ΕΛΑΦΙΑ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ

Σήμα κινδύνου για τα ελάφια της Ελλάδας εκπέμπουν οι επιστήμονες: οι πληθυσμοί τριών ειδών τους συρρικνώνονται και η επιβίωσή τους σε λίγα χρόνια κρίνεται αμφίβολη.
Τα απογοητευτικά αυτά στοιχεία έδωσε στη δημοσιότητα η περιβαλλοντική...
οργάνωση WWF Ελλάς με τίτλο «Τα ελάφια στην Ελλάδα κινδυνεύουν».

Συγκεκριμένα, το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus), το οποίο έως τα τέλη του 20ού αιώνα ζούσε σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα, έχει περιοριστεί μόνο στην Πάρνηθα και τη Ροδόπη.

Όσο για τα δύο άλλα είδη ελαφοειδών που ζουν στην Ελλάδα, το ζαρκάδι (Capreolus capreolus) και το «ελαφάκι της Ρόδου» ή πλατώνι (Dama dama) έχουν καταχωρηθεί στο «Κόκκινο Βιβλίο» της χώρας μας ως «τρωτά», σημειώνουν οι ειδικοί της WWF.

Είναι δηλαδή είδη που εκτιμάται ότι θα περάσουν στην κατηγορία «κινδυνεύοντα» στο άμεσο μέλλον, αν οι επιβαρυντικοί παράγοντες δεν πάψουν να υφίστανται.

Άμεσα μέτρα για να προστατευθεί ο μοναδικός στην Ελλάδα άγριος πληθυσμός του ελαφιού Dama dama ζητούν οι επιστήμονες.

Πρόκειται για τα ελάφια που ζουν στη Ρόδο και τα οποία μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στο νησί το καλοκαίρι του 2008, έχασαν τον πιο σημαντικό βιότοπό τους.

Οι κάτοικοι αποκαλούσαν τη Ρόδο «μάνα των ελαφιών».
Σε ότι αφορά τον πληθυσμό τους, η βιολόγος κ. Δέσποινα Μερτζανίδου από την περιβαλλοντική οργάνωση «Αιθρία» (ομάδα αγρο-περιβαλλοντικής έρευνας και δράσης στη Ρόδο) τονίζει ότι είναι σε κίνδυνο «με την έννοια ότι είναι ένας απομονωμένος, αποκομμένος πληθυσμός. Έχει συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια. Μην ξεχνάμε ότι τα ελάφια αυτά βρίσκονται σε ένα νησί».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της «Αιθρίας», πλατώνια «εξακολουθούν να υπάρχουν και μετά τις πυρκαγιές. Μάλιστα διαπιστώνουμε ότι τα ελάφια χρησιμοποιούν τα ίδια μονοπάτια. Όμως δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε εάν έχουν γίνει μετακινήσεις ελαφιών σε περιοχές που δεν επλήγησαν από τις πυρκαγιές» λέει η κ. Μερτζανίδου.

Πριν από τις πυρκαγιές - και σύμφωνα με όχι συστηματικές καταγραφές μεταξύ 2003 και 2005 - υπήρχε ένας πληθυσμός ελαφιών της τάξης των 800 ζώων, με αυξητικές τάσεις.

Πάντως οι επιστήμονες τονίζουν ότι είναι αναγκαία η λήψη μέτρων, ειδικά μετά τη φωτιά, προκειμένου να διασωθεί ο ευαίσθητος πληθυσμός του πλατωνιού.

Χρήσιμο θα ήταν ένα σύστημα καταγραφής τους όπως γίνεται τώρα με το κόκκινο ελάφι της Πάρνηθας.

«Μία άλλη πρόταση είναι η μεταφορά κάποιων ελαφιών εκτός Ρόδου, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί το γενετικό απόθεμα» λέει η κ. Μερτζανίδου.

Και βέβαια οι επιστήμονες προσθέτουν ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα καταγραφής της αναγέννησης τους δάσους.

Τα δάση της Σιθωνίας της Χαλκιδικής είναι η πιο πρόσφατη περίπτωση εξαφάνισης κόκκινων ελαφιών.

«Ο πληθυσμός τους εξαφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 κυρίως λόγω της διάνοιξης δασικών δρόμων στο βουνό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κυνηγιούνται ευκολότερα από λαθροθήρες», επισημαίνει ο δασολόγος, επιστημονικός συνεργάτης της WWF και υπεύθυνος του προγράμματος παρατήρησης των ελαφιών στην Πάρνηθα κ. Παναγιώτης Λατσούδης.

Σήμερα, ο πιο ακμαίος πληθυσμός κόκκινου ελαφιού, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι αυτός της Πάρνηθας.

Μολονότι αμέσως μετά την πυρκαγιά υπήρχε ανησυχία για τη μείωση του αριθμού τους, τελικά οι απώλειες ήταν μικρές - 18 ήταν τελικά τα ελάφια που κάηκαν.

Ωστόσο, τα ελάφια που διασώθηκαν έχασαν σημαντικό κομμάτι από το θερινό βιότοπό τους.

Υπενθυμίζεται ότι η πυρκαγιά έκαψε τα δύο τρίτα του ελατοδάσους της Πάρνηθας.

Εκτιμάται ότι ο αριθμός τους κυμαίνεται μεταξύ 300 και 600.

Οι πρόσφατες παρατηρήσεις της WWF δείχνουν ότι τα ελάφια είναι περισσότερα από 300.

«Δεν είναι εύκολο όμως να πούμε εάν αυτός ο αριθμός είναι μεγάλος ή μικρός. Τα ελάφια διασπείρονται σε μια τεράστια έκταση από τη λίμνη του Μαραθώνα έως και τα Δερβενοχώρια», λέει ο κ. Λατσούδης.

Προσθέτει δε ότι στόχος του προγράμματος είναι επίσης να διαπιστωθεί εάν ο πληθυσμός των ελαφιών της Πάρνηθας δημιουργεί προβλήματα στο οικοσύστημα.

Σε ότι αφορά τον υπόλοιπο εναπομείναντα πληθυσμό κόκκινων ελαφιών στην Ελλάδα, δηλαδή αυτόν που ζει στην ορεινή περιοχή της Ροδόπης, υπάρχουν ελάχιστα διαθέσιμα στοιχεία.

Κι αυτό διότι δεν έχουν γίνει συστηματικές καταγραφές, έτσι ώστε να διαπιστωθεί ποιος είναι ο αριθμός τους και εάν ο πληθυσμός τους παρουσιάζει αυξητικές ή πτωτικές τάσεις.

«Τρωτό» είδος χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς και ακόμη ένα είδος ελαφιού που ζει στην Ελλάδα - το ζαρκάδι.

Οι πληθυσμοί του στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας είναι λιγοστοί.

Εκτιμάται ότι δεν ξεπερνά τις μερικές δεκάδες.

Επειδή μάλιστα ζουν περισσότερο μέσα στο δάσος, η παρουσία τους δεν καταγράφεται συχνά.

Πρόσφατα, πάντως, επιστήμονες της WWF παρατήρησαν και φωτογράφισαν ζαρκάδια στην Πάρνηθα, απόδειξη ότι συνεχίζουν να επιβιώνουν στο βουνό και μετά την καταστροφική πυρκαγιά.

Παρατηρήσεις του «Αρκτούρου» στην Πίνδο - στο πλαίσιο του προγράμματος για τις επιπτώσεις της Εγνατίας στα άγρια ζώα - έδειξαν ότι οι αριθμοί των ζαρκαδιών είναι μικροί και διάσπαρτοι.

aslan-tolinio.blogspot.com