Τι προκύπτει από τη μελέτη «Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια των Γερμανών», που βασίστηκε σε έρευνα κοινής γνώμης
Νεαρή τουρίστρια βγάζει σέλφι μπροστά στην πύλη της Ρωμαϊκής Αγοράς, στην Πλάκα. Σύμφωνα με την έρευνα, για τους Γερμανούς η Ελλάδα αποτελεί μια φέτα παραδείσου, έναν τόπο όπου επιθυμούν να περάσουν «τις πιο πολύτιμες ημέρες του χρόνου», δηλαδή τις διακοπές τους. [A.P. Photo / Petros Giannakouris]
«Οι Ελληνες θέλουν ακόμη περισσότερα από τα δισεκατομμύριά μας!» (Bild), «Είναι οι Ελληνες τρελοί;» (Die Zeit), «Γιατί πληρώνουμε τους Ελληνες για τις πολυτελείς συντάξεις τους;» (Bild). Πέρα από τον στερεοτυπικό τρόπο με τον οποίο μας παρουσίαζε μέρος του γερμανικού Τύπου την περίοδο της οικονομικής κρίσης («τεμπέληδες», «γλεντζέδες», «επαίτες»), ελάχιστα έχουν γίνει γνωστά τα τελευταία 20 χρόνια για το πώς οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό. Απηχούν άραγε ακόμη (αν απηχούσαν ποτέ) εκείνοι οι τίτλοι την εικόνα που έχουν οι Γερμανοί για την Ελλάδα;
Κάθε άλλο, υποστηρίζει ο Γερμανός πολιτικός αναλυτής, κύριος ερευνητής και συντονιστής ερευνητικών προγραμμάτων για τις σχέσεις Ελλάδας – Γερμανίας στο ΕΛΙΑΜΕΠ, Ρόναλντ Μαϊνάρντους, στη μελέτη του «Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια των Γερμανών: Πέρα από τα στερεότυπα στις ελληνογερμανικές σχέσεις» (έκδοση ίδρυμα Friedrich Ebert Stiftung), η οποία βασίστηκε σε έρευνα κοινής γνώμης που πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία τον περασμένο Μάρτιο.
Αντιστροφή
Η στάση των Γερμανών απέναντι στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται πλέον «συντριπτικά θετική», με τους όποιους αρνητικούς συνειρμούς να έχουν τεθεί στο περιθώριο. «Οι σκιές του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένων των πιο σκοτεινών κεφαλαίων που αφορούν τη Γερμανία –όπως η Κατοχή κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή η οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010–, δεν επηρεάζουν σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων», σχολιάζει ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους.
Ειδικότερα, η συντριπτική πλειοψηφία των Γερμανών βλέπει την Ελλάδα μέσα από το πρίσμα του τουρίστα: ως έναν παράδεισο διακοπών με ζεστό, ηλιόλουστο καιρό όλο τον χρόνο, εξαιρετικό φαγητό, φιλόξενους ανθρώπους, συναρπαστική Ιστορία και σημαντικά πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία.
Τόπος διακοπών
Οπως προκύπτει από την ανάλυση της έρευνας, η Ελλάδα αποτελεί μια φέτα παραδείσου, έναν τόπο όπου οι Γερμανοί επιθυμούν να περάσουν «τις πιο πολύτιμες ημέρες του χρόνου», δηλαδή τις διακοπές τους. Ο ήλιος και η θάλασσα είναι οι πρώτες λέξεις που τους έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτονται την Ελλάδα, ενώ ακολουθούν οι γεύσεις μας – το σουβλάκι, το τζατζίκι, η φέτα. Η ομορφιά, η φιλοξενία, οι διακοπές συμπληρώνουν τις πρώτες θέσεις στη λίστα.
Σημαντικά πιο χαμηλά –αν και παρόντες– βρίσκονται οι συνειρμοί με την «Ιστορία, τον πολιτισμό, τη μυθολογία», καθώς και με τα παγκοσμίως γνωστά ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία της χώρας. Πολιτικές αναφορές όπως «κρίση, φτώχεια, χρεοκοπία» εμφανίζονται μόνο στο τέλος – ένα βασικό εύρημα αυτής της ανάλυσης.
«Δέκα χρόνια μετά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, μόλις ένας στους δέκα Γερμανούς συνδέει πλέον τη χώρα με αυτούς τους όρους», γράφει ο συντάκτης της ανάλυσης, Ρόναλντ Μαϊνάρντους.
«Δέκα χρόνια μετά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, η οποία, περισσότερο από κάθε άλλο γεγονός από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα πριν από 50 χρόνια, διατάραξε σοβαρά τις ελληνογερμανικές σχέσεις», γράφει ο Μαϊνάρντους, «μόλις ένας στους δέκα Γερμανούς συνδέει πλέον την Ελλάδα με αυτούς τους όρους». Οι νεότεροι Γερμανοί, ειδικότερα, είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να συνδέσουν τη χώρα μας με αυτό το σκοτεινό επεισόδιο.
Τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων (66%) έχουν θετική ή πολύ θετική εικόνα για την Ελλάδα. Μόνο μια μικρή μειοψηφία, το 8%, δεν συμμερίζονται αυτή την άποψη. Οπως ήταν αναμενόμενο από όσους είχαν ήδη ταξιδέψει στη χώρα μας (σχεδόν οι μισοί – 46%), η συντριπτική πλειοψηφία (89%) έχει θετική ή πολύ θετική εικόνα για την Ελλάδα.
Οπως σημειώνει ο συγγραφέας της μελέτης, το 2024 σημειώθηκε νέο ρεκόρ, με πάνω από 5,2 εκατομμύρια Γερμανούς να επισκέπτονται την Ελλάδα – αύξηση 15% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Για τους νεότερους, το οικονομικό και συγκεκριμένα το συγκριτικά χαμηλότερο κόστος ταξιδιού είναι ένας λόγος για να επιλέξουν την Ελλάδα για τις διακοπές τους.
Για τους μεγαλύτερους αρκούν ο καιρός (75%) και η φιλοξενία μας (61%). Ενδιαφέρον έχει και η εκτίμηση ότι σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση θετικής άποψης για την Ελλάδα έχουν τα περίπου 3.300 ελληνικά εστιατόρια που λειτουργούν στη Γερμανία! Το 58% των ερωτηθέντων τα θεωρεί σημείο επαφής με τη χώρα μας – ιδίως για όσους έχουν ήδη ταξιδέψει στην Ελλάδα η επίσκεψη σε κάποια tavern είναι «μίνι διακοπές».
«Οι σκιές του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένων των πιο σκοτεινών κεφαλαίων που αφορούν τη Γερμανία, δεν επηρεάζουν σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων».
Τα «βαρίδια»
Οπως παρατηρεί πάντως ο κ. Μαϊνάρντους, υπάρχουν θέματα που ρίχνουν βαριά σκιά στις διμερείς σχέσεις μας. Για σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων η ναζιστική κατοχή παίζει «πολύ σημαντικό» ή «σημαντικό» (27%) ρόλο στην αντίληψή τους για την Ελλάδα.
Αλλο ένα τρίτο δηλώνει ότι δεν έχει άποψη επί του θέματος, ενώ το 31% θεωρεί ότι η Κατοχή έχει μικρή ή καθόλου σημασία για τη σημερινή εικόνα του για την Ελλάδα (και εδώ η ηλικία αναδεικνύεται σε σημαντική μεταβλητή: σχεδόν οι μισοί –44%– Γερμανοί κάτω των 34 ετών θεωρούν την Κατοχή σχετική με την προσωπική τους αντίληψη για την Ελλάδα, σε αντίθεση με μόλις το 17% των ερωτηθέντων άνω των 55 ετών).
Ακολούθως, τέσσερις στους δέκα ερωτηθέντες θεωρούν «σημαντικό» ή «πολύ σημαντικό» (40%) το να αναγνωρίσει και να αναλάβει η Γερμανία την ιστορική ευθύνη της απέναντι στην Ελλάδα.
Παρ’ όλα αυτά, το 37% των ερωτηθέντων συμμερίζεται την πάγια θέση των γερμανικών κυβερνήσεων ότι το θέμα θεωρείται «νομικά και πολιτικά λήξαν». Το 17% πάντως υποστηρίζει τη θέση της Ελλάδας, ενώ περίπου το ένα τρίτο δηλώνει ότι δεν έχει άποψη.
Εχει ενδιαφέρον ότι εδώ οι νέοι τείνουν να υιοθετούν τη θέση του Βερολίνου σε σχέση με τους μεγαλύτερους (47% έναντι 29%). Και σε ό,τι αφορά την οικονομική κρίση, το 44% των Γερμανών κρίνει ως θετική τη στάση της Γερμανίας.
Τα δύο τρίτα των Γερμανών θεωρούν την Ελλάδα είτε πολύ σημαντική (26%) είτε σημαντική (38%) για την Ευρωπαϊκή Ενωση, με τα ίδια περίπου να ισχύουν και για τον ρόλο μας στο ΝΑΤΟ. Σε ό,τι αφορά τα Ελληνοτουρκικά, το 47% των Γερμανών θεωρεί ότι η χώρα τους θα πρέπει να μείνει ουδέτερη, το 33% ότι θα πρέπει να συνταχθεί με την Ελλάδα, ενώ ένα 14% τάσσεται με την Τουρκία.
Η δική μας θέση
«Αυτό που συνέβη στο παρελθόν μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας καταλαμβάνει, το πολύ, περιθωριακή θέση στη σκέψη των περισσότερων Γερμανών – και δεν προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο ευρύτερο κοινό», αναφέρεται στη μελέτη του Μαϊνάρντους.
«Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ως μια ετοιμότητα να ξεχαστεί ή να κατασταλεί το παρελθόν – μια στάση που φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τη γερμανική οπτική για την Ελλάδα. Από την ελληνική πλευρά, αυτή η ετοιμότητα να προχωρήσει κανείς πέρα από την ιστορική εμπειρία είναι λιγότερο έντονη. Οι μελέτες μας για την εικόνα της Γερμανίας στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν ότι πολλοί στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμη επεξεργαστεί πλήρως τις –κάποιες φορές τραυματικές– εμπειρίες που συνδέονται με τη Γερμανία».
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την αντίστροφη έρευνα που είχε δημοσιευθεί από το Friedrich Ebert Stiftung τον Σεπτέμβριο του 2024, μόνο το 31% των Ελλήνων έχει θετική άποψη για τους Γερμανούς. Ηταν βέβαια μια πρόοδος από το… 16% της έρευνας του 2022.
«Οι Ελληνες θέλουν ακόμη περισσότερα από τα δισεκατομμύριά μας!» (Bild), «Είναι οι Ελληνες τρελοί;» (Die Zeit), «Γιατί πληρώνουμε τους Ελληνες για τις πολυτελείς συντάξεις τους;» (Bild). Πέρα από τον στερεοτυπικό τρόπο με τον οποίο μας παρουσίαζε μέρος του γερμανικού Τύπου την περίοδο της οικονομικής κρίσης («τεμπέληδες», «γλεντζέδες», «επαίτες»), ελάχιστα έχουν γίνει γνωστά τα τελευταία 20 χρόνια για το πώς οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό. Απηχούν άραγε ακόμη (αν απηχούσαν ποτέ) εκείνοι οι τίτλοι την εικόνα που έχουν οι Γερμανοί για την Ελλάδα;
Κάθε άλλο, υποστηρίζει ο Γερμανός πολιτικός αναλυτής, κύριος ερευνητής και συντονιστής ερευνητικών προγραμμάτων για τις σχέσεις Ελλάδας – Γερμανίας στο ΕΛΙΑΜΕΠ, Ρόναλντ Μαϊνάρντους, στη μελέτη του «Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια των Γερμανών: Πέρα από τα στερεότυπα στις ελληνογερμανικές σχέσεις» (έκδοση ίδρυμα Friedrich Ebert Stiftung), η οποία βασίστηκε σε έρευνα κοινής γνώμης που πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία τον περασμένο Μάρτιο.
Αντιστροφή
Η στάση των Γερμανών απέναντι στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται πλέον «συντριπτικά θετική», με τους όποιους αρνητικούς συνειρμούς να έχουν τεθεί στο περιθώριο. «Οι σκιές του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένων των πιο σκοτεινών κεφαλαίων που αφορούν τη Γερμανία –όπως η Κατοχή κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή η οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010–, δεν επηρεάζουν σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων», σχολιάζει ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους.
Ειδικότερα, η συντριπτική πλειοψηφία των Γερμανών βλέπει την Ελλάδα μέσα από το πρίσμα του τουρίστα: ως έναν παράδεισο διακοπών με ζεστό, ηλιόλουστο καιρό όλο τον χρόνο, εξαιρετικό φαγητό, φιλόξενους ανθρώπους, συναρπαστική Ιστορία και σημαντικά πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία.
Τόπος διακοπών
Οπως προκύπτει από την ανάλυση της έρευνας, η Ελλάδα αποτελεί μια φέτα παραδείσου, έναν τόπο όπου οι Γερμανοί επιθυμούν να περάσουν «τις πιο πολύτιμες ημέρες του χρόνου», δηλαδή τις διακοπές τους. Ο ήλιος και η θάλασσα είναι οι πρώτες λέξεις που τους έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτονται την Ελλάδα, ενώ ακολουθούν οι γεύσεις μας – το σουβλάκι, το τζατζίκι, η φέτα. Η ομορφιά, η φιλοξενία, οι διακοπές συμπληρώνουν τις πρώτες θέσεις στη λίστα.
Σημαντικά πιο χαμηλά –αν και παρόντες– βρίσκονται οι συνειρμοί με την «Ιστορία, τον πολιτισμό, τη μυθολογία», καθώς και με τα παγκοσμίως γνωστά ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία της χώρας. Πολιτικές αναφορές όπως «κρίση, φτώχεια, χρεοκοπία» εμφανίζονται μόνο στο τέλος – ένα βασικό εύρημα αυτής της ανάλυσης.
«Δέκα χρόνια μετά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, μόλις ένας στους δέκα Γερμανούς συνδέει πλέον τη χώρα με αυτούς τους όρους», γράφει ο συντάκτης της ανάλυσης, Ρόναλντ Μαϊνάρντους.
«Δέκα χρόνια μετά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, η οποία, περισσότερο από κάθε άλλο γεγονός από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα πριν από 50 χρόνια, διατάραξε σοβαρά τις ελληνογερμανικές σχέσεις», γράφει ο Μαϊνάρντους, «μόλις ένας στους δέκα Γερμανούς συνδέει πλέον την Ελλάδα με αυτούς τους όρους». Οι νεότεροι Γερμανοί, ειδικότερα, είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να συνδέσουν τη χώρα μας με αυτό το σκοτεινό επεισόδιο.
Τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων (66%) έχουν θετική ή πολύ θετική εικόνα για την Ελλάδα. Μόνο μια μικρή μειοψηφία, το 8%, δεν συμμερίζονται αυτή την άποψη. Οπως ήταν αναμενόμενο από όσους είχαν ήδη ταξιδέψει στη χώρα μας (σχεδόν οι μισοί – 46%), η συντριπτική πλειοψηφία (89%) έχει θετική ή πολύ θετική εικόνα για την Ελλάδα.
Οπως σημειώνει ο συγγραφέας της μελέτης, το 2024 σημειώθηκε νέο ρεκόρ, με πάνω από 5,2 εκατομμύρια Γερμανούς να επισκέπτονται την Ελλάδα – αύξηση 15% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Για τους νεότερους, το οικονομικό και συγκεκριμένα το συγκριτικά χαμηλότερο κόστος ταξιδιού είναι ένας λόγος για να επιλέξουν την Ελλάδα για τις διακοπές τους.
Για τους μεγαλύτερους αρκούν ο καιρός (75%) και η φιλοξενία μας (61%). Ενδιαφέρον έχει και η εκτίμηση ότι σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση θετικής άποψης για την Ελλάδα έχουν τα περίπου 3.300 ελληνικά εστιατόρια που λειτουργούν στη Γερμανία! Το 58% των ερωτηθέντων τα θεωρεί σημείο επαφής με τη χώρα μας – ιδίως για όσους έχουν ήδη ταξιδέψει στην Ελλάδα η επίσκεψη σε κάποια tavern είναι «μίνι διακοπές».
«Οι σκιές του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένων των πιο σκοτεινών κεφαλαίων που αφορούν τη Γερμανία, δεν επηρεάζουν σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας για την πλειοψηφία των ερωτηθέντων».
Τα «βαρίδια»
Οπως παρατηρεί πάντως ο κ. Μαϊνάρντους, υπάρχουν θέματα που ρίχνουν βαριά σκιά στις διμερείς σχέσεις μας. Για σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων η ναζιστική κατοχή παίζει «πολύ σημαντικό» ή «σημαντικό» (27%) ρόλο στην αντίληψή τους για την Ελλάδα.
Αλλο ένα τρίτο δηλώνει ότι δεν έχει άποψη επί του θέματος, ενώ το 31% θεωρεί ότι η Κατοχή έχει μικρή ή καθόλου σημασία για τη σημερινή εικόνα του για την Ελλάδα (και εδώ η ηλικία αναδεικνύεται σε σημαντική μεταβλητή: σχεδόν οι μισοί –44%– Γερμανοί κάτω των 34 ετών θεωρούν την Κατοχή σχετική με την προσωπική τους αντίληψη για την Ελλάδα, σε αντίθεση με μόλις το 17% των ερωτηθέντων άνω των 55 ετών).
Ακολούθως, τέσσερις στους δέκα ερωτηθέντες θεωρούν «σημαντικό» ή «πολύ σημαντικό» (40%) το να αναγνωρίσει και να αναλάβει η Γερμανία την ιστορική ευθύνη της απέναντι στην Ελλάδα.
Παρ’ όλα αυτά, το 37% των ερωτηθέντων συμμερίζεται την πάγια θέση των γερμανικών κυβερνήσεων ότι το θέμα θεωρείται «νομικά και πολιτικά λήξαν». Το 17% πάντως υποστηρίζει τη θέση της Ελλάδας, ενώ περίπου το ένα τρίτο δηλώνει ότι δεν έχει άποψη.
Εχει ενδιαφέρον ότι εδώ οι νέοι τείνουν να υιοθετούν τη θέση του Βερολίνου σε σχέση με τους μεγαλύτερους (47% έναντι 29%). Και σε ό,τι αφορά την οικονομική κρίση, το 44% των Γερμανών κρίνει ως θετική τη στάση της Γερμανίας.
Τα δύο τρίτα των Γερμανών θεωρούν την Ελλάδα είτε πολύ σημαντική (26%) είτε σημαντική (38%) για την Ευρωπαϊκή Ενωση, με τα ίδια περίπου να ισχύουν και για τον ρόλο μας στο ΝΑΤΟ. Σε ό,τι αφορά τα Ελληνοτουρκικά, το 47% των Γερμανών θεωρεί ότι η χώρα τους θα πρέπει να μείνει ουδέτερη, το 33% ότι θα πρέπει να συνταχθεί με την Ελλάδα, ενώ ένα 14% τάσσεται με την Τουρκία.
Η δική μας θέση
«Αυτό που συνέβη στο παρελθόν μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας καταλαμβάνει, το πολύ, περιθωριακή θέση στη σκέψη των περισσότερων Γερμανών – και δεν προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο ευρύτερο κοινό», αναφέρεται στη μελέτη του Μαϊνάρντους.
«Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ως μια ετοιμότητα να ξεχαστεί ή να κατασταλεί το παρελθόν – μια στάση που φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τη γερμανική οπτική για την Ελλάδα. Από την ελληνική πλευρά, αυτή η ετοιμότητα να προχωρήσει κανείς πέρα από την ιστορική εμπειρία είναι λιγότερο έντονη. Οι μελέτες μας για την εικόνα της Γερμανίας στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν ότι πολλοί στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμη επεξεργαστεί πλήρως τις –κάποιες φορές τραυματικές– εμπειρίες που συνδέονται με τη Γερμανία».
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την αντίστροφη έρευνα που είχε δημοσιευθεί από το Friedrich Ebert Stiftung τον Σεπτέμβριο του 2024, μόνο το 31% των Ελλήνων έχει θετική άποψη για τους Γερμανούς. Ηταν βέβαια μια πρόοδος από το… 16% της έρευνας του 2022.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Οι απόψεις των διαχειριστών μπορεί να μην συμπίπτουν με τα άρθρα.
Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές.
Κακόβουλα σχόλια αφαιρούνται όπου εντοπίζονται.
Η ευθύνη των σχολίων βαρύνει νομικά τους σχολιαστές.
Η ταυτότητα των σχολιαστών είναι γνωστή μόνο στην Google.
Όποιος θίγεται μπορεί να επικοινωνεί στο email μας.
Ενδιαφέροντα σχόλια σε όλα τα μέσα μας μπορεί να γίνουν αναρτήσεις.
Περισσότερα στους όρους χρήσης.