«Ο νόμος δεν προέβλεψε προμήθειες παντός είδους υλικού, γραφικής ύλης κλπ, αρχειονομικού, υγειονομικού, τεχνολογικού υλικού, ή απεντομώσεις, μυοκτονίες..»
«Οι υπάλληλοι με δικά τους έξοδα αντιμετωπίζουν τις ελλείψεις, και μεταφέρουν με δικά τους μεταφορικά μέσα το αρχειακό υλικό από τους τόπους παραγωγής τους προς τα ΓΑΚ ή από τα ΓΑΚ στους αποθηκευτικούς χώρους».
Από τη Σύρο στη Ρόδο τώρα ο προϊστάμενος των ΓΑΚ Σύρου
Ενώ ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την επέτειο των 200 ετών από την ονοματοδοσία της Ερμούπολης η οποία πρέπει να τιμηθεί ποικιλοτρόπως, ο κατ’ εξοχήν θεσμός που διαφυλάσσει αυτή την ιστορία και την εμπλουτίζει που είναι τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στη Σύρο, βρίσκεται αντιμέτωπος με προκλήσεις, ελλείψεις και κενά. Τα πάγια λειτουργικά κόστη της υπηρεσίας καλύπτονται από τους ίδιους τους υπαλλήλους(!) και την εθελοντική προσφορά ιδιωτών (!), ενώ κερασάκι στα παραπάνω είναι το γεγονός πως εδώ και τρία περίπου χρόνια η αναπληρώτρια προϊσταμένη εδρεύει στη Ρόδο ενώ μέχρι πρότινος υπήρχε προϊσταμένη στη Σύρο(!)
Το έργο των υπαλλήλων δεν είναι ανέφελο, καθώς έχουν να αντιμετωπίσουν εμπόδια, όχι μόνο σχετικά με τα αρχεία καθ’ αυτά, αλλά και εμπόδια που πηγάζουν από νομικές αγκυλώσεις. Ο Ν.4610/2019 αντικατέστησε το νόμο του 1991 ο οποίος προέβλεπε τη σύσταση των αρχείων επιλύοντας ορισμένα προβλήματα αλλά προκαλώντας μία σειρά άλλων.
«Οι υπάλληλοι με δικά τους έξοδα αντιμετωπίζουν τις ελλείψεις, και μεταφέρουν με δικά τους μεταφορικά μέσα το αρχειακό υλικό από τους τόπους παραγωγής τους προς τα ΓΑΚ ή από τα ΓΑΚ στους αποθηκευτικούς χώρους».
Από τη Σύρο στη Ρόδο τώρα ο προϊστάμενος των ΓΑΚ Σύρου
Ενώ ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την επέτειο των 200 ετών από την ονοματοδοσία της Ερμούπολης η οποία πρέπει να τιμηθεί ποικιλοτρόπως, ο κατ’ εξοχήν θεσμός που διαφυλάσσει αυτή την ιστορία και την εμπλουτίζει που είναι τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στη Σύρο, βρίσκεται αντιμέτωπος με προκλήσεις, ελλείψεις και κενά. Τα πάγια λειτουργικά κόστη της υπηρεσίας καλύπτονται από τους ίδιους τους υπαλλήλους(!) και την εθελοντική προσφορά ιδιωτών (!), ενώ κερασάκι στα παραπάνω είναι το γεγονός πως εδώ και τρία περίπου χρόνια η αναπληρώτρια προϊσταμένη εδρεύει στη Ρόδο ενώ μέχρι πρότινος υπήρχε προϊσταμένη στη Σύρο(!)
Το έργο των υπαλλήλων δεν είναι ανέφελο, καθώς έχουν να αντιμετωπίσουν εμπόδια, όχι μόνο σχετικά με τα αρχεία καθ’ αυτά, αλλά και εμπόδια που πηγάζουν από νομικές αγκυλώσεις. Ο Ν.4610/2019 αντικατέστησε το νόμο του 1991 ο οποίος προέβλεπε τη σύσταση των αρχείων επιλύοντας ορισμένα προβλήματα αλλά προκαλώντας μία σειρά άλλων.
Οι υπάλληλοι των Αρχείων Λούλα Κλήμη και Αγγελική Κατρισιώτη αντιμετωπίζουν καθημερινά. Ενδεικτικά η κ. Κατρισιώτηαναφέρει: «Παρόλο το εκσυγχρονιστικό πνεύμα του Ν.4610/2019, ως προς την οργάνωση και τη λειτουργία των κατά τόπους Υπηρεσιών των ΓΑΚ, ο εν λόγω νόμος δεν προέβλεψε το θέμα των προμηθειών παντός είδους υλικού, ήτοι γραφικής ύλης, αρχειονομικού, υγειονομικού, τεχνολογικού υλικού, ή απεντομώσεις, μυοκτονίες, ενώ προβλέφτηκε ο τρόπος πληρωμής των μισθωμάτων και των λογαριασμών ηλεκτροδότησης και ύδρευσης. Δεν προβλέφτηκε, επίσης, ο τρόπος μεταφοράς του προς εισαγωγή αρχειακού υλικού από τους φορείς του Δημοσίου ή τους ιδιώτες.» μάλιστα συνεχίζοντας σημειώνει ότι μία σειρά από τα κενά που προκύπτουν από το νόμο οι υπάλληλοι τα καλύπτουν από την τσέπη τους: «Οι υπάλληλοι με δικά τους έξοδα έχουν αντιμετωπίσει κατά καιρούς τις ελλείψεις, κυρίως σε γραφική ύλη, και μεταφέρουν με δικά τους μεταφορικά μέσα το αρχειακό υλικό από τους τόπους παραγωγής τους προς τα ΓΑΚ ή από τα ΓΑΚ στους αποθηκευτικούς χώρους. Η πρακτική αυτή είναι πάγια όσον αφορά τη διακίνηση του αρχειακού υλικού από και προς τους αποθηκευτικούς χώρους προς εξυπηρέτηση των ερευνητών.» ενώ στηρίζονται και στην εθελοντική προσφορά ευσυνείδητων συμπολιτών μας: «Το μεγαλύτερο όμως μέρος των αναγκών έχει καλυφθεί και συνεχίζεται κα καλύπτεται από ιδιώτες και μάλιστα χωρίς σχετικό αίτημα των υπαλλήλων. Οι ιδιώτες αυτοί έχουν προσφέρει γραφική ύλη, ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τα εξαρτήματά τους, κλιματιστικά μηχανήματα σε αντικατάσταση πεπαλαιωμένων και μη λειτουργούντων, απαραίτητα όχι μόνο για την εξασφάλιση κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος για τους υπαλλήλους αλλά και παραμονής για τους επισκέπτες, αναγόμωση πυροσβεστήρων, απεντομώσεις και μυοκτονίες.»
Κλείνοντας την αναφορά της στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ως φορέας σημειώνει: «Όσον αφορά τη μεταφορά αρχείων μεγάλου όγκου, τα ΓΑΚ Σύρου οφείλουν θερμές ευχαριστίες στον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, και στη σημερινή Δημοτική Αρχή και στις προηγούμενες, γιατί πάντα ανταποκρινόταν άμεσα και με προθυμία στις εκκλήσεις της Υπηρεσίας για συνδρομή διαθέτοντας και όχημα και προσωπικό .» και συνεχίζοντας μας δίνει μία εικόνα των ενεργειών που έχουν γίνει για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση: «Το πρόβλημα αυτό βέβαια είναι κοινό σε όλες τις Υπηρεσίες των ΓΑΚ εφόσον απορρέει από παραλείψεις του ίδιου του Νόμου. Οι υπάλληλοι των ΓΑΚ Σύρου έχουν κατά καιρούς αναφέρει τις ελλείψεις στον Σύλλογο υπαλλήλων ΓΑΚ και αυτός με τη σειρά του έχει επανειλημμένα αποστείλει σχετικά υπομνήματα στην Κεντρική Διοίκηση χωρίς έως σήμερα να έχει δοθεί λύση.»
Κλείνοντας την αναφορά της στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ως φορέας σημειώνει: «Όσον αφορά τη μεταφορά αρχείων μεγάλου όγκου, τα ΓΑΚ Σύρου οφείλουν θερμές ευχαριστίες στον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, και στη σημερινή Δημοτική Αρχή και στις προηγούμενες, γιατί πάντα ανταποκρινόταν άμεσα και με προθυμία στις εκκλήσεις της Υπηρεσίας για συνδρομή διαθέτοντας και όχημα και προσωπικό .» και συνεχίζοντας μας δίνει μία εικόνα των ενεργειών που έχουν γίνει για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση: «Το πρόβλημα αυτό βέβαια είναι κοινό σε όλες τις Υπηρεσίες των ΓΑΚ εφόσον απορρέει από παραλείψεις του ίδιου του Νόμου. Οι υπάλληλοι των ΓΑΚ Σύρου έχουν κατά καιρούς αναφέρει τις ελλείψεις στον Σύλλογο υπαλλήλων ΓΑΚ και αυτός με τη σειρά του έχει επανειλημμένα αποστείλει σχετικά υπομνήματα στην Κεντρική Διοίκηση χωρίς έως σήμερα να έχει δοθεί λύση.»
Η τελευταία προϊσταμένη του φορέα που ήταν στη Σύρο και πλέον η θέση της αναπληρώνεται από υπάλληλο που βρίσκεται στη Ρόδο, Αγγελική Ψιλοπούλου, αφενός επισημαίνει την ανάγκη για ανάδειξη του έργου των ΓΑΚ και αφετέρου δίνει απτά παραδείγματα για το πώς επηρεάζεται το έργο των ΓΑΚ από τη μη παρουσία προϊσταμένου στη Σύρο: «Θεωρώ πως είναι αναγκαία μια παρουσίαση της Υπηρεσίας και να τονιστεί ότι είναι ανοιχτή σε όλους τους πολίτες. Η ποικιλία των αρχείων μπορεί να εξυπηρετήσει πολλές ανάγκες των ανθρώπων όχι μόνο των ερευνητών κατ’ επάγγελμα. Στο παρελθόν ( αλλά και τώρα) έχουμε κάνει ανασύσταση οικογενειακών δέντρων ,έχουμε εντοπίσει σε παλιά συμβόλαια πληροφορίες για κτίρια, έχουμε αποδείξει ότι εργάζονταν σε εργοστάσια κάποιοι που τους έλειπαν ημερομίσθια για συνταξιοδότηση, άλλοι ζητούσαν πιστοποιητικά φοίτησης ή αποφοίτησης από σχολεία και άλλοι ζητούσαν διαθήκες από το αρχείο του Πρωτοδικείου που απόκειται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ( πρώην Κυκλάδων) νυν Σύρου.Όλα τα προαναφερθέντα πρέπει να σφραγίζονται και να υπογράφονται από τον προϊστάμενο. Εάν δεν υπάρχει η Υπηρεσία πρέπει να τα αποστείλει στην Ρόδο,να τα υπογράψει η αναπληρώτρια προϊσταμένη και να επιστραφούν ταχυδρομικώς για να δοθούν στον ενδιαφερόμενο. Αυτό είναι ένα απλό και απτό παράδειγμα της ανάγκης που υπάρχει για ορισμό αναπληρωτή προϊσταμένου από την Υπηρεσία.»
Τέλος, την ανάγκη για διευθέτηση του ζητήματος σημειώνει και η πρώην αντιδημαρχος Ερμούπολης Άννα Βαφία, η οποία έχει προσφέρει ένα από τα σημαντικότερα αρχεία στα ΓΑΚ Σύρου, αυτό του αείμνηστου πατέρα της και δημάρχου Ερμούπολης Σταύρου Βαφία: «Ενώ όλοι είναι ευχαριστημένοι από τη δουλειά των εργαζομένων στα Αρχεία, προκύπτουν καθυστερήσεις από αυτή την κατάσταση[…] Αυτό βέβαια εμένα ως δημότη, με μία ιστορία 20ετίας γύρω από τα δημοτικά πράγματα με ενοχλεί γιατί εισπράττω παράπονα από συνδημότες μας.»
Παρόλες όμως τις επιμέρους δυσχέρειες, που εύλογα μπορεί να προκύψουν λόγω του τεράστιου όγκου του αρχειακού υλικού και των ειδικών απαιτήσεων επεξεργασίας του, οι υπάλληλοι των ΓΑΚ Σύρου, χάρη στις καθημερινές προσπάθειες που καταβάλλουν και στην έγκαιρη πρόβλεψη ενδεχομένων προβλημάτων έχουν καταφέρει να μην έχει επηρεαστεί το έργο και η εύρυθμη λειτουργία της Υπηρεσίας με πρώτο και αποκλειστικό μέλημα την αποτελεσματική εξυπηρέτηση του κοινού.
Τα Αρχεία στεγάζονται σε νεοκλασικό διώροφο κτίριο επί της πλατείας Μιαούλη, αρχικής ιδιοκτησίας Μαρίας Γεωργίου Σαλάχα, οικοδομημένο στα μέσα του 19ου αιώνα. Το κτίριο έχει τη δική του ιδιαίτερη ιστορία. Αγοράστηκε το 1879 από τον τραπεζίτη και εφοπλιστή της εποχής Ελπιδοφόρο Λαδόπουλο. Στην Κατοχή επιτάχθηκε από τους Ιταλούς όπου στέγασαν την υπηρεσία της πολιτικής διοίκησης Κυκλάδων και τα γραφεία κοινωνικής πρόνοιας. Μετά τον πόλεμο, στέγασε για αρκετά χρόνια τη Διοίκηση Χωροφυλακής. Το 1959 περιήλθε στον Δήμο Ερμούπολης βάσει δωρεάς του Αριστοτέλη Ε. Λαδόπουλου, απογόνου του Ελπιδοφόρου, και το 1991 τμήμα του παραχωρήθηκε από τον Δήμο στο Υπουργείο Παιδείας για να στεγάσει τη νεοσυσταθείσα Υπηρεσία.
Πέρα από τις δομικές και καθημερινές προκλήσεις η κ. Κατρισιώτη μας κατατόπισε και ως προς τον σκοπό των Αρχείων: «Αποστολή των Γενικών Αρχείων του Κράτους είναι ο εντοπισμός, η συγκέντρωση, η διάσωση, η διατήρηση και η εποπτεία των αρχείων της Χώρας. Ως αρχεία εννοούνται το σύνολο των τεκμηρίων, μαρτυριών και εγγράφων, αδιακρίτως χρονολογίας, σχήματος, ύλης ή υποστρώματος, που σχετίζονται με τη δραστηριότητα του Κράτους, των δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, και διακρίνονται σε δημόσια και ιδιωτικά.» αναφέρει, ενώ αναφορικά με την ιστορία της υπηρεσίας στη Σύρο σημειώνει: «Η Περιφερειακή Υπηρεσία της Σύρου ιδρύθηκε αρχικά το 1991 ως Τμήμα ΓΑΚ Κυκλάδων με αρμοδιότητα σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων και από το 2019 λειτουργεί ως Τμήμα ΓΑΚ Σύρου και αρμοδιότητα επί των νήσων Σύρου, Μυκόνου, Άνδρου, Κέας Κύθνου και Τήνου. Στα υπόλοιπα νησιά ασκεί αρμοδιότητα το Τμήμα ΓΑΚ Νάξου.»
Η ίδια τονίζει ότι κορμός των Αρχείων είναι το δημοτικό αρχείο που ταξινομήθηκε με την εποπτεία του Χρήστου Λούκου: «Αρχικό πυρήνα των συλλογών των ΓΑΚ Σύρου αποτέλεσε το Αρχείο του Δήμου Ερμούπολης, ταξινομημένο από την Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού στα 1975-1983 υπό την εποπτεία και καθοδήγηση του καθηγητή Πανεπιστημίου Κρήτης, και νυν ομότιμου, ιστορικού κ. Χρήστου Λούκου.» και συνεχίζοντας προσθέτει: «Στη συνέχεια το αρχειακό υλικό εμπλουτίστηκε, και συνεχίζει να εμπλουτίζεται, με ποικίλα αρχεία και συλλογές δημοσίων φορέων και ιδιωτών. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα αρχεία : τις μνημονικές/συμβολαιογραφικές πράξεις των παλαιών συμβολαιογράφων Σύρου, του Γυμνασίου Ερμούπολης με την πλούσια βιβλιοθήκη του, του Νοσοκομείου, του Εμποροδικείου, του Πρωτοδικείου, των σχολείων, του Επιμελητηρίου, της Νομαρχίας, του Πτωχοκομείου κ.α. Καλύπτει χρονικά την περίοδο 1827 έως σήμερα, ενώ υπάρχουν σε διάφορα αρχεία και έγγραφα διάσπαρτα προηγούμενων αιώνων. Τα αρχεία, μετά την εισαγωγή τους στα ΓΑΚ Σύρου και αφού πρώτα υποστούν κάποιες άμεσες σωστικές ενέργειες συντήρησης, ταξινομούνται από τους υπαλλήλους κατά τεκμήριο (έγγραφο, χάρτης, φωτογραφία, αφίσα, εφημερίδες, κατάστιχο κλπ) και το περιεχόμενό τους μεταφέρεται σε ειδικές ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που τηρεί η Υπηρεσία. Από αυτές τις βάσεις δεδομένων, κάποιες είναι αναρτημένες στο διαδίκτυο, π.χ. το πρόγραμμα αρχειομνήμων, και διαθέσιμες στο ευρύ κοινό, και κάποιες είναι προσβάσιμες από τους υπαλλήλους μέχρι την τελική επεξεργασία και ανάρτησή τους. »
Τέλος, κάθε πολίτης πρέπει να γνωρίζει ότι η Υπηρεσία των ΓΑΚ Σύρου λειτουργεί καθημερινά από 07:30 έως 15:30 και το Αναγνωστήριο από 08:00 έως 14:00. Εξυπηρετεί κάθε ενδιαφερόμενο ερευνητή ή επισκέπτη χωρίς ραντεβού. Ραντεβού απαιτείται σε περιπτώσεις που ο ενδιαφερόμενος επιθυμεί να μελετήσει υλικό, ιδίως για ερευνητικούς σκοπούς. Την Υπηρεσία επισκέπτεται πλήθος κόσμου από την Ελλάδα και το Εξωτερικό και για διαφορετικούς λόγους.
Άννα Βαφία: Δίνει το παράδειγμα
Η ελλιπής ενημέρωση, η άγνοια και η διαχρονική καχυποψία έναντι των θεσμών αποτελεί ένα βασικό εχθρό για τη λειτουργία των ΓΑΚ καθώς πολλοί πολίτες είτε δεν δίνουν αρχεία, τα οποία φθείρονται σε ιδιωτικές βιβλιοθήκες, είτε αγνοώντας τη σημασία των προσωπικών τους αρχείων τα πετάνε!
Η Άννα Βαφία με το παράδειγμά της κάνει έκκληση ώστε οι συμπολίτες μας να εμπιστευθούν τα ΓΑΚ και να συνεισφέρουν το δικό τους λιθαράκι στην ιστορία του τόπου μας, ενώ υπογραμμίζει ότι τα ΓΑΚ είναι ο μόνος χώρος που μπορεί να εγγυηθεί τη διατήρηση όλου αυτού του υλικού, που αποτελεί θησαυρό και παρακαταθήκη στις μελλοντικές γενιές.
Ανήκοντας σε μία οικογένεια που ταύτισε το όνομά της με την ιστορία της Ερμούπολης, όντας κόρη του αείμνηστου δημάρχου Ερμούπολης, Σταύρου Βαφία και έχοντας υπηρετήσει και η ίδια την Ερμούπολη από τη θέση του αντιδημάρχου επί Γιάννη Δεκαβάλλα, η κ. Βαφία μοιράζεται μαζί μας την ιστορία του αρχείου Βαφία.
«Ήξερα την επιθυμία του πατέρα μου, ο οποίος τα παλαιά βιβλία, που έχουν μεγάλη αξία τα έδωσε εν ζωή και ο Δήμος έχει βγάλει βιβλίο για αυτό.» αναφέρει απαντώντας στο ερώτημα πως οδηγήθηκε στην απόφαση να προσφέρει το αρχείο στα ΓΑΚ.
Εν συνεχεία μας αναφερόμενη στην ιστορία της βιβλιοθήκης του πατέρα της μας δίνει κάποιες λεπτομέρειες λιγότερο γνωστές, όπως ότι ο κορμός αυτής της βιβλιοθήκης προερχόταν από το θείο της Ελευθέριο Βαφία, ο οποίος μάλιστα ήταν επιστήθιος φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου: «Αυτός ο θείος του ήταν ο Ελευθέριος Βαφίας, δικηγόρος στη Σύρο, ο οποίος γνωριζόταν από το γυμνάσιο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και είχαν αδελφική φιλία και αγάπη. Μάλιστα ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν αποφάσιζε κάτι χωρίς να έρθει, να τον βρει και να το κουβεντιάσει.»
Το σκεπτικό πίσω από αυτή τη δωρεά περιγράφεται λιτά και με σαφήνεια από την κ. Βαφία: «Αποφασίσαμε με τον αδερφό μου ότι έχουμε ηθική υποχρέωση αυτά να πάνε σε ένα προορισμό, ώστε να μπορεί ο καθένας να μπορεί να τα βρίσκει και ο καθένας να μπορεί να έχει στο μυαλό του την απίθανη ιστορία της δημιουργίας της Ερμούπολης.» Μάλιστα, το αρχείο περιλαμβάνει μία σπάνια συλλογή των προγραμμάτων του Θεάτρου Απόλλων σχετικά με την οποία σημειώνει: «Είπαμε ότι δεν έχουμε δικαίωμα να τα έχουμε στο σπίτι μας πρέπει να δοθούν, αν και δεν τα είχε δώσει ο πατέρας μου, αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι αυτά μας τα είχαν ζητήσει και από το Εθνικό Θέατρο.»
Η κ. Βαφία καλεί και όσους έχουν αντίστοιχα αρχεία να τα προσφέρουν στα ΓΑΚ, ώστε αυτά να είναι διαθέσιμα σε ερευνητές επιστήμονες αλλά και στον κάθε πολίτη: «Το παράδειγμά μου το λέω όπου μπορώ. Είναι ότι ο πνευματικός κόσμος της Σύρου και όσοι ασχολούνται με το βιβλίο δεν έχουν ακόμα δώσει στο Αρχείο. Κάποιοι έχουν δώσει όμως υπάρχουν ακόμα πράγματα που είναι πολύτιμα και πρέπει να έρθουν εδώ.» συνεχίζοντας σημειώνει ότι ακόμα και το συναισθηματικό δέσιμο πρέπει να παρακαμφθεί: «Όταν έφυγαν αυτά έκανα δέκα μέρες να συνέλθω. Ήξερα πως τα δούλευε ο πατέρας μου και ήταν ένα ξερίζωμα για εμένα, αλλά το αποφάσισα γιατί ξέρω ότι ανήκει στη δημόσια ιστορία της Σύρου.»
Μάλιστα στηλιτεύει την άγνοια των συμπολιτών μας για τα ΓΑΚ και το ότι πολλοί πολίτες μη γνωρίζοντας τη σημασία των αρχείων που έχουν στην κατοχή τους τα πετάνε: «Καμιά φορά ο κόσμος δεν γνωρίζει ότι υπάρχει το Ιστορικό Αρχείο. Οι Συριανοί πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό που έχουν και πάνε και το ρίχνουν στα σκουπίδια είναι η ιστορία μας, από τα εργοστάσια και οτιδήποτε παλιό υπάρχει. Διαθέτουμε μία μοναδική ιστορία καθώς τα πρώτα εργοστάσια έγιναν εδώ. Λυπάμαι που δεν έχει γίνει η ενημέρωση που θα έπρεπε να έχει γίνει στον κόσμο για το τι εστί Ιστορικό Αρχείο.»
Η Άννα Βαφία με το παράδειγμά της κάνει έκκληση ώστε οι συμπολίτες μας να εμπιστευθούν τα ΓΑΚ και να συνεισφέρουν το δικό τους λιθαράκι στην ιστορία του τόπου μας, ενώ υπογραμμίζει ότι τα ΓΑΚ είναι ο μόνος χώρος που μπορεί να εγγυηθεί τη διατήρηση όλου αυτού του υλικού, που αποτελεί θησαυρό και παρακαταθήκη στις μελλοντικές γενιές.
Ανήκοντας σε μία οικογένεια που ταύτισε το όνομά της με την ιστορία της Ερμούπολης, όντας κόρη του αείμνηστου δημάρχου Ερμούπολης, Σταύρου Βαφία και έχοντας υπηρετήσει και η ίδια την Ερμούπολη από τη θέση του αντιδημάρχου επί Γιάννη Δεκαβάλλα, η κ. Βαφία μοιράζεται μαζί μας την ιστορία του αρχείου Βαφία.
«Ήξερα την επιθυμία του πατέρα μου, ο οποίος τα παλαιά βιβλία, που έχουν μεγάλη αξία τα έδωσε εν ζωή και ο Δήμος έχει βγάλει βιβλίο για αυτό.» αναφέρει απαντώντας στο ερώτημα πως οδηγήθηκε στην απόφαση να προσφέρει το αρχείο στα ΓΑΚ.
Εν συνεχεία μας αναφερόμενη στην ιστορία της βιβλιοθήκης του πατέρα της μας δίνει κάποιες λεπτομέρειες λιγότερο γνωστές, όπως ότι ο κορμός αυτής της βιβλιοθήκης προερχόταν από το θείο της Ελευθέριο Βαφία, ο οποίος μάλιστα ήταν επιστήθιος φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου: «Αυτός ο θείος του ήταν ο Ελευθέριος Βαφίας, δικηγόρος στη Σύρο, ο οποίος γνωριζόταν από το γυμνάσιο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και είχαν αδελφική φιλία και αγάπη. Μάλιστα ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν αποφάσιζε κάτι χωρίς να έρθει, να τον βρει και να το κουβεντιάσει.»
Το σκεπτικό πίσω από αυτή τη δωρεά περιγράφεται λιτά και με σαφήνεια από την κ. Βαφία: «Αποφασίσαμε με τον αδερφό μου ότι έχουμε ηθική υποχρέωση αυτά να πάνε σε ένα προορισμό, ώστε να μπορεί ο καθένας να μπορεί να τα βρίσκει και ο καθένας να μπορεί να έχει στο μυαλό του την απίθανη ιστορία της δημιουργίας της Ερμούπολης.» Μάλιστα, το αρχείο περιλαμβάνει μία σπάνια συλλογή των προγραμμάτων του Θεάτρου Απόλλων σχετικά με την οποία σημειώνει: «Είπαμε ότι δεν έχουμε δικαίωμα να τα έχουμε στο σπίτι μας πρέπει να δοθούν, αν και δεν τα είχε δώσει ο πατέρας μου, αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι αυτά μας τα είχαν ζητήσει και από το Εθνικό Θέατρο.»
Η κ. Βαφία καλεί και όσους έχουν αντίστοιχα αρχεία να τα προσφέρουν στα ΓΑΚ, ώστε αυτά να είναι διαθέσιμα σε ερευνητές επιστήμονες αλλά και στον κάθε πολίτη: «Το παράδειγμά μου το λέω όπου μπορώ. Είναι ότι ο πνευματικός κόσμος της Σύρου και όσοι ασχολούνται με το βιβλίο δεν έχουν ακόμα δώσει στο Αρχείο. Κάποιοι έχουν δώσει όμως υπάρχουν ακόμα πράγματα που είναι πολύτιμα και πρέπει να έρθουν εδώ.» συνεχίζοντας σημειώνει ότι ακόμα και το συναισθηματικό δέσιμο πρέπει να παρακαμφθεί: «Όταν έφυγαν αυτά έκανα δέκα μέρες να συνέλθω. Ήξερα πως τα δούλευε ο πατέρας μου και ήταν ένα ξερίζωμα για εμένα, αλλά το αποφάσισα γιατί ξέρω ότι ανήκει στη δημόσια ιστορία της Σύρου.»
Μάλιστα στηλιτεύει την άγνοια των συμπολιτών μας για τα ΓΑΚ και το ότι πολλοί πολίτες μη γνωρίζοντας τη σημασία των αρχείων που έχουν στην κατοχή τους τα πετάνε: «Καμιά φορά ο κόσμος δεν γνωρίζει ότι υπάρχει το Ιστορικό Αρχείο. Οι Συριανοί πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό που έχουν και πάνε και το ρίχνουν στα σκουπίδια είναι η ιστορία μας, από τα εργοστάσια και οτιδήποτε παλιό υπάρχει. Διαθέτουμε μία μοναδική ιστορία καθώς τα πρώτα εργοστάσια έγιναν εδώ. Λυπάμαι που δεν έχει γίνει η ενημέρωση που θα έπρεπε να έχει γίνει στον κόσμο για το τι εστί Ιστορικό Αρχείο.»
ΟΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΛΟΥΦΑ ΝΑ ΠΑΤΕ ΚΟΡΙΤΣΙΑ
ΑπάντησηΔιαγραφή