Η «σφήνα» της Τουρκίας με τα θαλάσσια πάρκα: Αμφισβητεί ανοιχτά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο

Σε ακόμη μία κίνηση αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, η Άγκυρα παρουσίασε νέες προσθήκες στον χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ), τον οποίο κατέθεσε στην UNESCO, εντάσσοντας τα Θαλάσσια Πάρκα που κινούνται στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας». Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται ως απάντηση στην πρόσφατη ελληνική απόφαση για τη δημιουργία Θαλάσσιου Πάρκου στις Νοτιοανατολικές Κυκλάδες.




Ο νέος τουρκικός χάρτης περιλαμβάνει τα «Θαλάσσια Πάρκα» που είχε προαναγγείλει η Άγκυρα, εστιάζοντας κυρίως σε δύο περιοχές: στο Βόρειο Αιγαίο (μεταξύ Λήμνου και Σαμοθράκης) και στην Ανατολική Μεσόγειο, γύρω από το Καστελόριζο και μέχρι τη Ρόδο. Ο χάρτης πάντως απέφυγε μείζονες προκλήσεις, όπως θα ήταν τυχόν συμπερίληψη στις προστατευόμενες περιοχές ελληνικών νησίδων, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί «γκρίζες ζώνες» και αποτυπώνουν, όμως, το πλαίσιο των διεκδικήσεων της.

Τα τουρκικά πάρκα εκτείνονται πέραν των τουρκικών χωρικών υδάτων και καλύπτουν περιοχές που η Τουρκία αυθαίρετα θεωρεί ως τμήμα της ΑΟΖ της, αγνοώντας τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Ειδικά στο Βόρειο Αιγαίο, η Άγκυρα χαράσσει το εξωτερικό όριο βάσει της «μέσης γραμμής» μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών, αγνοώντας πλήρως την ύπαρξη και την επήρεια των ελληνικών νησιών.


Πέραν της υπέρβασης των χωρικών υδάτων, στο Βόρειο Αιγαίο, η Τουρκία θέτει ως εξωτερικό όριο του Θαλάσσιου Πάρκου τη μέση γραμμή, όπως την αντιλαμβάνεται η ίδια, μεταξύ των «ηπειρωτικών ακτών» των δύο χωρών, αγνοώντας έτσι την ύπαρξη και την επήρεια που έχουν τα ελληνικά νησιά στις θαλάσσιες ζώνες. Και το θαλάσσιο πάρκο ακολουθεί την πάγια διεκδίκηση της Τουρκίας επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, όπως είχε διατυπωθεί ήδη από τη δεκαετία του ’70 με τη χορήγηση αδειών για έρευνες στην ΤΡΑΟ.
Αποκλείει το Καστελόριζο

Η τουρκική στάση είναι ακόμη πιο εμφανής στην περίπτωση του Καστελόριζου, το οποίο εμφανίζεται αποκομμένο από τον κορμό των Δωδεκανήσων και χωρίς επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, χωρίς όμως να αποτυπώνεται καν η συνοριακή γραμμή των 6 ν.μ.

Η Τουρκία αποκλείει για ευνόητους λόγους το νησί, περιορίζοντάς το στα χωρικά ύδατα των 6 ν.μ., προκειμένου να δείξει ότι το νησί είναι απομονωμένο από τα Δωδεκάνησα και δεν διαθέτει καμία επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες.


Έτσι, και με τα Θαλάσσια Πάρκα, όπως είχε κάνει και στο παρελθόν με την έκδοση παράνομων αδειών για έρευνες στην τουρκική κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ (2012), η Τουρκία επιχειρεί να εμπεδώσει και επί του πεδίου ότι το Καστελόριζο αποτελεί ειδική, απομονωμένη περίπτωση, που σε μια μελλοντική οριοθέτηση δεν θα έχει οποιαδήποτε επήρεια. Συνεπώς, στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα υπάρχει ελληνική ΑΟΖ, παρά μόνο τουρκική.

Αυτό, βεβαίως, συνδέεται και με την απαίτηση της Τουρκίας να περιοριστεί η ελληνική ΑΟΖ στα χωρικά ύδατα των 6 ν.μ. ανατολικά της Ρόδου, της Καρπάθου, και να ακολουθεί τη γραμμή του Τουρκο-Λιβυκού Μνημονίου, με τα εξωτερικά όρια της τουρκικής ΑΟΖ όπως κατατέθηκαν μονομερώς στον ΟΗΕ (2020).

Επίσης, στον χάρτη που παρουσίασε η Τουρκία είναι χαρακτηριστικό ότι το Καστελόριζο εμφανίζεται χωρίς καν συνοριακή γραμμή που θα αποτύπωνε τα χωρικά ύδατα των 6 ν.μ. Επίσης, ο τουρκικός χάρτης δεν αποτυπώνει τα όρια των χωρικών υδάτων των 6 ν.μ. των ελληνικών νησιών έναντι των τουρκικών ακτών, στο πλαίσιο, προφανώς, της αντίληψης ότι δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.


Τουρκικές πηγές δήλωναν στο Ανατολού ότι ο αριθμός αυτών των περιοχών θα αυξηθεί στο μέλλον σε κάθε θάλασσα, χωρίς να παρεμποδίζονται οι δραστηριότητες των σχετικών οικονομικών τομέων, και υπενθύμισαν ότι το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών σε ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών θεμάτων και υπενθύμιζαν ότι η Τουρκία δεν θα αποδεχτεί τις μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας και τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο.

Η Τουρκία επιδιώκει να εδραιώσει επί του πεδίου μια πραγματικότητα, στην οποία δεν αναγνωρίζεται ελληνική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Το αφήγημα αυτό συνδέεται και με τη γραμμή του Τουρκο-Λιβυκού Μνημονίου, σύμφωνα με τα εξωτερικά όρια της ΑΟΖ της, τα οποία έχει καταθέσει μονομερώς η Τουρκία στον ΟΗΕ (2020).

Εξάλλου, στον τουρκικό χάρτη απουσιάζουν πλήρως τα χωρικά ύδατα των ελληνικών νησιών έναντι των τουρκικών ακτών, αντανακλώντας την πάγια τουρκική θέση ότι δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα στο Αιγαίο μεταξύ των δύο χωρών.




Φαίνεται πως με αυτή την απόφαση, η Τουρκία προκαλεί και κάνει πράξη τις απειλές της δημιουργώντας δικά της θαλάσσια πάρκα σχεδόν ενάμιση μήνα αφότου ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων, ένα στο Ιόνιο και ένα στο Αιγαίο.

«Με τα δύο πάρκα η Ελλάδα αποκτά από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο», είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός.


Σημειώνεται πως το τουρκικό ΥΠΕΞ σε ανακοίνωσή του είχε αναφέρει ότι «τις προσεχείς ημέρες η Τουρκία θα ανακοινώσει τα σχέδιά της για την προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές της».
ΥΠΕΞ: Απαράδεκτη, μονομερής και παράνομη ενέργεια η εξαγγελία θαλάσσιων πάρκων από την Τουρκία σε μη οριοθετημένες περιοχές

Άμεση ήταν η απάντηση της Αθήνας μετά την έκδοση χάρτη για τα θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο από την Τουρκία.

«Μετά την πρωτοβουλία της Ελλάδας για την καθιέρωση Εθνικών Θαλασσίων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος, σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, η Τουρκία ανακοίνωσε σήμερα τον καθορισμό δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και σε διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου», αναφέρει το υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του.

Όπως τονίζει, «η εξαγγελία "θαλάσσιων πάρκων" σε μη οριοθετημένες περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων συνιστά απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη ενέργεια που δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας».

«Η ελληνική κυβέρνηση ενεργεί διαρκώς και με συνέπεια για την προστασία των δικαιωμάτων της πατρίδας μας και της βιωσιμότητας των θαλασσών μας και υπενθυμίζει πως αντανακλαστικές ενέργειες κενές περιεχομένου θέτουν σε διακύβευση τις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών», καταλήγει.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών

Μετά την πρωτοβουλία της Ελλάδας για την καθιέρωση Εθνικών Θαλασσίων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος, σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, η Τουρκία ανακοίνωσε σήμερα τον καθορισμό δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και σε διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Η εξαγγελία «θαλάσσιων πάρκων» σε μη οριοθετημένες περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων συνιστά απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη ενέργεια που δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας.

Η ελληνική κυβέρνηση ενεργεί διαρκώς και με συνέπεια για την προστασία των δικαιωμάτων της πατρίδας μας και της βιωσιμότητας των θαλασσών μας και υπενθυμίζει πως αντανακλαστικές ενέργειες κενές περιεχομένου θέτουν σε διακύβευση τις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών.