Από την άφιξη του βασιλιά Παύλου στην Κάρπαθο. Μεταξύ και όπισθεν του βασιλικού ζεύγους ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος. From the arrival of King Paul in Karpathos. Between and behind the royal couple Marshal Alexandros Papagos (October 14, 1948).
Από τη Μινωική, Μυκηναϊκή, Κλασική, Ελληνιστική και Βυζαντινή εποχή, 12 ιστιοφόρα ταξίδευαν με ευοίωνο άνεμο στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Στην συνέχεια, επί Φραγκοκρατίας και Τουρκοκρατίας, ακολούθησαν καταιγίδες και τυφώνες που συνεχίστηκαν επί Ιταλοκρατίας και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως, όταν ηρέμησε ο καιρός, τα ιστιοφόρα κατέφυγαν σε υπήνεμο λιμάνι, στην αγκαλιά της μάνας τους, αν και αυτή την εποχή σπαρασσόταν από εμφύλιο πόλεμο. Μέσα σε ένα από τα ιστιοφόρα, «Κάρπαθος, βρισκόταν ένα 11χρόνο παιδί που θυμάται και περιγράφει όπως έζησε την υποδοχή και το σφίξιμο στην αγκαλιά της πονεμένης μάνας.
γράφει ο Μανώλης Κασσώτης
Στις 31 Μαρτίου 1947, ακριβώς μεσημέρι, ο Βρετανός στρατιωτικός διοικητής της Καρπάθου λοχαγός Pam Pay παραδίδει την Κάρπαθο στον Έλληνα υπολοχαγό Παναγιώτη Ψωμόπουλο. Η τελετή έγινε στην πλατεία του Διοικητηρίου, όπου πάνω από δυο χιλιάδες, από όλα τα χωριά, έχουν συγκεντρωθεί.
Κοπέλες ντυμένες με την τοπική ενδυμασία ραίνουν με πέταλα από τριαντάφυλλα την αγγλική σημαία που υποστέλλεται για τελευταία φορά. Την έπαρση της ελληνικής σημαίας συνοδεύει ο Ελληνικός Εθνικός Ύμνος από δυο χιλιάδες στόματα και, ενώ η σημαία ανεβαίνει, οι ίδιες κοπέλες την ραίνουν με πιο πολλά τριαντάφυλλα. Μόλις η σημαία φτάνει στον ιστό του Διοικητηρίου ο κόσμος ξεσπά σε χειροκροτήματα. Μετά από έξι αιώνες, έφτασε η «Μεγάλη Μέρα». Ο γέρο παπά Νικόλας Σακελλαρίδης από τις Μενετές, γονατίζει και προσεύχεται: «Σε ευχαριστώ Θεέ μου που με αξίωσες να δω αυτήν την ημέρα. Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα».
Εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου 1940 στην πλατεία του Διοικητηρίου. Από αριστερά: Γεώργιος Αδαμαντίδης, Τσακμάκης, Κωνσταντίνος Κυριαζάνος, Στάγιας, Μαλούκος, Ανδρέας Λάμπρος. Celebration of the anniversary of October 28, 1940, at the Administration Building Square. From left: George Adamantidis, Tsakmakis, Konstantinos Kyriazanos, Stagias, Maloukos, Andreas Lambros (1947).
Την επόμενη, 1η Απριλίου 1947, φτάνει στα Πηγάδια το αρματαγωγό «Χίος» με τους χωροφύλακες και τους υπαλλήλους που προορίζονται για την Κάρπαθο. Στο πλοίο επέβαινε ο Καρπάθιος βουλευτής Πειραιώς Περικλής Χρυσοχέρης. Πολύς κόσμος κατέβηκε στο λιμάνι να τους υποδεχθεί. Η Μαριγούλα Αντιμησιάρη ντυμένη στα γαλανόλευκα αντιπροσωπεύει την Ελλάδα και 12 νέες με τοπικές ενδυμασίες τα Δωδεκάνησα. Η Μαριγούλα αρχίζει να τραγουδάει «Ω παιδιά μου ορφανά μου, σκορπισμένα εδώ κι εκεί….», οι κοπέλες την περιτριγυρίζουν και όλες μαζί χορεύουν το «Χορό της Λευτεριάς».
Για μικρό διάστημα στρατιωτικός διοικητής υπηρέτησε ο Παναγιώτης Ψωμόπουλος όπως και ο μοίραρχος Κωνσταντίνος Πετσάλας, που αντικατέστησε ο συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κυριαζάνος.
Διοικητής Χωροφυλακής ανέλαβε ο μοίραρχος Στάγιας, τον οποίο διαδέχθηκε ο μοίραρχος Δημητριάδης που το γραφείο του βρισκόταν στη δυτική πλευρά του πρώτου ορόφου του Διοικητηρίου. Η Χωροφυλακή επάνδρωσε τους αστυνομικούς σταθμούς Πηγαδίων, Απερίου, Φοινικίου, Μεσοχωρίου και Ολύμπου. Ο σταθμός των Πηγαδίων εγκαταστάθηκε στο κτίριο της Ιταλικής Αστυνομίας, στην δυτική πλευρά της πλατείας του Διοικητηρίου, και διοικείτο από έναν ανθυπασπιστή που είχε το γραφείο του στον δεύτερο όροφο, εκεί που το είχε ο Ιταλός Maresciallo. Στον ίδιο όροφο βρισκόταν ο ασύρματος τηλέγραφος που επικοινωνούσε με τη Ρόδο.
Η Ελλάδα με τα Δωδεκάνησα χορεύουν τον χορό της Λευτεριάς. Greece and the Dodecanese dancing Freedom’s dance (April 1, 1947).
Αμέσως μετά άρχισαν να καταφθάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Ειρηνοδίκης ανέλαβε ο Τσακμάκης που οργάνωσε το Ειρηνοδικείο στο ίδιο μέρος που υπήρχε το Ιταλικό δικαστήριο στην ανατολική πλευρά της πλατείας του Διοικητηρίου. Αγρονόμος ανάλαβε ο Σπυρόπουλος που διόρισε ντόπιους αγροφύλακες και δίκαζε αγρονομικές παραβάσεις στην αίθουσα του Ειρηνοδικείου.
Δασονόμος ανέλαβε ο Μαλούκος, που είχε για δασαρχείο το πρώην Ιταλικό «Ψυγείο» στο Ρυάκι. Αυτή την εποχή, το 50% της Καρπάθου καλυπτόταν από δάση και εθεωρείτο το πλέον δασώδες ελληνικό νησί. Τα δάση άρχιζαν από τον Βρόντη των Πηγαδίων, το Σταυρί και Χοχλακιά του Απερίου, λίγο έξω από την Βωλάδα, Όθος και Πυλές και έφταναν μέχρι την Όλυμπο. Ακόμη και στη νότια Κάρπαθο υπήρχαν μεμονωμένα δάση, όπως στην χερσόνησο της Πατέλλας. Επί Ιταλοκρατίας υπήρχαν δυο δασοφυλάκεια στο Μερτώνα και στις Μεσσάθες.
Γεωπόνος ανέλαβε ο Σλίτας που είχε το γραφείο του στα Πηγάδια, αλλά επισκεπτόταν συχνά όλα τα χωριά και συμβούλευε τους γεωργούς. Ήρθε σε συνεννόηση με τον ιδιοκτήτη ενός μεγάλου λιόφυτου στα Πηγάδια. Αυτός, με κρατικά έξοδα, ανέλαβε να κλαδεύει και να φροντίζει τα ελαιόδεντρα, παράδειγμα για τους ελαιοκαλλιεργητές, ο ιδιοκτήτης απολάμβανε τον καρπό.
Εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου 1940 στην πλατεία του Διοικητηρίου. Από αριστερά: Γεώργιος Αδαμαντίδης, Τσακμάκης, Κωνσταντίνος Κυριαζάνος, Στάγιας, Μαλούκος, Ανδρέας Λάμπρος. Celebration of the anniversary of October 28, 1940, at the Administration Building Square. From left: George Adamantidis, Tsakmakis, Konstantinos Kyriazanos, Stagias, Maloukos, Andreas Lambros (1947).
Διευθυντής του Δημόσιου Ταμείου ήταν ο Γιώργος Αδαμαντίδης που είχε το γραφείο του στην δυτική πλευρά του ισογείου του Διοικητηρίου. Λιμενάρχης ανέλαβε ο Παντελάκης, που τον διαδέχθηκε ο Ηλιόπουλος, και Τελώνης ο Γκαρδιακός που ήταν και ψάλτης στην Βαγγελίστρα. Εκτός από το Τελωνείο στα Πηγάδια υπήρχε υποτελωνείο στο Διαφάνι, μ’ έναν υπάλληλο. Διευθυντής του ταχυδρομείου παρέμεινε ο Λογοθέτης Διακίδης, θέση που κατείχε επί Αγγλοκρατίας, εκεί που ήταν το Ιταλικό ταχυδρομείο στην ανατολική πλευρά της πλατεία του Διοικητηρίου,.
Για τις υπόλοιπες υπαλληλικές βοηθητικές θέσεις προσλήφθηκαν ντόπιοι Καρπάθιοι. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα όλες οι δημόσιες υπηρεσίες δούλευαν υποδειγματικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προαναφερθέντες ήταν διαλεχτοί υπάλληλοι, υπόδειγμα ήθους και συμπεριφοράς. Αν και η Ελλάδα βρισκόταν σε εμφύλιο σπαραγμό, απέφευγαν να αναφέρονται στα πολιτικά.
Για τα σχολεία δεν χρειάστηκε να φέρουν διδακτικό προσωπικό, συνέχισαν να λειτουργούν με τους Καρπάθιους δασκάλους που δίδασκαν επί Αγγλοκρατίας, ως Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι. Υπήρξε έλλειψη διδακτικών βιβλίων που κατά κάποιο τρόπο λύθηκε με την αποστολή μεταχειρισμένων βιβλίων, προσφορά μαθητών από Αθήνα και Πειραιά. Σε κάθε χωριό λειτουργούσε δημοτικό σχολείο και στο Απέρι ημιγυμνάσιο που με τον καιρό εξελίχθηκε σε πλήρες γυμνάσιο.
Το αρματαγωγό «Χίος» στο λιμάνι των Πηγαδίων, δεξιά ο βουλευτής Περικλής Χρυσοχέρης. The transport ship “Chios” in the port of Pigadia, on the right MP Pericles Chrysocheris (April 1, 1947).
Η Ελληνική Διοίκηση ενδιαφέρθηκε για την ιατρική περίθαλψη και στις 15 Ιανουαρίου 1948 ίδρυσε Υγειονομικό Σταθμό στα Πηγάδια με τον ιατρό Γεώργιο Γεωργίου και αργότερα με τον Ανδρέα Λάμπρο. Επίσης ένα υγειονομικό συνεργείο με δυο γιατρούς και τρεις νοσοκόμες ήλθε στην Κάρπαθο και εμβολίασε τα παιδιά του σχολείου. Από τις ταλαιπωρίες του πολέμου και τον υποσιτισμό, πολλά παιδιά υπέφεραν από φυματίωση και άλλες ασθένειες που μάστιζαν την Ελλάδα.
Η Ελληνική Διοίκηση συνέχισε τη διανομή τροφίμων με το δελτίο, που αποτελείτο από εννέα κιλά αλεύρι τον μήνα, σε προσιτή τιμή. Για να προστατεύσουν τα παιδιά από τον υποσιτισμό, κάθε πρωί έδιναν στα παιδιά του σχολείου ζεστό ρόφημα από γάλα με κακάο, σταφιδόψωμο και από μια βιταμίνη.
Επίσης, η Ελληνική Διοίκηση δρομολόγησε στην άγονη γραμμή Δωδεκανήσου το επιβατικό «Χαλκιδική». Κάθε δυο βδομάδες ξεκινούσε από τον Πειραιά, έπιανε όλα τα Δωδεκάνησα και έπαιρνε τέσσερις μέρες να φτάσει στην Κάσο και να επιστρέψει στον Πειραιά. Ήταν το μόνο πλοίο της γραμμής που πλεύριζε στον παλιό ιταλικό μόλο. Μετά από δυο ταξίδια, αντικαταστάθηκε από το φορτηγό «Ηράκλειο», και αυτό μετά από δυο μήνες από το επιβατικό «Ηλιούπολις». Αργότερα το δρομολόγιο έγινε εβδομαδιαίο. Εκτός από επιβάτες το πλοίο έφερνε το ταχυδρομείο με δέματα από την Αμερική, εφημερίδες και περιοδικά, η μόνη επικοινωνία με τον έξω κόσμο.
Η Βρετανική σημαία κυματίζει για τελευταία φορά στον ιστό του Διοικητηρίου. The British flag flies for the last time on the flagpole of the Administration Building (1947).
Παράλληλα ιδρύθηκε ομάδα ναυτοπροσκόπων με ιδρυτή και αρχηγό τον Νίκο Νικολαΐδη, δίδοντας απασχόληση στην νεολαία με την συμμετοχή σε εθνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Επίσης, ιδρύθηκε το Λύκειο Ελληνίδων Καρπάθου με σκοπό την αναγέννηση και διατήρηση της τοπικής πολιτισμικής κληρονομιάς και παράδοσης.
Τον Φεβρουάριο του 1948 τρομερός σεισμός ταρακούνησε την Κάρπαθο, προξενώντας μεγάλες ζημιές ιδιαίτερα στις Πυλές, με τσουνάμι που ακολούθησε. Το Υπουργείο Ανοικοδομήσεως ανέλαβε την ανοικοδόμηση ορισμένων κατοικιών και την παραχώρηση οικοδομικών υλικών προς βοήθεια των υπόλοιπων σεισμόπληκτων.
Το καλοκαίρι του 1948 ομάδα Ελλήνων στρατιωτών ανέλαβε την εκκαθάριση των ναρκοπεδίων που έμειναν από τον πόλεμο. Οι Άγγλοι έφεραν από την Ρόδο Γερμανούς αιχμαλώτους που εκκαθάρισαν τα γερμανικά ναρκοπέδια. Αλλά υπήρχαν ακόμη ορισμένα ιταλικά ναρκοπέδια, που δεν πρόφτασαν να εκκαθαρίσουν οι Ινδοί στρατιώτες που ήρθαν με τους Άγγλους.
Προ του βασιλικού ζεύγους παρελαύνει το Γυμνάσιο Καρπάθου. Karpathos High School parades in front of the royal couple (October 14, 1948).
Με την ανάληψη των ταχυδρομείων, η Ταχυδρομική Υπηρεσία αντικατέστησε τα βρετανικά γραμματόσημα που κυκλοφορούσαν με τα ελληνικά και έκδωσε σειρά γραμματοσήμων με θέμα τα Δωδεκάνησα που κυκλοφορούσαν σε όλη την Ελλάδα.
Στο διάστημα της Αγγλοκρατίας στα Δωδεκάνησα, στις συναλλαγές ως χαρτονόμισμα χρησιμοποιούταν η Ιταλική λιρέτα, και παράλληλα κυκλοφορούσαν αγγλικές χάρτινες λίρες και αμερικανικά δολάρια. Η αγγλική χρυσή λίρα ισοδυναμούσε με 1000 λιρέτες και η χάρτινη (του British Military Administration) με 400, το δε δολάριο με 100. Η χάρτινη λίρα υποδιαιρείτο σε 20 σελίνια και το σελίνι σε 12 πένες. Αυτή την εποχή το μεροκάματο του εργάτη ήταν 50 λιρέτες. Μετά από ένα διάστημα, η Τράπεζα της Ελλάδος αντάλλαξε τις ιταλικές λιρέτες προς 20 δραχμές την μίαν.
Η επίσημη Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα έγινε στις 7 Μαρτίου 1948 με την επίσκεψη του Βασιλιά Παύλου στη Ρόδο. Από τότε η 7η Μαρτίου ανακηρύχθηκε ως Εθνική Εορτή της Δωδεκανήσου και απ’ αυτή την ημέρα έληξε η Στρατιωτική Διοίκηση και η Δωδεκάνησος αποτελεί την «Γενική Διοίκηση Δωδεκανήσου».
Το βασιλικό ζεύγος στην πλατεία του Διοικητηρίου. The royal couple in the Administration Building Square (October 14, 1948).
Γενικός Διοικητής διορίστηκε ο Νικόλαος Γ. Μαυρής. Στις 5 Μαΐου ορκίστηκε στην Αθήνα και στις 15 του ίδιου μήνα έφτασε στη Ρόδο αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του. Λίγες μέρες αργότερα διορίστηκαν οι έπαρχοι των τεσσάρων επαρχιών, στις οποίες χωρίστηκε η Δωδεκάνησος (Ρόδου, Κω, Καλύμνου, Καρπάθου). Έπαρχος Καρπάθου ανέλαβε ο Λάμπρος Ζαχαρόπουλος. Τον Ιούλιο ο Νικόλαος Γ. Μαυρής επισκέφθηκε την Κάρπαθο.
Στις 14 Οκτωβρίου 1948, με το αντιτορπιλικό «Άστιγξ», επισκέφθηκαν την Κάρπαθο οι Βασιλείς Παύλος και Φρειδερίκη συνοδευόμενοι από πολιτικές και στρατιωτικές προσωπικότητες. Μεταξύ αυτών ήταν και ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος. Στο λιμάνι τους υποδέχθηκαν ο μητροπολίτης Ρόδου Τιμόθεος, ο γενικός διοικητής Νικόλαος Μαυρής και άλλοι επίσημοι. Ο μισός πληθυσμός της Καρπάθου συγκεντρώθηκε στα Πηγάδια, με τους μαθητές του γυμνασίου, τους ναυτοπροσκόπους και με νέες του Λυκείου Ελληνίδων Καρπάθου ντυμένες με τις τοπικές ενδυμασίες.
Οι βασιλείς με τη συνοδεία τους πήγαν πεζοί στην εκκλησία του Ευαγγελισμού, όπου τελέστηκε δοξολογία. Από την εκκλησία η βασιλική κουστωδία πήγε στην πλατεία του Διοικητηρίου όπου είχε στηθεί μια εξέδρα στρωμένη με τάπητες. Ο δρόμος από το λιμάνι μέχρι το Διοικητήριο είχε στρωθεί με μυρτιές. Μπροστά από τους βασιλείς παρέλασαν τα σχολεία, οι ναυτοπρόσκοποι και τα σωματεία του νησιού. Την ίδια μέρα δόθηκε τιμητικό δείπνο και το ίδιο βράδυ το βασιλικό ζεύγος αναχώρησε συνεχίζοντας την περιοδεία του στα υπόλοιπα νησιά.
Εδώ τελειώνουν οι αναμνήσεις του 11χρονου παιδιού, όπως τις κράτησε στη μνήμη του για τις επόμενες γενεές.
Κοπέλες ντυμένες με την τοπική ενδυμασία ραίνουν με πέταλα από τριαντάφυλλα την αγγλική σημαία που υποστέλλεται για τελευταία φορά. Την έπαρση της ελληνικής σημαίας συνοδεύει ο Ελληνικός Εθνικός Ύμνος από δυο χιλιάδες στόματα και, ενώ η σημαία ανεβαίνει, οι ίδιες κοπέλες την ραίνουν με πιο πολλά τριαντάφυλλα. Μόλις η σημαία φτάνει στον ιστό του Διοικητηρίου ο κόσμος ξεσπά σε χειροκροτήματα. Μετά από έξι αιώνες, έφτασε η «Μεγάλη Μέρα». Ο γέρο παπά Νικόλας Σακελλαρίδης από τις Μενετές, γονατίζει και προσεύχεται: «Σε ευχαριστώ Θεέ μου που με αξίωσες να δω αυτήν την ημέρα. Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα».
Εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου 1940 στην πλατεία του Διοικητηρίου. Από αριστερά: Γεώργιος Αδαμαντίδης, Τσακμάκης, Κωνσταντίνος Κυριαζάνος, Στάγιας, Μαλούκος, Ανδρέας Λάμπρος. Celebration of the anniversary of October 28, 1940, at the Administration Building Square. From left: George Adamantidis, Tsakmakis, Konstantinos Kyriazanos, Stagias, Maloukos, Andreas Lambros (1947).Την επόμενη, 1η Απριλίου 1947, φτάνει στα Πηγάδια το αρματαγωγό «Χίος» με τους χωροφύλακες και τους υπαλλήλους που προορίζονται για την Κάρπαθο. Στο πλοίο επέβαινε ο Καρπάθιος βουλευτής Πειραιώς Περικλής Χρυσοχέρης. Πολύς κόσμος κατέβηκε στο λιμάνι να τους υποδεχθεί. Η Μαριγούλα Αντιμησιάρη ντυμένη στα γαλανόλευκα αντιπροσωπεύει την Ελλάδα και 12 νέες με τοπικές ενδυμασίες τα Δωδεκάνησα. Η Μαριγούλα αρχίζει να τραγουδάει «Ω παιδιά μου ορφανά μου, σκορπισμένα εδώ κι εκεί….», οι κοπέλες την περιτριγυρίζουν και όλες μαζί χορεύουν το «Χορό της Λευτεριάς».
Για μικρό διάστημα στρατιωτικός διοικητής υπηρέτησε ο Παναγιώτης Ψωμόπουλος όπως και ο μοίραρχος Κωνσταντίνος Πετσάλας, που αντικατέστησε ο συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κυριαζάνος.
Διοικητής Χωροφυλακής ανέλαβε ο μοίραρχος Στάγιας, τον οποίο διαδέχθηκε ο μοίραρχος Δημητριάδης που το γραφείο του βρισκόταν στη δυτική πλευρά του πρώτου ορόφου του Διοικητηρίου. Η Χωροφυλακή επάνδρωσε τους αστυνομικούς σταθμούς Πηγαδίων, Απερίου, Φοινικίου, Μεσοχωρίου και Ολύμπου. Ο σταθμός των Πηγαδίων εγκαταστάθηκε στο κτίριο της Ιταλικής Αστυνομίας, στην δυτική πλευρά της πλατείας του Διοικητηρίου, και διοικείτο από έναν ανθυπασπιστή που είχε το γραφείο του στον δεύτερο όροφο, εκεί που το είχε ο Ιταλός Maresciallo. Στον ίδιο όροφο βρισκόταν ο ασύρματος τηλέγραφος που επικοινωνούσε με τη Ρόδο.
Η Ελλάδα με τα Δωδεκάνησα χορεύουν τον χορό της Λευτεριάς. Greece and the Dodecanese dancing Freedom’s dance (April 1, 1947).Αμέσως μετά άρχισαν να καταφθάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Ειρηνοδίκης ανέλαβε ο Τσακμάκης που οργάνωσε το Ειρηνοδικείο στο ίδιο μέρος που υπήρχε το Ιταλικό δικαστήριο στην ανατολική πλευρά της πλατείας του Διοικητηρίου. Αγρονόμος ανάλαβε ο Σπυρόπουλος που διόρισε ντόπιους αγροφύλακες και δίκαζε αγρονομικές παραβάσεις στην αίθουσα του Ειρηνοδικείου.
Δασονόμος ανέλαβε ο Μαλούκος, που είχε για δασαρχείο το πρώην Ιταλικό «Ψυγείο» στο Ρυάκι. Αυτή την εποχή, το 50% της Καρπάθου καλυπτόταν από δάση και εθεωρείτο το πλέον δασώδες ελληνικό νησί. Τα δάση άρχιζαν από τον Βρόντη των Πηγαδίων, το Σταυρί και Χοχλακιά του Απερίου, λίγο έξω από την Βωλάδα, Όθος και Πυλές και έφταναν μέχρι την Όλυμπο. Ακόμη και στη νότια Κάρπαθο υπήρχαν μεμονωμένα δάση, όπως στην χερσόνησο της Πατέλλας. Επί Ιταλοκρατίας υπήρχαν δυο δασοφυλάκεια στο Μερτώνα και στις Μεσσάθες.
Γεωπόνος ανέλαβε ο Σλίτας που είχε το γραφείο του στα Πηγάδια, αλλά επισκεπτόταν συχνά όλα τα χωριά και συμβούλευε τους γεωργούς. Ήρθε σε συνεννόηση με τον ιδιοκτήτη ενός μεγάλου λιόφυτου στα Πηγάδια. Αυτός, με κρατικά έξοδα, ανέλαβε να κλαδεύει και να φροντίζει τα ελαιόδεντρα, παράδειγμα για τους ελαιοκαλλιεργητές, ο ιδιοκτήτης απολάμβανε τον καρπό.
Εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου 1940 στην πλατεία του Διοικητηρίου. Από αριστερά: Γεώργιος Αδαμαντίδης, Τσακμάκης, Κωνσταντίνος Κυριαζάνος, Στάγιας, Μαλούκος, Ανδρέας Λάμπρος. Celebration of the anniversary of October 28, 1940, at the Administration Building Square. From left: George Adamantidis, Tsakmakis, Konstantinos Kyriazanos, Stagias, Maloukos, Andreas Lambros (1947).Διευθυντής του Δημόσιου Ταμείου ήταν ο Γιώργος Αδαμαντίδης που είχε το γραφείο του στην δυτική πλευρά του ισογείου του Διοικητηρίου. Λιμενάρχης ανέλαβε ο Παντελάκης, που τον διαδέχθηκε ο Ηλιόπουλος, και Τελώνης ο Γκαρδιακός που ήταν και ψάλτης στην Βαγγελίστρα. Εκτός από το Τελωνείο στα Πηγάδια υπήρχε υποτελωνείο στο Διαφάνι, μ’ έναν υπάλληλο. Διευθυντής του ταχυδρομείου παρέμεινε ο Λογοθέτης Διακίδης, θέση που κατείχε επί Αγγλοκρατίας, εκεί που ήταν το Ιταλικό ταχυδρομείο στην ανατολική πλευρά της πλατεία του Διοικητηρίου,.
Για τις υπόλοιπες υπαλληλικές βοηθητικές θέσεις προσλήφθηκαν ντόπιοι Καρπάθιοι. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα όλες οι δημόσιες υπηρεσίες δούλευαν υποδειγματικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προαναφερθέντες ήταν διαλεχτοί υπάλληλοι, υπόδειγμα ήθους και συμπεριφοράς. Αν και η Ελλάδα βρισκόταν σε εμφύλιο σπαραγμό, απέφευγαν να αναφέρονται στα πολιτικά.
Για τα σχολεία δεν χρειάστηκε να φέρουν διδακτικό προσωπικό, συνέχισαν να λειτουργούν με τους Καρπάθιους δασκάλους που δίδασκαν επί Αγγλοκρατίας, ως Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι. Υπήρξε έλλειψη διδακτικών βιβλίων που κατά κάποιο τρόπο λύθηκε με την αποστολή μεταχειρισμένων βιβλίων, προσφορά μαθητών από Αθήνα και Πειραιά. Σε κάθε χωριό λειτουργούσε δημοτικό σχολείο και στο Απέρι ημιγυμνάσιο που με τον καιρό εξελίχθηκε σε πλήρες γυμνάσιο.
Το αρματαγωγό «Χίος» στο λιμάνι των Πηγαδίων, δεξιά ο βουλευτής Περικλής Χρυσοχέρης. The transport ship “Chios” in the port of Pigadia, on the right MP Pericles Chrysocheris (April 1, 1947).Η Ελληνική Διοίκηση ενδιαφέρθηκε για την ιατρική περίθαλψη και στις 15 Ιανουαρίου 1948 ίδρυσε Υγειονομικό Σταθμό στα Πηγάδια με τον ιατρό Γεώργιο Γεωργίου και αργότερα με τον Ανδρέα Λάμπρο. Επίσης ένα υγειονομικό συνεργείο με δυο γιατρούς και τρεις νοσοκόμες ήλθε στην Κάρπαθο και εμβολίασε τα παιδιά του σχολείου. Από τις ταλαιπωρίες του πολέμου και τον υποσιτισμό, πολλά παιδιά υπέφεραν από φυματίωση και άλλες ασθένειες που μάστιζαν την Ελλάδα.
Η Ελληνική Διοίκηση συνέχισε τη διανομή τροφίμων με το δελτίο, που αποτελείτο από εννέα κιλά αλεύρι τον μήνα, σε προσιτή τιμή. Για να προστατεύσουν τα παιδιά από τον υποσιτισμό, κάθε πρωί έδιναν στα παιδιά του σχολείου ζεστό ρόφημα από γάλα με κακάο, σταφιδόψωμο και από μια βιταμίνη.
Επίσης, η Ελληνική Διοίκηση δρομολόγησε στην άγονη γραμμή Δωδεκανήσου το επιβατικό «Χαλκιδική». Κάθε δυο βδομάδες ξεκινούσε από τον Πειραιά, έπιανε όλα τα Δωδεκάνησα και έπαιρνε τέσσερις μέρες να φτάσει στην Κάσο και να επιστρέψει στον Πειραιά. Ήταν το μόνο πλοίο της γραμμής που πλεύριζε στον παλιό ιταλικό μόλο. Μετά από δυο ταξίδια, αντικαταστάθηκε από το φορτηγό «Ηράκλειο», και αυτό μετά από δυο μήνες από το επιβατικό «Ηλιούπολις». Αργότερα το δρομολόγιο έγινε εβδομαδιαίο. Εκτός από επιβάτες το πλοίο έφερνε το ταχυδρομείο με δέματα από την Αμερική, εφημερίδες και περιοδικά, η μόνη επικοινωνία με τον έξω κόσμο.
Η Βρετανική σημαία κυματίζει για τελευταία φορά στον ιστό του Διοικητηρίου. The British flag flies for the last time on the flagpole of the Administration Building (1947).Παράλληλα ιδρύθηκε ομάδα ναυτοπροσκόπων με ιδρυτή και αρχηγό τον Νίκο Νικολαΐδη, δίδοντας απασχόληση στην νεολαία με την συμμετοχή σε εθνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Επίσης, ιδρύθηκε το Λύκειο Ελληνίδων Καρπάθου με σκοπό την αναγέννηση και διατήρηση της τοπικής πολιτισμικής κληρονομιάς και παράδοσης.
Τον Φεβρουάριο του 1948 τρομερός σεισμός ταρακούνησε την Κάρπαθο, προξενώντας μεγάλες ζημιές ιδιαίτερα στις Πυλές, με τσουνάμι που ακολούθησε. Το Υπουργείο Ανοικοδομήσεως ανέλαβε την ανοικοδόμηση ορισμένων κατοικιών και την παραχώρηση οικοδομικών υλικών προς βοήθεια των υπόλοιπων σεισμόπληκτων.
Το καλοκαίρι του 1948 ομάδα Ελλήνων στρατιωτών ανέλαβε την εκκαθάριση των ναρκοπεδίων που έμειναν από τον πόλεμο. Οι Άγγλοι έφεραν από την Ρόδο Γερμανούς αιχμαλώτους που εκκαθάρισαν τα γερμανικά ναρκοπέδια. Αλλά υπήρχαν ακόμη ορισμένα ιταλικά ναρκοπέδια, που δεν πρόφτασαν να εκκαθαρίσουν οι Ινδοί στρατιώτες που ήρθαν με τους Άγγλους.
Προ του βασιλικού ζεύγους παρελαύνει το Γυμνάσιο Καρπάθου. Karpathos High School parades in front of the royal couple (October 14, 1948).Με την ανάληψη των ταχυδρομείων, η Ταχυδρομική Υπηρεσία αντικατέστησε τα βρετανικά γραμματόσημα που κυκλοφορούσαν με τα ελληνικά και έκδωσε σειρά γραμματοσήμων με θέμα τα Δωδεκάνησα που κυκλοφορούσαν σε όλη την Ελλάδα.
Στο διάστημα της Αγγλοκρατίας στα Δωδεκάνησα, στις συναλλαγές ως χαρτονόμισμα χρησιμοποιούταν η Ιταλική λιρέτα, και παράλληλα κυκλοφορούσαν αγγλικές χάρτινες λίρες και αμερικανικά δολάρια. Η αγγλική χρυσή λίρα ισοδυναμούσε με 1000 λιρέτες και η χάρτινη (του British Military Administration) με 400, το δε δολάριο με 100. Η χάρτινη λίρα υποδιαιρείτο σε 20 σελίνια και το σελίνι σε 12 πένες. Αυτή την εποχή το μεροκάματο του εργάτη ήταν 50 λιρέτες. Μετά από ένα διάστημα, η Τράπεζα της Ελλάδος αντάλλαξε τις ιταλικές λιρέτες προς 20 δραχμές την μίαν.
Η επίσημη Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα έγινε στις 7 Μαρτίου 1948 με την επίσκεψη του Βασιλιά Παύλου στη Ρόδο. Από τότε η 7η Μαρτίου ανακηρύχθηκε ως Εθνική Εορτή της Δωδεκανήσου και απ’ αυτή την ημέρα έληξε η Στρατιωτική Διοίκηση και η Δωδεκάνησος αποτελεί την «Γενική Διοίκηση Δωδεκανήσου».
Το βασιλικό ζεύγος στην πλατεία του Διοικητηρίου. The royal couple in the Administration Building Square (October 14, 1948).Γενικός Διοικητής διορίστηκε ο Νικόλαος Γ. Μαυρής. Στις 5 Μαΐου ορκίστηκε στην Αθήνα και στις 15 του ίδιου μήνα έφτασε στη Ρόδο αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του. Λίγες μέρες αργότερα διορίστηκαν οι έπαρχοι των τεσσάρων επαρχιών, στις οποίες χωρίστηκε η Δωδεκάνησος (Ρόδου, Κω, Καλύμνου, Καρπάθου). Έπαρχος Καρπάθου ανέλαβε ο Λάμπρος Ζαχαρόπουλος. Τον Ιούλιο ο Νικόλαος Γ. Μαυρής επισκέφθηκε την Κάρπαθο.
Στις 14 Οκτωβρίου 1948, με το αντιτορπιλικό «Άστιγξ», επισκέφθηκαν την Κάρπαθο οι Βασιλείς Παύλος και Φρειδερίκη συνοδευόμενοι από πολιτικές και στρατιωτικές προσωπικότητες. Μεταξύ αυτών ήταν και ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος. Στο λιμάνι τους υποδέχθηκαν ο μητροπολίτης Ρόδου Τιμόθεος, ο γενικός διοικητής Νικόλαος Μαυρής και άλλοι επίσημοι. Ο μισός πληθυσμός της Καρπάθου συγκεντρώθηκε στα Πηγάδια, με τους μαθητές του γυμνασίου, τους ναυτοπροσκόπους και με νέες του Λυκείου Ελληνίδων Καρπάθου ντυμένες με τις τοπικές ενδυμασίες.
Οι βασιλείς με τη συνοδεία τους πήγαν πεζοί στην εκκλησία του Ευαγγελισμού, όπου τελέστηκε δοξολογία. Από την εκκλησία η βασιλική κουστωδία πήγε στην πλατεία του Διοικητηρίου όπου είχε στηθεί μια εξέδρα στρωμένη με τάπητες. Ο δρόμος από το λιμάνι μέχρι το Διοικητήριο είχε στρωθεί με μυρτιές. Μπροστά από τους βασιλείς παρέλασαν τα σχολεία, οι ναυτοπρόσκοποι και τα σωματεία του νησιού. Την ίδια μέρα δόθηκε τιμητικό δείπνο και το ίδιο βράδυ το βασιλικό ζεύγος αναχώρησε συνεχίζοντας την περιοδεία του στα υπόλοιπα νησιά.
Εδώ τελειώνουν οι αναμνήσεις του 11χρονου παιδιού, όπως τις κράτησε στη μνήμη του για τις επόμενες γενεές.
Ο συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κυριαζάνος. Colonel Konstantinos Kyriazanos.
karpathiakanea
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.