανάδοχο. Το φθινόπωρο του 2015 ξεκίνησαν οι οικοδομικές και λοιπές εργασίες, οι οποίες ολοκληρώθηκαν περίπου ένα έτος αργότερα. Ακολούθησε μια σειρά από πρόσθετες εργασίες και στις 31.1.2018 ολοκληρώθηκε η διαδικασία μετεγκατάστασης των υπηρεσιών του Γενικού Προξενείου στο ιδιόκτητο κτήριο του Ελληνικού Δημοσίου.

Η επανεγκατάσταση του Γενικού Προξενείου Σμύρνης στο φυσικό του χώρο έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω αναβάθμιση των υπηρεσιών του και την αξιοποίηση ενός σημαντικού περιουσιακού στοιχείου του Ελληνικού Δημοσίου. Παράλληλα, συμβάλλει στην αισθητική αναβάθμιση της ιστορικής προκυμαίας, γεγονός που αναγνωρίζεται από τους πολίτες της Σμύρνης.
Ρόλος του Γενικού Προξενείου Σμύρνης

Το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Σμύρνη συστάθηκε το 1877 καλύπτοντας τις ανάγκες του ισχυρού αριθμητικά και κοινωνικο-οικονομικά ελληνικού και ομογενειακού στοιχείου. Η ιστορική του διαδρομή χαρακτηρίστηκε από τα γεγονότα διαφόρων περιόδων, τα οποία επηρέασαν τη λειτουργία και τις υπηρεσίες του.

Μετά τα γεγονότα του 1922, σημαντικός σταθμός της παρουσίας του ήταν η λειτουργία του, από τον Οκτώβριο του 1955, στο κτήριο επί της ιστορικής προκυμαίας, το οποίο κληροδοτήθηκε από τον Ομογενή Εμμανουήλ Καπετανάκη το 1948.

Το 1951 το Ολλανδικό Δημόσιο, με μακροχρόνια μίσθωση (99 έτη) παραχώρησε στο Ελληνικό Δημόσιο τη χρήση του Ιερού Ναού της Αγίας Φωτεινής στην περιοχή Çankaya, σε κεντρικό σημείο της πόλης. Από το 2013 στον Ιερό Ναό έχει τοποθετηθεί με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου μόνιμος Ιερατικός Προϊστάμενος.

Το Σεπτέμβριο του 2016, για πρώτη φορά μετά από 94 έτη, χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Σμύρνης. Σήμερα με την αναβαθμισμένη λειτουργία του ο Προξενικός Ιερός Ναός καλύπτει τις θρησκευτικές των Ελλήνων που διαβιούν στη Σμύρνη, των μελών της ρωμαίικης κοινότητας, αλλά και χιλιάδων Ομοδόξων πολιτών τρίτων χωρών (Ρώσοι, Γεωργιανοί, Ουκρανοί, Ρουμάνοι κ.λ.π).

Στη σύγχρονη εποχή το Γενικό Προξενείο Σμύρνης εκτός από την παροχή προξενικών υπηρεσιών σε Έλληνες πολίτες, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις διμερείς σχέσεις, προωθώντας στην περιοχή της δικαιοδοσίας του την προώθηση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων με έμφαση στους τομείς του εμπορίου, των μεταφορών, του τουρισμού και του πολιτισμού.

Η ιδιαίτερη προσφορά της Αρχής αναδεικνύεται από την πολιτική θεωρήσεων (visas) σε Τούρκους πολίτες που επιθυμούν να επισκεφθούν την Ελλάδα για τουριστικούς ή επαγγελματικούς λόγους.

Το 2017 το Γενικό Προξενείο Σμύρνης διαχειρίστηκε 61.500 θεωρήσεις, οι οποίες αποτελούν ιστορικά το υψηλότερο καταγεγραμμένο επίπεδο. Στην πλειοψηφία τους αφορούσαν αιτήσεις Τούρκων πολιτών που επισκέπτονται τουριστικά τα εγγύτερα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη κ.λ.π.

Οι ακτοπλοϊκές διασυνδέσεις μεταξύ των λιμένων της περιοχής της δικαιοδοσίας της Αρχής και των εγγύτερων ελληνικών νησιών (Çeşme-Χίος, Ayvalık-Λέσβος, Kuşadası και Seferihisar/Sığacık-Σάμος, Bodrum-Κως, Marmaris-Ρόδος, Kaş-Καστελλόριζο) αποτελεί το κύριο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της λειτουργίας και της δραστηριότητας του Γενικού Προξενείου Σμύρνης.