Σύμη... η αναβίωση του εθίμου του "Κουκουμμά ''

Aπ’ τα παλιότερα χρόνια μέχρι σήμερα γιορτάζεται το έθιμοτου Κουκκουμά, του κλήδονα όπως γνωρίζουμε σαν έθιμο καθιερωμένο Πανελλαδικά.
Γιορτάζεται στις 2 Μαΐου γιατί έπρεπε να είναι...
οι σφουγγαράδες στη Σύμη, πριν φύγουν τα καίκια για το πολύμηνο ταξίδι για το ψάρεμα των σφουγγαριών.

Στην υπόλοιπη Ελλάδα γιορτάζεται στις 24 Ιουνίου ανήμερα του Άη Γιάννη.

Στη Σύμη παλιά ο κουκκουμάς γινόταν σε κάθε γειτονιά,σε σπίτι που συνήθως το επέλεγαν τα κορίτσια που θα έπαιρναν μέρος. Το έθιμο έπαιρνε μορφήιεροτελεστίας και είχε σκοπό τα νεαρά ανύπαντρα κορίτσια να δούνε ποιόν άνδρα θα παντρευτούν

Αργότερα επεκράτησε να γίνεται στο πλατύ του Άη Θανάση .

Τα τελευταία χρόνια γίνεται αναπαράσταση του εθίμου στο πλατύ του Αη Θανάση.



Οι προετοιμασίες άρχιζαν 3-4 μέρες πριν. Οι κοπέλες έβγαιναν κατά ομάδες,γυρνώντας πόρτα – πόρτα τα σπίτια και μάζευαν τα ονόματα των κοριτσιών που θα έπαιρναν μέρος στον ΚΟΥΚΚΟΥΜΑ.Να τονίσουμε ότι οι μάνες εκείνα τα χρόνια ήταν πολύ αυστηρές και δεν άφηναν εύκολα τα κορίτσια τους να πάρουν μέρος,μόνο αν ήταν σίγουρες για τις υπόλοιπες κοπέλες από ποιο σπίτι ήταν.Σε κάποια σάλα λοιπόν τα κορίτσια ετοίμαζαν τον κουκκουμά.

Από βραδύς οι κοπελιές που θα έπαιρναν μέρος συγκέντρωναν σ’ ένα πήλινο κουκκουμάρι (απ’ όπου πήρε και το όνομα του),το αμίλητο νερό ( λεγόταν αμίλητο γιατί οι κοπέλες που το συγκέντρωναν δεν έπρεπε να μιλούν μεταξύ τους καθ’ όλη την διαδρομή,αλλά ούτε και με περαστικούς), από επτά σπίτια που το όνομα της κάθε νοικοκυράς έπρεπε να είναι Ειρήνη.Μέσα στο ξυστί με το αμίλητο νερό έβαζαν οι ανύπαντρες νεαρές κοπελιές τα δαχτυλίδια τους,το σκέπαζαν μ’ ένα κόκκινο μεταξωτό μαντήλι και το έβγαζαν στο δώμα να το δουν τ’ άστρα.

Με το αμίλητο νερό ζύμωναν επίσης την πίτα,η οποία επαρασκεύαζετο από αλεύρι, νερό και μπόλικο αλάτι. Αξιοσημείωτο ήταν ότι ζύμωναν την πίτα γονατιστές σε πήλινη λεκάνη με την πλάτη προς την λεκάνη δηλ. με τα χέρια προς τα πίσω.Τη πίτα την αλμυρή την έτρωγαν τα κορίτσια σίγουρες ότι στον ύπνο τους θα διψούσαν και θα ζητούσαν νερό από κάποιο σπίτι,οπότε λέγεται ότι αν αυτό είχε ανύπαντρο γιο με το όνομα που της φώναξαν βγάζοντας το δαχτυλίδι από το ξυστί,αυτόν θα παντρευόταν.Την ημέρα του Κουκκουμά οι κοπέλες ετοίμαζαν διάφορα φαγητά συνήθως ντολμαδάκια και τη πίτα.Μετά το φαγητό έβαζαν στη μέση της σάλας ένα στρογγυλό μεγάλο ταψί συνήθως μπακκιρένιο,τοποθετούσαν πάνω σ’ αυτό το ξυστί με τα δαχτυλίδια αφού το ξεσκέπαζαν,έβαζαν μέσα βασιλικό και άλλα μυρωδικά φυτά.Τότε οι κοπέλες κάθιζαν τριγύρω στο ταψί και χτυπώντας τα χέρια τους ρυθμικά πάνω στο ταψί άρχιζαν να τραγουδούν τα τραγούδια του κουκκουμά σε τρίσημη βυζαντινή μελωδία για να ξυπνήσουν τον κουκκουμά.



Να βγάλουμε τον Κουκκουμά να – α βγει Χαριτωμένη
Να βγαλούμε τον Κουκκουμά
Να βγει της Παναγιάς ο γιος και της κυράς η κόρη
να βγει της Παναγιάς ο γιος
Στη μια του Μα στις δυο του Μα τον κουκκουμά να βγάλω
Κι αν είναι καλορίζικος,τον αγαπώ θα πάρω
Να βγάλουμε τον κουκκουμά.
Αη Θανάση αφέντη μου έβγα απ’ το θρονί σου
Να δεις χαρές που γίνονται έξω απ’ το πλατύ σου
Να βγάλουμε τον κουκκουμά.
Γύρω τριγύρω στο σινί πέρδικες πλουμισμένες
Και του καιρού χαρούμενες και καλοπαντρεμένες…

Το τραγούδι κρατά πολλή ώρα.Μετά βγάζουν τον βασιλικό και τα άλλα μυρωδικά φυτά,είναι η ώρα να βγάλουν ένα - ένα τα δαχτυλίδια.Ένα κορίτσι ανήλικο που πρέπει να ζουν οι γονείς της αρχίζει να βγάζει ένα – ένα τα δαχτυλίδια φωνάζοντας ένα τυχαίο ανδρικό όνομα και σ’ αυτήν που ανήκει το δαχτυλίδι δίνει και το ανδρικό όνομα, που σημαίνει ότι θα παντρευτεί άνδρα με αυτό το όνομα.Στην συνέχεια τα κορίτσια τρώνε την αλμυρή πίτα.

Το γλέντι για όλο τον παρευρισκόμενο κόσμο συνεχίζεται με τις μελωδίες του λαούτου, του βιολιού,του ακορντεόν και της λίρας, μέχρι πρωίας όσο τους κρατάνε τα πόδια τους.Οι κοπελιές ελπίζουν η βραδιά να δείξει αν είναι τυχερές σ’ αυτό τον κουκκουμά,αν είναι δε και λίγο μεγαλοπές εύχονται να μην απογοητευτούν για άλλη μια φορά.Γιατί θα τις περιμένει το ράφι όπως λέει η λαϊκή παροιμία.

Ας ευχηθούμε όλα να πάνε καλά για όλες, όπως επιθυμούν....

http://scorpio71.blogspot.com