ροή ειδήσεων

Βρετανία και ΕΕ: Η ιστορία ενός προβληματικού γάμου ως το διαζύγιο


Τσόρτσιλ, ντε Γκολ, Θάτσερ, Ντελόρ, Μέιτζορ, Κάμερον πρωταγωνίστησαν σε ένα θρίλερ 43 ετών
ως τον χωρισμό - Αναδρομή στην ιστορία της καχυποψίας και της συγκαλυμμένης αντιπάθειας ανάμεσα σε Βρετανία και ΕΕΚι όμως, το Brexit μοιάζει με μια νομοτέλεια, μια φυσιολογική κατάληξη σε έναν «γάμο» που δεν στέριωσε ποτέ. Η ιστορία διδάσκει ότι η αρμονία και η σύμπνοια υπήρξε μόνο κατ' εξαίρεση στο δεσμό ανάμεσα στη Βρετανία και την Ενωμένη Ευρώπη -υπό οποιαδήποτε από τις μορφές που πήρε αυτή κατά καιρούς. Από τον Τσόρτσιλ και τον ντε Γκολ, μέσω της Θάτσερ, του Ντελόρ και έως τον Κάμερον και τη Μέρκελ, η κοινή πορεία Βρετανίας και ΕΕ προσδιορίστηκε κυρίως από βίαιες αναταράξεις. Σε κάποια πιο αγοραία φρασεολογία, οι Βρετανοί και οι Κεντροευρωπαίοι ποτέ δεν «χώνεψαν» πραγματικά ο ένας τον άλλον.

Αμοιβαία καχυποψία μεταξύ Βρετανών και υπόλοιπων Ευρωπαίων. Επανειλημμένα εκατέρωθεν σαμποτάζ των προσπαθειών σύγκλισης. Παραδοσιακή υπεροψία των Βρετανών που επιμένουν, ακόμη και ως σήμερα, να επικαλούνται το αυτοκρατορικό τους παρελθόν. Το, γερμανικής αντίληψης κυρίως, κοινό οικονομικό όραμα. Όλα τα προηγούμενα είναι κάποια από τα επιμέρους στοιχεία μιας δηλητηριασμένης συνύπαρξης. Υπ' αυτή την έννοια, το Brexit θα μπορούσε να θεωρηθεί έως και προδιαγεγραμμένο.

Για κάποιους ιστορικούς, παράγοντας στην προβληματική σχέση που εξ αρχής αναπτύχθηκε στη σχέση Βρετανίας-ΕΕ είναι ακόμη και το γεγονός ότι πρόκειται περί νησιού. Αποκομμένη από το σώμα της υπόλοιπης ηπείρου, με τη θάλασσα να την κρατά σε μια κατ' επιλογήν απόσταση ασφαλείας, η Βρετανία έδωσε στους κατοίκους της την αίσθηση της αυτονομίας. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι νησιά ήταν επίσης πχ η Ιρλανδία, η Κύπρος ή η Μάλτα, δηλαδή χώρες που δεν είχαν κανένα πρόβλημα στη σχέση τους με την Ενωμένη Ευρώπη.

Πιθανώς τον πιο σημαντικό ρόλο στην διαφοροποίηση των Βρετανών διαδραμάτισε η στάση τους κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Βρετανοί θεωρούν ότι κυρίως αυτοί, ως αυτοκρατορία και Ηνωμένο Βασίλειο, αντιτάχθηκε στη ναζιστική Γερμανία. Και οι μόνοι σύμμαχοι που θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν, είναι κατ' ουσίαν οι Αμερικανοί.

Παρόλ' αυτά, αμέσως μετά τον πόλεμο, ο Σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν υπέρμαχος της ιδέας για τη δημιουργία μιας Ένωσης μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, «κάτι σαν τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» όπως έλεγε τότε ο μεγάλος Βρετανός πολιτικός. Όμως, το 1951, όταν δημιουργήθηκε η πρώτη εκδοχή αυτού του συνασπισμού, δηλαδή η «Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα», η Βρετανία δεν συμμετείχε. Και εν συνεχεία, το 1957, η βρετανική κυβέρνηση αρνήθηκε να συνυπογράψει τη Συνθήκη της Ρώμης, με την οποίαν ετίθεντο τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και να συμμετάσχει στη δημιουργία της μαζί με τις υπόλοιπες έξι χώρες που είχαν αναλάβει την σχετική πρωτοβουλία.

Το 1961, παρατηρώντας τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης που εμφάνιζαν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί, οι Βρετανοί εξεδήλωσαν την επιθυμία να συνεταιριστούν με αυτούς. Τότε όμως ήρθε το κατηγορηματικό «non» από τον στρατηγό Σαρλ ντε Γκολ -και μάλιστα μετά μουσικής, καθώς ο Γάλλος ηγέτης συνόδευσε το βέτο του στην ένταξη της Βρετανίας στο ευρωπαϊκό κοινό με ένα τραγούδι της Εντίθ Πιάφ. Ο ντε Γκολ δεν παρέλειψε να κατηγορήσει τους Βρετανούς ότι διατηρούν μια βαθιά εχθρότητα για την υπόλοιπη Ευρώπη και ότι λοξοκοιτάζουν μονίμως προς τις ΗΠΑ.

Η Βρετανία τελικά εντάχθηκε στην ΕΟΚ το 1973, δηλαδή 43 χρόνια πριν από το δημοψήφισμα της 23 Ιουνίου 2016. Όμως και τότε είχε γίνει δημοψήφισμα, μόνο που το αποτέλεσμα είχε δείξει περίπου 67% υπέρ της ενοποίησης με την κεντρική Ευρώπη -αν και οι διαμαρτυρίες δεν θ αργούσαν να ακουστούν. Ήδη από το 1983, ο Μάικλ Φουτ των Εργατικών υποσχόταν προεκλογικά ότι θα επιδιώξει την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΟΚ.

Η «Σιδηρά Κυρία», Μάργκαρετ Θάτσερ, ανέλαβε να βάλει τα πράγματα σε μια τάξη, απαιτώντας μείωση της συνεισφοράς της Βρετανίας στην ΕΟΚ, εφόσον οι αγροτικές επιχορηγήσεις που λάμβανε ήταν κατώτερες από εκείνες των υπόλοιπων χωρών-μελών. Η αδικία αποκαταστάθηκε μεν, αλλά η Θάτσερ εξακολούθησε να γκρινιάζει, οδηγώντας τη σχέση της χώρας της με την Ευρώπη σε νέα κρίση. Το 1988, σε ομιλία της στη βελγική πόλη της Μπριζ, η Μάργκαρετ Θάτσερ κατήγγειλε τους χειρισμούς του Ζακ Ντελόρ και των Βρυξελλών, αρνούμενη να υποταχθεί σε ένα «υπερ-κράτος που προσπαθεί να κυριαρχήσει σε όλη την Ευρώπη».

Το ψυχροπολεμικό κλίμα, με διάφορες φάσεις όξυνσης και ύφεσης, συνεχίστηκε έως τις 16 Σεπτεμβρίου του 1992, την αποφράδα -κυρίως για τους χρηματιστές- «Μαύρη Τετάρτη», όταν ανακοινώθηκε η αποχώρηση της Βρετανίας από το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα. Όμως και πάλι, ο Τζον Μέιτζορ στην μετα-Θάτσερ εποχή, υπέγραψε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, παραχωρώντας πολύ μεγάλες εξουσίες στις Βρυξέλλες. Το γεγονός αυτό πυροδότησε προκάλεσε αντιδράσεις στο εσωτερικό της Βρετανίας και επί της ουσίας έριξε το σπόρο της ρήξης με την Ενωμένη Ευρώπη.

Εν τω μεταξύ, ενώ η ΕΕ βάδιζε προς την οικονομική ενοποίηση και την υιοθέτηση του ευρώ, η οικονομία της Βρετανίας σημείωνε αλματώδη πρόοδο, κάτι που ενίσχυε τη διαπραγματευτική της θέση. Οπότε, απλώς συμμετείχε εν μέρει στην Ευρωπαική Ένωση και όχι στην Ευρωζώνη, διατηρώντας την παλιά καλή στερλίνα.

Και κάπως έτσι η ιστορία φτάνει έως τον Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος, έστω και εάν σήμερα τελεί πλέον υπό παραίτηση καθώς απέτυχε να πείσει τον βρετανικό λαό να υπερψηφίσει το Bremain, τον Δεκέμβριο του 2011 είχε ασκήσει βέτο σε μια προσπάθεια των εταίρων να επιβάλουν συγκεκριμένους περιορισμούς στη χρηματοδότηση των μελών της Ένωσης. Και, πιθανώς, το σχίσμα του 2016, ίσως να άρχισε τότε.

Παράπονα Ρόδου

Σχόλια

όλα τα νέα στο email σας

Get new posts by email:
παράπονα Ρόδου

επικοινωνήστε

δώσε δύναμη στη φωνή σου,
κάνε τα παράπονα στον δήμαρχο,
κατήγγειλε ότι βλάπτει την κοινωνία,
διέδωσε τις πιο σημαντικές ειδήσεις,
μοιράσου χρήσιμες συμβουλές,
στείλε μας το δικό σου άρθρο
και δημοσίευσε ότι θέλεις
στο paraponarodou@gmail.com
ή συμπλήρωσε την φόρμα

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *