Ελληνοτουρκική κρίση: Αγωνία σε «νεκρό χρόνο» για το Αιγαίο

«Εχουμε συμφέρον να φτάσουμε στα μέσα Ιανουαρίου και να μην έχει προκληθεί στρατιωτικό επεισόδιο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας» λέει ορθά-κοφτά παράγοντας με γνώση των ισορροπιών και των διεργασιών που συντελούνται στο προσκήνιο και το παρασκήνιο. «Ούτε σε ανέκδοτο δεν θα μπορούσαν να γίνουν όλα αυτά μαζί, πανδημία, ελληνοτουρκική κρίση και τόσα άλλα», αναφέρει με μια διάθεση πικρή και μαζί φλεγματική κυβερνητικό στέλεχος για την τέλεια καταιγίδα με την οποία κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Οσο και αν φαίνεται παράξενο, όσο και αν ηχεί περίεργα, η απειλή ενός πολεμικού επεισοδίου με την Τουρκία δεν έχει εκλείψει.

Οι επόμενες 67 ημέρες, μέχρι δηλαδή τις 20 Ιανουαρίου του 2021, όταν προγραμματίζεται η ανάληψη των καθηκόντων στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής από τον Τζο Μπάιντεν, είναι η κρισιμότερη περίοδος του τελευταίου τετραμήνου. Μιας χρονικής φάσης όπου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλε μισθοφόρους στον εμφύλιο της Λιβύης, προσπάθησε να σφετεριστεί τη θαλάσσια περιοχή από τη Ρόδο, την Κάρπαθο, την Κάσο και την Κρήτη μέχρι το μέσο του Λιβυκού πελάγους, έθεσε στο στόχαστρο το Καστελόριζο και με την ανοχή της Ρωσίας επενέβη στον πόλεμο Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ επιτυχγάνοντας μια καθαρή νίκη για το Μπακού. Τι έδειξε η ταπείνωση του Ερεβάν στη σύρραξη για τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ; Οτι η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας επιβραβεύτηκε και η επιθετική της συμπεριφορά ανταμείφθηκε με την κατοχή νέων εδαφών.

Αυτή είναι ακριβώς η ανησυχία της ελληνικής κυβέρνησης. Οτι όπως έκανε και στην Αρμενία, ο Ερντογάν θα επιδιώξει να κατοχυρώσει έναντι της Ελλάδας κέρδη επί του πεδίου και στην περίπτωση της κρίσης που έχει προκαλέσει για τον έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής ανάμεσα στην Κύπρο και τη Ρόδο. Το τελευταίο τετράμηνο μοχλός της τουρκικής επιθετικότητας είναι το ερευνητικό πλοίο «Oruc Reis», το οποίο έκανε συνεχώς έρευνες γύρω από το Καστελόριζο από τις 10 Αυγούστου μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου και συνεχίζει από τις 12 Οκτωβρίου μέχρι και σήμερα. Η περιοχή όπου κινείται αυτή την περίοδο το «Oruc Reis» με τα βοηθητικά του πλοία «Ataman» και «Cengiz Han», συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων, απέχει μόλις 12 ναυτικά μίλια από τη Ρόδο και 18 από το νησί της Ρω, στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου. Η ρητορική της Αγκυρας, με επαναλαμβανόμενες δηλώσεις από τους Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Χουλουσί Ακάρ, είναι πανομοιότυπη. Ισχυρίζονται οι στενοί συνεργάτες του Ερντογάν ότι δεν είναι δυνατόν η Ελλάδα να καρπούται από το Καστελόριζο των 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων μια έκταση 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το ερώτημα είναι αν η τουρκική πλευρά θα επιλέξει να κλιμακώσει ακόμη περισσότερο την ένταση, στήνοντας κάποιου είδους θερμό επεισόδιο στην περιοχή του συμπλέγματος της Μεγίστης. «Σε περίπτωση που μας προκαλέσουν παραπάνω είμαστε αναγκασμένοι να αντιδράσουμε», σημειώνει στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικό στέλεχος, αποφεύγει όμως να προσδιορίσει ποια θα είναι η τουρκική κίνηση που είναι πιθανόν να ενεργοποιήσει τα στρατιωτικά αντανακλαστικά της Αθήνας.Η μπλε σκούρα περιοχή του χάρτη περιγράφει τα όρια της τελευταίας NAVTEX που εξέδωσε η Αγκυρα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και η οποία φτάνει τα 12 μίλια από τις ακτές της Ρόδου. Με τα άλλα χρώματα σημειώνονται οι προηγούμενες NAVTEX που είχε εκδώσει η Αγκυρα από τις αρχές Αυγούστου μέχρι σήμερα


Το αμερικανικό «ραντάρ»

Η σιωπηρή συμφωνία Μόσχας – Αγκυρας στον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ δείχνει ότι ο άξονας Ρωσίας – Τουρκίας έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος απ’ όσο θεωρούσαν όσοι ανέμεναν ότι η ρωσική κυβέρνηση θα μπορούσε να παρέμβει στο στρατόπεδο του Ερντογάν για να σταματήσει η επιθετικότητα σε βάρος της Ελλάδας. Υπό αυτό το πρίσμα, η προσπάθεια της ελληνικής πλευράς να μπει στο ραντάρ της νέας αμερικανικής διοίκησης υπό τον Τζο Μπάιντεν αποκτά βαρύνουσα σημασία. Με σκοπό να ισχυροποιήσει τις ελληνικές θέσεις ώστε να ανακοπεί η τουρκική επιθετικότητα, η Αθήνα αξιοποιεί όλες τις σχέσεις με χώρες όπως η Αίγυπτος, που αντιλαμβάνονται ότι η Τουρκία συνιστά μείζονα απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια.

«Η Αίγυπτος θα σταθεί δίπλα στην Ελλάδα και υπέρ της Ελλάδας για τα δικαιώματά της για οποιοδήποτε θέμα που αφορά την ασφάλεια της χώρας και τα θαλάσσια σύνορα», τόνισε ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. Τόσο η Αθήνα όσο και το Κάιρο θέλουν να αξιοποιήσουν τη μεταξύ τους σχέση στρατηγικής συνεργασίας προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι θέσεις τους από το επιτελείο του νέου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στον αέρα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου

Το ερώτημα αν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 10 και 11 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες θα πραγματοποιηθεί τελικώς με φυσική παρουσία των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. δεν έχει ακόμη απαντηθεί. Οσο όμως η πανδημία εξαπλώνεται στις ευρωπαϊκές χώρες τόσο περισσότερο πιθανό θεωρείται η Σύνοδος Κορυφής στην οποία επρόκειτο να εξεταστεί η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία να πραγματοποιηθεί τελικώς μέσω τηλεδιάσκεψης.

Σε αυτή τη συγκυρία, η πιθανή πραγματοποίηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από απόσταση δεν είναι ευοίωνη εξέλιξη και κάνει την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης δυσκολότερη και πιο σύνθετη. «Τα σοβαρά θέματα θέλουν επεξεργασία από κοντά. Με τις συνθήκες που επικρατούν δεν θα μπορεί να γίνει η ζύμωση που απαιτείται μεταξύ των ηγετών προτού ληφθούν σημαντικές αποφάσεις», εξηγεί κυβερνητικό στέλεχος.

Ξεκάθαρα αποκαλύπτεται πλέον, ακόμη και διά γυμνού οφθαλμού, τι έχει στήσει ο Ερντογάν με τις διαδοχικές NAVTEX από τον Αύγουστο και τις έρευνες του «Oruc Reis» στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Ρόδου και του Καστελόριζου.

Σε αυτό το πολιτικό και διπλωματικό περιβάλλον, οι Τούρκοι σχεδιάζουν τη συνέχιση των σεισμικών ερευνών από το «Oruc Reis» τουλάχιστον μέχρι τις 23 Νοεμβρίου και ενδεχομένως για ένα διάστημα ακόμη 10 ημερών, ώστε να σαρώσουν και καθέτως τη θαλάσσια περιοχή όπου πραγματοποιούν εργασίες από τις 10 Αυγούστου. Από την αποτύπωση της περιοχής των ερευνών είναι προφανές διά γυμνού οφθαλμού ότι η Αγκυρα θέλει να «πνίξει» το Καστελόριζο σε μια ζώνη τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Παραλλήλως, οι Τούρκοι επιχειρούν να το αποκόψουν από τον κορμό των άλλων νησιών του Αιγαίου και να αποκτήσουν δικαιώματα χρησικτησίας δημιουργώντας τετελεσμένα, παρά το γεγονός ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους, εν προκειμένω της Ελλάδας, στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη που του ανήκει προκύπτουν ipso facto και ab initio, είναι δηλαδή απαράγραπτα, ακόμη και αν ένα άλλο κράτος εκτελεί εργασίες προσπαθώντας να παραχαράξει το Διεθνές Δίκαιο. Κυρίως, όμως, οι γείτονες επιθυμούν να προετοιμάσουν τα πράγματα για την επόμενη φάση της κρίσης, την οποία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει η αποστολή πλωτού γεωτρύπανου, ενέργεια που θα επιχειρήσουν να δικαιολογήσουν προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι στην περιοχή υπάρχουν πολλά υποσχόμενα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.