Μεταφορικό Ισοδύναμο: Θετικό Ή «Πυροτέχνημα»;

Σε ισχύ από την αρχή του μήνα το μεταφορικό ισοδύναμο, το μέτρο που υπολογίζεται να λειτουργήσει ως αντιστάθμισμα για την αύξηση του ΦΠΑ στο 24% στα νησιά, ώστε να αποτραπούν αυξήσεις κυρίως σε βασικά αγαθά, αλλά και για να διευκολύνει τους νησιώτες στις μετακινήσεις τους.

Το μέτρο για το 2ο εξάμηνο του 2018 θα λειτουργήσει για 49 νησιά και συγκεκριμένα: Αγαθονήσι, Άγιος Ευστράτιος, Άγιος Μηνάς, Αλιμία, Ανάφη, Αντίψαρα, Αρκιοί, Αρμάθια, Αστυπάλαια, Γυαλί, Δονούσα, Ερρικούσα, Ηρακλειά, Θύμαινα, Ικαρία, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Καστελόριζο, Κίναρος, Κουφονήσια, Κως, Λέβιθα, Λειψοί, Λέρος, Λέσβος, Λήμνος, Μαθράκι, Μάραθος, Νίμος, Νίσυρος, Οθωνοί, Οινούσσες, Πάτμος, Σάμος, Σαμοθράκη, Σαρία, Στρογγυλή, Σύμη, Σύρνα, Σχοινούσα, Τέλενδος, Τήλος, Φαρμακονήσι, Φούρνοι, Χάλκη, Χίος, Ψαρά και Ψέριμος.

Από 1η Ιανουαρίου 2019, σύμφωνα με το υπουργείο Ναυτιλίας, θα επεκταθεί σε όλα τα υπόλοιπα νησιά εκτός από την Κρήτη, την Εύβοια και τη Λευκάδα.
Το κόστος για την 1η φάση εφαρμογής υπολογίζεται στα 50-60 εκατ. και θα τριπλασιαστεί από την 1η Ιανουαρίου.

Είναι όμως θετικό το μέτρο ή απλά πρόκειται για κάποιο επικοινωνιακό «πυροτέχνημα» με αμφίβολα οφέλη για τα νησιά και τις τοπικές κοινωνίες;

Δικαιούχοι του μεταφορικού ισοδύναμου είναι βάσει του νομοσχεδίου οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών, εκπαιδευτικοί, γιατροί, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό μονάδων υγείας -όχι όμως και οι οικογένειές τους- πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις εφόσον έχουν ως κύρια έδρα τους τους Δήμους για τους οποίους ισχύει το μέτρο.
Αυτομάτως αποκλείονται από το μέτρο μεγάλες επιχειρήσεις, που μπορούν να συμβάλλουν στις τοπικές οικονομίες και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, αλλά η έδρα τους μπορεί να είναι στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Αλλά και για τους μόνιμους κατοίκους δεν είναι ξεκάθαρα τα πράγματα, καθώς δεν αποκλείεται στο μέλλον να τεθεί ως κριτήριο και το ετήσιο ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα, προκειμένου κάποιος να ενταχθεί στο μέτρο.

Άγνωστο παραμένει και το πόσα εισιτήρια θα δικαιούται κάθε κάτοικος, αφού ο μέγιστος αριθμός εισιτηρίων για κάθε νησί θα ορίζεται κάθε χρόνο με απόφαση του υπουργού Ναυτιλίας, «λαμβάνοντας υπόψη ιδίως την απόστασή του από την ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και τον βαθμό αυτονομίας του από άποψη παροχής δημόσιων υπηρεσιών».

Στο ίδιο πλαίσιο το μέτρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αναπτυξιακό, αφού δεν ενισχύει τον τουρισμό, γιατί δεν αφορά τους τουρίστες, δεν βελτιώνεται η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών στα πλοία, δεν ευνοούνται όλες οι επιχειρήσεις των νησιών δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και με αμφίβολα οφέλη για τους καταναλωτές, αφού κανείς δεν γνωρίζει εάν η μείωση στο μεταφορικό κόστος εμπορευμάτων θα περάσει στον αγοραστή.

Τέλος το κόστος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, θα είναι 50-60 εκατ. ευρώ για το δεύτερο μισό του 2018 και 150-160 εκατ. ευρώ για το 2019, αλλά είναι πολύ πιθανό το πραγματικό κόστος να είναι πολύ μεγαλύτερο από τις εκτιμήσεις.

Και αυτό γιατί δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τα πόσα ταξίδια κάνουν κάθε χρόνο οι μόνιμοι κάτοικοι νησιών και με ποιους προορισμούς, ενώ τα στοιχεία που παρουσίασε ο υφυπουργός Ναυτιλίας, Νεκτάριος Σαντορινιός, θόλωσαν περισσότερο τα πράγματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία για 7 από τα 49 λιμάνια θα απαιτηθούν φέτος περίπου 11,5 εκατ. ευρώ, τα υπόλοιπα 39-49 εκατ. ευρώ επαρκούν για τα άλλα 42 λιμάνια;

Στο μεταξύ πριν ακόμη συμπληρωθούν δύο εβδομάδες από την εφαρμογή του μέτρου υπήρξαν και οι πρώτες αντιδράσεις. Ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, ζήτησε να πάρουν πίσω το Μεταφορικό Ισοδύναμο και να μην καταργήσουν τους Μειωμένους Συντελεστές ΦΠΑ, δηλώνοντας ότι τα 50 και τα 150 εκατ. ευρώ που κοστίζει το Μεταφορικό Ισοδύναμο, είναι πολύ περισσότερα από όσα κόστιζαν οι Μειωμένοι Συντελεστές ΦΠΑ.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Συντονιστής της Ν.Ε. Νότιας Δωδεκανήσου του Σύριζα, Αντώνης Αποστολίδης, ο οποίος επεσήμανε, ότι δεν αποτελεί αντιστάθμισμα για την κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ, προβλέποντας ότι αν συμπεριληφθεί κάποτε και η Ρόδος στο μέτρο, αυτό θα λειτουργεί σαν επίδομα, κάτι που δεν έχουν ανάγκη οι επιχειρήσεις, οι οποίες θέλουν μοντέλο ανάπτυξης με μειωμένο ΦΠΑ και Μεταφορικό Ισοδύναμο, που θα επιδοτεί τις μεταφορές από αεροπλάνα και πλοία.

Το μεταφορικό ισοδύναμο μπήκε ήδη σε λειτουργία, αλλά αν δεν υπάρξουν δραστικές αλλαγές, τότε πολύ σύντομα θα αρχίσει να «ξηλώνεται» από την κυβέρνηση…

Νεκτάριος Ανδριόπουλος