Η επιστήμη ποτέ δεν υπήρξε, δεν είναι και ποτέ δεν θα είναι στατική. Η τεχνολογία δεν αναπαύεται και η ανθρώπινη επινοητικότητα δεν ικανοποιούνται ποτέ με τα ήδη γνωστά.
Αν κάτι χαρακτηρίζει την εποχή μας, είναι η συνειδητοποίηση ότι τα όρια του εφικτού δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας νοητός φράχτης που παραβιάζεται συνεχώς και μετακινείται προς το άγνωστο. Κι αν μέχρι σήμερα οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, με όλη τη φαινομενικά αστείρευτη υπολογιστική τους δύναμη, όριζαν το πεδίο της προόδου, η στιγμή έφτασε που ακόμη και αυτοί δείχνουν ανεπαρκείς. Όχι επειδή υστερούν - αλλά επειδή δεν λειτουργούν πλέον στα σωστά θεμέλια.
Οι σημερινοί υπολογιστές δεν είναι τίποτα περισσότερο από απίστευτα γρήγοροι επεξεργαστές δυαδικών δεδομένων. Δηλαδή, μηχανές που πραγματοποιούν ταχύτατους λογικούς υπολογισμούς, διαχειριζόμενες πληροφορίες στο γνωστό δυαδικό σύστημα, όπου κάθε πληροφορία εκφράζεται σε μία σειρά ψηφίων 0 και 1. Μια μέθοδος που έχει φέρει την ανθρωπότητα πολύ μακριά, αλλά που πλέον ήρθε η ώρα να αντικατασταθεί από κάτι νέο: από μηχανές που δεν περιορίζονται σε αυτήν τη δυαδική λογική, αλλά λειτουργούν με κανόνες βγαλμένους από την ίδια την (τρισδιάστατη) δομή της ύλης.
Ο κόσμος των κβαντικών υπολογιστών δεν παίζει με το χρόνο και τη σειρά των διαδικασιών. Δεν επεξεργάζεται τις πληροφορίες βήμα προς βήμα, αλλά ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας τη φαινομενικά παράδοξη αρχή της "ταυτόχρονης ύπαρξης" ή "υπέρθεσης" (Superposition). Στηρίζεται στα qubit, τη μονάδα-φορέα πληροφορίας αυτών των μηχανών. Ένα qubit δεν αλλάζει θέση από 0 σε 1 ή/και αντίστροφα, "είναι" και τα δύο ταυτόχρονα. Και αν αυτό ακούγεται παράλογο, είναι απλά γιατί η καθημερινή εμπειρία δεν μας έχει εξοικειώσει με την κβαντική πραγματικότητα. Η φύση, ωστόσο, λειτουργεί διαφορετικά και τώρα η υπολογιστική ισχύς, αρχίζει επιτέλους να συμβαδίζει μαζί της.
Όταν η Google ανακοίνωσε το 2019 πως πέτυχε την πολυπόθητη "κβαντική υπεροχή", την απόδειξη ότι ένας κβαντικός υπολογιστής μπορεί να λύσει ένα πρόβλημα ταχύτερα (200 secs έναντι ~10.000 ετών) από τον τότε ισχυρότερο συμβατικό υπερυπολογιστή, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: το μέλλον πλησιάζει μα δεν έχει φτάσει. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι θεωρητική, ούτε μακρινή. Και ενώ η IBM έσπευσε να αμφισβητήσει τα συμπεράσματα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, η πραγματικότητα είναι ότι το τρένο της προόδου έχει ήδη ξεκινήσει για τον επόμενο σταθμό. Ο ανταγωνισμός δεν αφορά πια το αν οι κβαντικοί υπολογιστές θα γίνουν χρήσιμοι, αλλά το ποιος θα καταφέρει να τους δαμάσει πρώτος.
Και ενώ η Google έδειξε το δρόμο το 2019, η Microsoft πήρε τα ηνία το 2025 με την ανακοίνωση του Majorana 1 (από τον θρυλικό Ιταλό θεωρητικό Φυσικό Ettore Majorana), του πιο προηγμένου κβαντικού επεξεργαστή που δημιουργήθηκε ποτέ. Αυτή η ανακάλυψη έχει βαρύνουσα σημασία, καθώς το Majorana 1 αντιμετωπίζει τα σημαντικά προβλήματα σταθερότητας που είχαν οι προηγούμενες προσπάθειες. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του chip είναι η δυνατότητά του να διατηρεί τα qubits σταθερά και ακριβή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κάτι που επιτρέπει την εκτέλεση εξαιρετικά σύνθετων υπολογισμών με μεγαλύτερη αξιοπιστία και χωρίς την καταστροφή των δεδομένων από μικρές διαταραχές. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί το τέλος της εποχής των πειραματικών κβαντικών υπολογιστών και ανοίγει τον δρόμο για την εμπορική και πρακτική χρήση τους σε πεδία όπως η κρυπτογραφία, η ανάλυση δεδομένων και φυσικά η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).
Η Microsoft, με την ανακάλυψη του Majorana, προκαλεί επανάσταση στον κόσμο του AI, δημιουργώντας την Quantum AI, δηλαδή την "κβαντική τεχνητή νοημοσύνη". Χάρη σε έναν επεξεργαστή με εξαιρετική σταθερότητα, μπορεί να διαχειριστεί αλγόριθμους machine learning, AI και deep learning με την υπολογιστική δύναμη που απαιτείται για να λύσουν προβλήματα αδύνατα για τους συμβατικούς υπολογιστές. Με τον Majorana 1, η Microsoft ανοίγει το δρόμο για εφαρμογές που στο παρελθόν θεωρούνταν απλώς θεωρητικές, όπως η πραγματική εξειδίκευση του machine learning και η ανάπτυξη έξυπνων, αυτοπροσαρμοζόμενων αλγορίθμων που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της ιατρικής και της οικονομίας.
Το ζήτημα, φυσικά, δεν είναι μόνο η υπολογιστική ταχύτητα. Είναι το τι μπορεί να κάνει μια τέτοια μηχανή. Οι προβλέψεις κυμαίνονται από την πλήρη αλλαγή των κρυπτογραφικών συστημάτων, καθώς οι σημερινοί αλγόριθμοι ασφαλείας θα καταρρεύσουν σαν χάρτινος πύργος μπροστά στις ταχύτητες της κβαντικής επεξεργασίας, μέχρι τη δυνατότητα προσομοίωσης μοριακών δομών σε επίπεδο ακριβείας που π.χ. καθιστά την ανακάλυψη νέων φαρμάκων υπόθεση δευτερολέπτων αντί ετών. Τα χρηματοοικονομικά μοντέλα, οι βελτιστοποιήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, η πρόβλεψη καιρού, ακόμη και η εξερεύνηση του διαστήματος, θα αποκτήσουν δυνατότητες που σήμερα ούτε καν μπορούν να προσομοιωθούν.
Αλλά αυτό είναι μόνο ένα από τα σκέλη της επανάστασης. Γιατί εκεί που τα πράγματα γίνονται πραγματικά ενδιαφέροντα, είναι στο σημείο που η κβαντική υπολογιστική συναντά την τεχνητή νοημοσύνη. Οι σύγχρονοι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης απαιτούν τεράστια υπολογιστική ισχύ για να αναγνωρίζουν μοτίβα, να εξάγουν συμπεράσματα και να βελτιώνονται. Με έναν κβαντικό υπολογιστή να τροφοδοτεί αυτά τα συστήματα, η εκπαίδευση των νευρωνικών δικτύων μπορεί να εκτοξευθεί, δημιουργώντας μηχανές που μαθαίνουν με ταχύτητες και ακρίβεια πέρα από κάθε προσδοκία. Θυμάται κανείς την "διακτίνιση" του Mr. Spock; Ξαφνικά έχει έρθει μερικές δεκαετίες πιο κοντά μας!
Και δεν είναι το μόνο σημείο που η ανακοίνωση της Microsoft αποτελεί καταλυτική εξέλιξη. Στους τομείς της χρηματιστηριακής πρόβλεψης, της ιατρικής διάγνωσης και της αυτόνομης λήψης αποφάσεων, το να είσαι πιο γρήγορος δεν είναι πολυτέλεια. Είναι υπεροχή. Οι μεγάλοι παίκτες το γνωρίζουν καλά. Η Google, η IBM, η Microsoft, η Amazon και οι άλλοι γίγαντες της τεχνολογίας, έχουν ήδη επενδύσει δισεκατομμύρια στον αγώνα δρόμου για την πρώτη πραγματικά πρακτική εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας. Δεν είναι θεωρία, δεν είναι επιστημονική φαντασία – είναι το επόμενο βήμα, και το ερώτημα δεν είναι αν θα συμβεί, αλλά πόσο γρήγορα. Και όπως όλα δείχνουν, αυτό το "γρήγορα", θα έρθει ΠΟΛΥ γρήγορα! Η ουσία βρίσκεται στο ποιος θα κάνει το τεχνολογικό άλμα πρώτος, γιατί θα διαθέτει τεράστιο πλεονέκτημα.
Οι αλλαγές που έρχονται δεν θα είναι ήπιες. Οι κβαντικοί υπολογιστές δεν αποτελούν μια απλή εξέλιξη του υπάρχοντος μοντέλου – είναι μια επανεκκίνηση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και διαχειριζόμαστε το πολυτιμότερο αγαθό μετά τον χρόνο, την πληροφορία. Όπως η ανακάλυψη της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η βιομηχανική επανάσταση, όπως το Internet, η νέα αυτή εποχή δεν θα μας ρωτήσει αν είμαστε έτοιμοι. Θα επιβληθεί με τους δικούς της όρους. Και όσοι δεν προσαρμοστούν, δεν θα μείνουν απλώς πίσω. Θα εξαφανιστούν από τον χάρτη της τεχνολογικής προόδου πριν προλάβουν να καταλάβουν τι συνέβη. Άραγε η Ευρώπη θα πάρει τουλάχιστον αυτό το μήνυμα;
Πέτρος Λάζος
Αν κάτι χαρακτηρίζει την εποχή μας, είναι η συνειδητοποίηση ότι τα όρια του εφικτού δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας νοητός φράχτης που παραβιάζεται συνεχώς και μετακινείται προς το άγνωστο. Κι αν μέχρι σήμερα οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, με όλη τη φαινομενικά αστείρευτη υπολογιστική τους δύναμη, όριζαν το πεδίο της προόδου, η στιγμή έφτασε που ακόμη και αυτοί δείχνουν ανεπαρκείς. Όχι επειδή υστερούν - αλλά επειδή δεν λειτουργούν πλέον στα σωστά θεμέλια.
Οι σημερινοί υπολογιστές δεν είναι τίποτα περισσότερο από απίστευτα γρήγοροι επεξεργαστές δυαδικών δεδομένων. Δηλαδή, μηχανές που πραγματοποιούν ταχύτατους λογικούς υπολογισμούς, διαχειριζόμενες πληροφορίες στο γνωστό δυαδικό σύστημα, όπου κάθε πληροφορία εκφράζεται σε μία σειρά ψηφίων 0 και 1. Μια μέθοδος που έχει φέρει την ανθρωπότητα πολύ μακριά, αλλά που πλέον ήρθε η ώρα να αντικατασταθεί από κάτι νέο: από μηχανές που δεν περιορίζονται σε αυτήν τη δυαδική λογική, αλλά λειτουργούν με κανόνες βγαλμένους από την ίδια την (τρισδιάστατη) δομή της ύλης.
Ο κόσμος των κβαντικών υπολογιστών δεν παίζει με το χρόνο και τη σειρά των διαδικασιών. Δεν επεξεργάζεται τις πληροφορίες βήμα προς βήμα, αλλά ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας τη φαινομενικά παράδοξη αρχή της "ταυτόχρονης ύπαρξης" ή "υπέρθεσης" (Superposition). Στηρίζεται στα qubit, τη μονάδα-φορέα πληροφορίας αυτών των μηχανών. Ένα qubit δεν αλλάζει θέση από 0 σε 1 ή/και αντίστροφα, "είναι" και τα δύο ταυτόχρονα. Και αν αυτό ακούγεται παράλογο, είναι απλά γιατί η καθημερινή εμπειρία δεν μας έχει εξοικειώσει με την κβαντική πραγματικότητα. Η φύση, ωστόσο, λειτουργεί διαφορετικά και τώρα η υπολογιστική ισχύς, αρχίζει επιτέλους να συμβαδίζει μαζί της.
Όταν η Google ανακοίνωσε το 2019 πως πέτυχε την πολυπόθητη "κβαντική υπεροχή", την απόδειξη ότι ένας κβαντικός υπολογιστής μπορεί να λύσει ένα πρόβλημα ταχύτερα (200 secs έναντι ~10.000 ετών) από τον τότε ισχυρότερο συμβατικό υπερυπολογιστή, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: το μέλλον πλησιάζει μα δεν έχει φτάσει. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι θεωρητική, ούτε μακρινή. Και ενώ η IBM έσπευσε να αμφισβητήσει τα συμπεράσματα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, η πραγματικότητα είναι ότι το τρένο της προόδου έχει ήδη ξεκινήσει για τον επόμενο σταθμό. Ο ανταγωνισμός δεν αφορά πια το αν οι κβαντικοί υπολογιστές θα γίνουν χρήσιμοι, αλλά το ποιος θα καταφέρει να τους δαμάσει πρώτος.
Και ενώ η Google έδειξε το δρόμο το 2019, η Microsoft πήρε τα ηνία το 2025 με την ανακοίνωση του Majorana 1 (από τον θρυλικό Ιταλό θεωρητικό Φυσικό Ettore Majorana), του πιο προηγμένου κβαντικού επεξεργαστή που δημιουργήθηκε ποτέ. Αυτή η ανακάλυψη έχει βαρύνουσα σημασία, καθώς το Majorana 1 αντιμετωπίζει τα σημαντικά προβλήματα σταθερότητας που είχαν οι προηγούμενες προσπάθειες. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του chip είναι η δυνατότητά του να διατηρεί τα qubits σταθερά και ακριβή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κάτι που επιτρέπει την εκτέλεση εξαιρετικά σύνθετων υπολογισμών με μεγαλύτερη αξιοπιστία και χωρίς την καταστροφή των δεδομένων από μικρές διαταραχές. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί το τέλος της εποχής των πειραματικών κβαντικών υπολογιστών και ανοίγει τον δρόμο για την εμπορική και πρακτική χρήση τους σε πεδία όπως η κρυπτογραφία, η ανάλυση δεδομένων και φυσικά η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).
Η Microsoft, με την ανακάλυψη του Majorana, προκαλεί επανάσταση στον κόσμο του AI, δημιουργώντας την Quantum AI, δηλαδή την "κβαντική τεχνητή νοημοσύνη". Χάρη σε έναν επεξεργαστή με εξαιρετική σταθερότητα, μπορεί να διαχειριστεί αλγόριθμους machine learning, AI και deep learning με την υπολογιστική δύναμη που απαιτείται για να λύσουν προβλήματα αδύνατα για τους συμβατικούς υπολογιστές. Με τον Majorana 1, η Microsoft ανοίγει το δρόμο για εφαρμογές που στο παρελθόν θεωρούνταν απλώς θεωρητικές, όπως η πραγματική εξειδίκευση του machine learning και η ανάπτυξη έξυπνων, αυτοπροσαρμοζόμενων αλγορίθμων που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη της ιατρικής και της οικονομίας.
Το ζήτημα, φυσικά, δεν είναι μόνο η υπολογιστική ταχύτητα. Είναι το τι μπορεί να κάνει μια τέτοια μηχανή. Οι προβλέψεις κυμαίνονται από την πλήρη αλλαγή των κρυπτογραφικών συστημάτων, καθώς οι σημερινοί αλγόριθμοι ασφαλείας θα καταρρεύσουν σαν χάρτινος πύργος μπροστά στις ταχύτητες της κβαντικής επεξεργασίας, μέχρι τη δυνατότητα προσομοίωσης μοριακών δομών σε επίπεδο ακριβείας που π.χ. καθιστά την ανακάλυψη νέων φαρμάκων υπόθεση δευτερολέπτων αντί ετών. Τα χρηματοοικονομικά μοντέλα, οι βελτιστοποιήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, η πρόβλεψη καιρού, ακόμη και η εξερεύνηση του διαστήματος, θα αποκτήσουν δυνατότητες που σήμερα ούτε καν μπορούν να προσομοιωθούν.
Αλλά αυτό είναι μόνο ένα από τα σκέλη της επανάστασης. Γιατί εκεί που τα πράγματα γίνονται πραγματικά ενδιαφέροντα, είναι στο σημείο που η κβαντική υπολογιστική συναντά την τεχνητή νοημοσύνη. Οι σύγχρονοι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης απαιτούν τεράστια υπολογιστική ισχύ για να αναγνωρίζουν μοτίβα, να εξάγουν συμπεράσματα και να βελτιώνονται. Με έναν κβαντικό υπολογιστή να τροφοδοτεί αυτά τα συστήματα, η εκπαίδευση των νευρωνικών δικτύων μπορεί να εκτοξευθεί, δημιουργώντας μηχανές που μαθαίνουν με ταχύτητες και ακρίβεια πέρα από κάθε προσδοκία. Θυμάται κανείς την "διακτίνιση" του Mr. Spock; Ξαφνικά έχει έρθει μερικές δεκαετίες πιο κοντά μας!
Και δεν είναι το μόνο σημείο που η ανακοίνωση της Microsoft αποτελεί καταλυτική εξέλιξη. Στους τομείς της χρηματιστηριακής πρόβλεψης, της ιατρικής διάγνωσης και της αυτόνομης λήψης αποφάσεων, το να είσαι πιο γρήγορος δεν είναι πολυτέλεια. Είναι υπεροχή. Οι μεγάλοι παίκτες το γνωρίζουν καλά. Η Google, η IBM, η Microsoft, η Amazon και οι άλλοι γίγαντες της τεχνολογίας, έχουν ήδη επενδύσει δισεκατομμύρια στον αγώνα δρόμου για την πρώτη πραγματικά πρακτική εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας. Δεν είναι θεωρία, δεν είναι επιστημονική φαντασία – είναι το επόμενο βήμα, και το ερώτημα δεν είναι αν θα συμβεί, αλλά πόσο γρήγορα. Και όπως όλα δείχνουν, αυτό το "γρήγορα", θα έρθει ΠΟΛΥ γρήγορα! Η ουσία βρίσκεται στο ποιος θα κάνει το τεχνολογικό άλμα πρώτος, γιατί θα διαθέτει τεράστιο πλεονέκτημα.
Οι αλλαγές που έρχονται δεν θα είναι ήπιες. Οι κβαντικοί υπολογιστές δεν αποτελούν μια απλή εξέλιξη του υπάρχοντος μοντέλου – είναι μια επανεκκίνηση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και διαχειριζόμαστε το πολυτιμότερο αγαθό μετά τον χρόνο, την πληροφορία. Όπως η ανακάλυψη της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η βιομηχανική επανάσταση, όπως το Internet, η νέα αυτή εποχή δεν θα μας ρωτήσει αν είμαστε έτοιμοι. Θα επιβληθεί με τους δικούς της όρους. Και όσοι δεν προσαρμοστούν, δεν θα μείνουν απλώς πίσω. Θα εξαφανιστούν από τον χάρτη της τεχνολογικής προόδου πριν προλάβουν να καταλάβουν τι συνέβη. Άραγε η Ευρώπη θα πάρει τουλάχιστον αυτό το μήνυμα;
Πέτρος Λάζος
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.