Η επίμαχη πινακίδα
Με το τρίτο Μνημόνιο σε πλήρη εφαρμογή, κάποιοι φαίνεται ότι νομίζουν πως γίναμε και τυπικά αποικία.
Αυτό τουλάχιστον υπονοούν οι τελευταίες εξελίξεις στο σίριαλ της διαβόητης πινακίδας της Πάτμου, με την οποία τιμούνταν σαν «απελευθερωτής» του νησιού ένας κατώτερος Βρετανός αξιωματικός που απλώς πέρασε κάποτε μαχόμενος από εκεί.
Η υπόθεση είναι γνωστή στους αναγνώστες μας από προηγούμενα ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.».
Μια πινακίδα που στήθηκε το 2006 από το δημοτικό συμβούλιο προς τιμήν του Αγγλου λοχαγού Μίτφορντ, αποδίδοντάς του ότι «απελευθέρωσε το νησί στις 10 Φεβρουαρίου 1944», αμφισβητήθηκε πρόσφατα από τοπικούς συλλόγους και πολίτες, που επισήμαναν ότι στην πραγματικότητα οι Γερμανοί εγκατέλειψαν την Πάτμο πολύ αργότερα (30/9/1944) κι ότι το νησί απελευθερώθηκε οριστικά μόλις το 1947, με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στο ελληνικό κράτος.
Η ανάρτηση της πινακίδας είχε γίνει με πρωτοβουλία του γιου του Μίτφορντ, αντιπλοιάρχου του βρετανικού πολεμικού ναυτικού, που συνδέεται προσωπικά με κάποιους τοπικούς παράγοντες.
Υστερα από έντονες αντιπαραθέσεις, η στήλη αφαιρέθηκε τελικά από το δημοτικό συμβούλιο τον περασμένο Γενάρη.
Η παρέμβαση της πρεσβείας
Η ανακριβής πινακίδα δεν είχε προλάβει καλά καλά ν’ αποκαθηλωθεί, όταν ανέλαβαν δράση οι κανονιοφόροι.
Με επίσημη ρηματική διακοίνωσή της προς το ελληνικό ΥΠΕΞ, η βρετανική πρεσβεία της Αθήνας έσπευσε στις 4 Φεβρουαρίου να απαιτήσει, με τη δέουσα διπλωματική αβρότητα είν’ η αλήθεια, την αποκατάσταση από τις ελληνικές αρχές της υστεροφημίας του υπηκόου της:
«Η Πρεσβεία της Αυτής Μεγαλειότητος υποβάλλει τα σέβη της στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας κι έχει την τιμή να υποβάλει τεκμηρίωση, ως συνέχεια της έρευνας για τις δραστηριότητες του λοχαγού Τέρενς Μπρους Μίτφορντ στο Αιγαίο Πέλαγος, σε σχέση ιδίως με την Πάτμο, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
»Κατόπιν περαιτέρω έρευνας από ερευνητή ειδικευόμενο στις δραστηριότητες του Βρετανικού Ειδικού Στολίσκου (SBS), αυτή η πρόσθετη πρωτογενής τεκμηρίωση εντοπίστηκε στα Εθνικά Αρχεία του Ηνωμένου Βασιλείου στο Λονδίνο, αποχαρακτηρισμένη πριν από μερικά χρόνια.
»Αντίγραφα αυτών των τεκμηρίων επισυνάπτονται. Φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι η Πάτμος κατήχετο από γερμανοϊταλική φρουρά, ότι ο λοχαγός Μίτφορντ εξολόθρευσε αυτή τη φρουρά στις 18-19 Φεβρουαρίου 1944, ότι στάλθηκαν τότε επειγόντως τρόφιμα στον πληθυσμό της Πάτμου κι ότι ο ελληνικός Ιερός Λόχος ενεργούσε σε στενό συντονισμό με τον SBS.
»Αντιλαμβανόμαστε ότι το ζήτημα της διατήρησης στην Πάτμο μιας πινακίδας που μνημονεύει την ανάμιξη του λοχαγού Μίτφορντ στα γεγονότα που συνδέονται μ’ αυτό το νησί θα εξετασθεί βάσει του άρθρου 151 του Ν. 3463/2006 από επιτροπή της Ρόδου (Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Πλ. Ελευθερίας 1).
»Προκειμένου να διαπιστωθεί η ιστορική αλήθεια για τις δραστηριότητες του λοχαγού Μίτφορντ σε σχέση με το Αιγαίο και το νησί της Πάτμου, ζητάμε να υποβληθούν αυτά τα τεκμήρια στην επιτροπή, η οποία αντιλαμβανόμαστε ότι θα συνέλθει πριν από τα τέλη Φεβρουαρίου 2016».
«Επιδρομέας», όχι «απελευθερωτής»
Τι ακριβώς αποδεικνύουν τα ντοκουμέντα που προσκόμισε η πρεσβεία;
Τίποτα περισσότερο απ’ όσα υποστηρίζουν οι πολέμιοι της ανιστόρητης πινακίδας.
Οι μοναδικές αναφορές στο πρόσωπο του Μίτφορντ, επικεφαλής μιας ομάδας κομάντος («Περίπολος C»), αφορούν δύο ελάσσονες ενέργειες της περιόδου, οι οποίες κάθε άλλο παρά ισοδυναμούν με «απελευθέρωση» του νησιού:
◼ Στις 8/2/1944 «καταστράφηκε ένα καΐκι 20 τόνων δίχως κινητήρα» και διασώθηκε το πλήρωμα ενός καταρριφθέντος αγγλικού βομβαρδιστικού.
◼ Στις 18 προς 19 Φεβρουαρίου 1944 διενεργήθηκε «επιδρομή» (raid) στη Σκάλα της Πάτμου, με αποτέλεσμα τον φόνο ενός Γερμανού και την αιχμαλωσία 6 «φασιστών», Ιταλών προφανώς.
Στο μεσοδιάστημα, η «περίπολος C» έκοψε επίσης κάτι καλώδια που συνέδεαν την Πάτμο με τους Λειψούς και τη Λέρο (16/2/1944).
Αλλα πάλι τηλεγραφήματα κάνουν λόγο για σχεδιαζόμενη μεταφορά τροφίμων στο νησί από κάποια άσχετη βρετανική μονάδα.
Περί «απελευθέρωσης» ούτε λέξη. Και, φυσικά, ουδόλως διαψεύδεται η (καταγραμμένη στο ημερολόγιο του ελληνικού Ιερού Λόχου) παρουσία 60μελούς γερμανικής φρουράς στην Πάτμο μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Εξ ου και η προσεκτική διατύπωση της ρηματικής διακοίνωσης («φαίνεται να επιβεβαιώνουν»), που φροντίζει να κρατήσει διακριτικά αποστάσεις από την υποτιθέμενη αποδεικτική αξία των εγγράφων.
Το τελεσίγραφο της κ. Τομαή
Μπορεί το διάβημα της συμμαχικής πρεσβείας να επενδύθηκε με όλους τους τύπους της διπλωματικής αβροφροσύνης, το μήνυμα έγινε όμως πλήρως αντιληπτό από τους εγχώριους παραλήπτες, που έσπευσαν να το μεταφράσουν ως ρητή εντολή αποικιοκράτη προς αποικιοκρατούμενο.
Με επιστολή της προς τον Δήμο Πάτμου (11/2/2016), η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Ιστορικού και Διπλωματικού Αρχείου του ΥΠΕΞ (και υποψήφια ευρωβουλευτής της Ν.Δ. το 2014), Φωτεινή Τομαή, διατάσσει απροκάλυπτα τη «δικαίωση του φερόμενου ως πρωταγωνιστή» και την «αποκατάσταση των πραγμάτων, η αμφισβήτηση των οποίων οδήγησε σε ενόχληση της βρετανικής πλευράς».
Πλειοδοτώντας ακόμη και σε σχέση με την πρεσβεία για την αποδεικτική αξία των «πολύτιμων πληροφοριών» που αυτή προσκόμισε, δεν παραλείπει μάλιστα να καταγγείλει την «αμφισβήτηση της ιστορικής αλήθειας» για την απελευθερωτική συμβολή του Αγγλου λοχαγού «από ενίους κύκλους τοπικών παραγόντων».
Το πλήρες κείμενο του τελεσιγράφου, διατυπωμένο στα ιδιόρρυθμα υπηρεσιακά ελληνικά της κυρίας Τομαή, έχει ως εξής:
«Σε συνέχεια προηγούμενης αλληλογραφίας μας για την υπόθεση του λοχαγού T.B. Mitford και την σε αυτήν αφιερωμένη αναθηματική πλάκα στο νησί σας, διαβιβάζομε προς αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας που αμφισβητήθηκε δριμύτατα από ενίους κύκλους τοπικών παραγόντων, Ρηματική Διακοίνωση της ενταύθα Βρετανικής Πρεσβείας με πολύτιμες πληροφορίες για τη δράση του βρετανού λοχαγού.
Τις πληροφορίες τεκμηριώνουν επίσημα έγγραφα των Κρατικών Βρετανικών Αρχείων (ίδετε συνημμένα έγγραφα) που απελευθερώθηκαν σχετικώς πρόσφατα. Πιστοποιείται, όθεν, και επισήμως η δράση του συγκεκριμένου αξιωματικού αναφορικώς με την απελευθέρωση της Πάτμου και τον επισιτισμό του λιμοκτονούντος πληθυσμού της.
Δεδομένης της αποκατάστασης των πραγμάτων, η αμφισβήτηση των οποίων οδήγησε σε ενόχληση της βρετανικής πλευράς, είμεθα βέβαιοι ότι θα προβείτε στις δέουσες ενέργειες προς δικαίωση του φερόμενου ως εκ των πρωταγωνιστών της εποχής που έδρασε στην περιοχή σας. Παραμένομε στη διάθεσή σας για κάθε πρόσθετη διευκρίνηση τυχόν χρειασθείτε.
Με εντολή Υπουργού,
Η Προϊσταμένη
Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου
Εμπειρογνώμων Πρεσβευτής Σύμβουλος Α’».
Αποικία ξανά;
Τα πράγματα είναι, νομίζουμε, απολύτως σαφή. Με την αμέριστη συνδρομή μιας υψηλόβαθμης Ελληνίδας διπλωματικής υπαλλήλου, μια ξένη πρεσβεία απαιτεί να υπαγορεύσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ποιον αλλοδαπό πολίτη αυτή θα τιμήσει και με ποιο σκεπτικό.
Ξεχνώντας, βέβαια, ότι μια διατεταγμένη απότιση φόρου τιμής κάθε άλλο παρά «απελευθέρωση» θυμίζει.
Αν ο Δήμος Πάτμου όφειλε μέχρι τώρα να ξηλώσει την επίμαχη πινακίδα για λόγους σεβασμού προς την ιστορική αλήθεια, μετά την παρέμβαση της πρεσβείας και το συνακόλουθο τελεσίγραφο της κυρίας Τομαή έχει έναν ακόμη λόγο να επιμείνει σ’ αυτή του την απόφαση: ν’ αποδείξει ότι η Πάτμος έχει όντως απελευθερωθεί και πως οι τοπικοί άρχοντές της δεν αισθάνονται υποχρεωμένοι να σκύψουν δουλοπρεπώς το κεφάλι σε όσους θεωρούν πως ο σύντομος αποικιακός βίος του νησιού τους δεν τέλειωσε ποτέ.
Παράπονα Ρόδου
Με το τρίτο Μνημόνιο σε πλήρη εφαρμογή, κάποιοι φαίνεται ότι νομίζουν πως γίναμε και τυπικά αποικία.
Αυτό τουλάχιστον υπονοούν οι τελευταίες εξελίξεις στο σίριαλ της διαβόητης πινακίδας της Πάτμου, με την οποία τιμούνταν σαν «απελευθερωτής» του νησιού ένας κατώτερος Βρετανός αξιωματικός που απλώς πέρασε κάποτε μαχόμενος από εκεί.
Η υπόθεση είναι γνωστή στους αναγνώστες μας από προηγούμενα ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.».
Μια πινακίδα που στήθηκε το 2006 από το δημοτικό συμβούλιο προς τιμήν του Αγγλου λοχαγού Μίτφορντ, αποδίδοντάς του ότι «απελευθέρωσε το νησί στις 10 Φεβρουαρίου 1944», αμφισβητήθηκε πρόσφατα από τοπικούς συλλόγους και πολίτες, που επισήμαναν ότι στην πραγματικότητα οι Γερμανοί εγκατέλειψαν την Πάτμο πολύ αργότερα (30/9/1944) κι ότι το νησί απελευθερώθηκε οριστικά μόλις το 1947, με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στο ελληνικό κράτος.
Η ανάρτηση της πινακίδας είχε γίνει με πρωτοβουλία του γιου του Μίτφορντ, αντιπλοιάρχου του βρετανικού πολεμικού ναυτικού, που συνδέεται προσωπικά με κάποιους τοπικούς παράγοντες.
Υστερα από έντονες αντιπαραθέσεις, η στήλη αφαιρέθηκε τελικά από το δημοτικό συμβούλιο τον περασμένο Γενάρη.
Η παρέμβαση της πρεσβείας
Η ανακριβής πινακίδα δεν είχε προλάβει καλά καλά ν’ αποκαθηλωθεί, όταν ανέλαβαν δράση οι κανονιοφόροι.
Με επίσημη ρηματική διακοίνωσή της προς το ελληνικό ΥΠΕΞ, η βρετανική πρεσβεία της Αθήνας έσπευσε στις 4 Φεβρουαρίου να απαιτήσει, με τη δέουσα διπλωματική αβρότητα είν’ η αλήθεια, την αποκατάσταση από τις ελληνικές αρχές της υστεροφημίας του υπηκόου της:
«Η Πρεσβεία της Αυτής Μεγαλειότητος υποβάλλει τα σέβη της στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας κι έχει την τιμή να υποβάλει τεκμηρίωση, ως συνέχεια της έρευνας για τις δραστηριότητες του λοχαγού Τέρενς Μπρους Μίτφορντ στο Αιγαίο Πέλαγος, σε σχέση ιδίως με την Πάτμο, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
»Κατόπιν περαιτέρω έρευνας από ερευνητή ειδικευόμενο στις δραστηριότητες του Βρετανικού Ειδικού Στολίσκου (SBS), αυτή η πρόσθετη πρωτογενής τεκμηρίωση εντοπίστηκε στα Εθνικά Αρχεία του Ηνωμένου Βασιλείου στο Λονδίνο, αποχαρακτηρισμένη πριν από μερικά χρόνια.
»Αντίγραφα αυτών των τεκμηρίων επισυνάπτονται. Φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι η Πάτμος κατήχετο από γερμανοϊταλική φρουρά, ότι ο λοχαγός Μίτφορντ εξολόθρευσε αυτή τη φρουρά στις 18-19 Φεβρουαρίου 1944, ότι στάλθηκαν τότε επειγόντως τρόφιμα στον πληθυσμό της Πάτμου κι ότι ο ελληνικός Ιερός Λόχος ενεργούσε σε στενό συντονισμό με τον SBS.
»Αντιλαμβανόμαστε ότι το ζήτημα της διατήρησης στην Πάτμο μιας πινακίδας που μνημονεύει την ανάμιξη του λοχαγού Μίτφορντ στα γεγονότα που συνδέονται μ’ αυτό το νησί θα εξετασθεί βάσει του άρθρου 151 του Ν. 3463/2006 από επιτροπή της Ρόδου (Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Πλ. Ελευθερίας 1).
»Προκειμένου να διαπιστωθεί η ιστορική αλήθεια για τις δραστηριότητες του λοχαγού Μίτφορντ σε σχέση με το Αιγαίο και το νησί της Πάτμου, ζητάμε να υποβληθούν αυτά τα τεκμήρια στην επιτροπή, η οποία αντιλαμβανόμαστε ότι θα συνέλθει πριν από τα τέλη Φεβρουαρίου 2016».
«Επιδρομέας», όχι «απελευθερωτής»
Τι ακριβώς αποδεικνύουν τα ντοκουμέντα που προσκόμισε η πρεσβεία;
Τίποτα περισσότερο απ’ όσα υποστηρίζουν οι πολέμιοι της ανιστόρητης πινακίδας.
Οι μοναδικές αναφορές στο πρόσωπο του Μίτφορντ, επικεφαλής μιας ομάδας κομάντος («Περίπολος C»), αφορούν δύο ελάσσονες ενέργειες της περιόδου, οι οποίες κάθε άλλο παρά ισοδυναμούν με «απελευθέρωση» του νησιού:
◼ Στις 8/2/1944 «καταστράφηκε ένα καΐκι 20 τόνων δίχως κινητήρα» και διασώθηκε το πλήρωμα ενός καταρριφθέντος αγγλικού βομβαρδιστικού.
◼ Στις 18 προς 19 Φεβρουαρίου 1944 διενεργήθηκε «επιδρομή» (raid) στη Σκάλα της Πάτμου, με αποτέλεσμα τον φόνο ενός Γερμανού και την αιχμαλωσία 6 «φασιστών», Ιταλών προφανώς.
Στο μεσοδιάστημα, η «περίπολος C» έκοψε επίσης κάτι καλώδια που συνέδεαν την Πάτμο με τους Λειψούς και τη Λέρο (16/2/1944).
Αλλα πάλι τηλεγραφήματα κάνουν λόγο για σχεδιαζόμενη μεταφορά τροφίμων στο νησί από κάποια άσχετη βρετανική μονάδα.
Περί «απελευθέρωσης» ούτε λέξη. Και, φυσικά, ουδόλως διαψεύδεται η (καταγραμμένη στο ημερολόγιο του ελληνικού Ιερού Λόχου) παρουσία 60μελούς γερμανικής φρουράς στην Πάτμο μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Εξ ου και η προσεκτική διατύπωση της ρηματικής διακοίνωσης («φαίνεται να επιβεβαιώνουν»), που φροντίζει να κρατήσει διακριτικά αποστάσεις από την υποτιθέμενη αποδεικτική αξία των εγγράφων.
Το τελεσίγραφο της κ. Τομαή
Μπορεί το διάβημα της συμμαχικής πρεσβείας να επενδύθηκε με όλους τους τύπους της διπλωματικής αβροφροσύνης, το μήνυμα έγινε όμως πλήρως αντιληπτό από τους εγχώριους παραλήπτες, που έσπευσαν να το μεταφράσουν ως ρητή εντολή αποικιοκράτη προς αποικιοκρατούμενο.
Με επιστολή της προς τον Δήμο Πάτμου (11/2/2016), η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Ιστορικού και Διπλωματικού Αρχείου του ΥΠΕΞ (και υποψήφια ευρωβουλευτής της Ν.Δ. το 2014), Φωτεινή Τομαή, διατάσσει απροκάλυπτα τη «δικαίωση του φερόμενου ως πρωταγωνιστή» και την «αποκατάσταση των πραγμάτων, η αμφισβήτηση των οποίων οδήγησε σε ενόχληση της βρετανικής πλευράς».
Πλειοδοτώντας ακόμη και σε σχέση με την πρεσβεία για την αποδεικτική αξία των «πολύτιμων πληροφοριών» που αυτή προσκόμισε, δεν παραλείπει μάλιστα να καταγγείλει την «αμφισβήτηση της ιστορικής αλήθειας» για την απελευθερωτική συμβολή του Αγγλου λοχαγού «από ενίους κύκλους τοπικών παραγόντων».
Το πλήρες κείμενο του τελεσιγράφου, διατυπωμένο στα ιδιόρρυθμα υπηρεσιακά ελληνικά της κυρίας Τομαή, έχει ως εξής:
«Σε συνέχεια προηγούμενης αλληλογραφίας μας για την υπόθεση του λοχαγού T.B. Mitford και την σε αυτήν αφιερωμένη αναθηματική πλάκα στο νησί σας, διαβιβάζομε προς αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας που αμφισβητήθηκε δριμύτατα από ενίους κύκλους τοπικών παραγόντων, Ρηματική Διακοίνωση της ενταύθα Βρετανικής Πρεσβείας με πολύτιμες πληροφορίες για τη δράση του βρετανού λοχαγού.
Τις πληροφορίες τεκμηριώνουν επίσημα έγγραφα των Κρατικών Βρετανικών Αρχείων (ίδετε συνημμένα έγγραφα) που απελευθερώθηκαν σχετικώς πρόσφατα. Πιστοποιείται, όθεν, και επισήμως η δράση του συγκεκριμένου αξιωματικού αναφορικώς με την απελευθέρωση της Πάτμου και τον επισιτισμό του λιμοκτονούντος πληθυσμού της.
Δεδομένης της αποκατάστασης των πραγμάτων, η αμφισβήτηση των οποίων οδήγησε σε ενόχληση της βρετανικής πλευράς, είμεθα βέβαιοι ότι θα προβείτε στις δέουσες ενέργειες προς δικαίωση του φερόμενου ως εκ των πρωταγωνιστών της εποχής που έδρασε στην περιοχή σας. Παραμένομε στη διάθεσή σας για κάθε πρόσθετη διευκρίνηση τυχόν χρειασθείτε.
Με εντολή Υπουργού,
Η Προϊσταμένη
Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου
Εμπειρογνώμων Πρεσβευτής Σύμβουλος Α’».
Αποικία ξανά;
Τα πράγματα είναι, νομίζουμε, απολύτως σαφή. Με την αμέριστη συνδρομή μιας υψηλόβαθμης Ελληνίδας διπλωματικής υπαλλήλου, μια ξένη πρεσβεία απαιτεί να υπαγορεύσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ποιον αλλοδαπό πολίτη αυτή θα τιμήσει και με ποιο σκεπτικό.
Ξεχνώντας, βέβαια, ότι μια διατεταγμένη απότιση φόρου τιμής κάθε άλλο παρά «απελευθέρωση» θυμίζει.
Αν ο Δήμος Πάτμου όφειλε μέχρι τώρα να ξηλώσει την επίμαχη πινακίδα για λόγους σεβασμού προς την ιστορική αλήθεια, μετά την παρέμβαση της πρεσβείας και το συνακόλουθο τελεσίγραφο της κυρίας Τομαή έχει έναν ακόμη λόγο να επιμείνει σ’ αυτή του την απόφαση: ν’ αποδείξει ότι η Πάτμος έχει όντως απελευθερωθεί και πως οι τοπικοί άρχοντές της δεν αισθάνονται υποχρεωμένοι να σκύψουν δουλοπρεπώς το κεφάλι σε όσους θεωρούν πως ο σύντομος αποικιακός βίος του νησιού τους δεν τέλειωσε ποτέ.
Παράπονα Ρόδου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.