«Φτιάχνουν δικά τους βιντεοπαιχνίδια»: Ο προγραμματιστής στη Λέρο που μαθαίνει κάτι διαφορετικό στα παιδιά

O Μανόλης Μακρής και ο Βαγγέλης Νομικός δημιουργούν τα Pixelakia στη Λέρο και τα παιδιά βρίσκουν την ευκαιρία να «ακονίσουν» το μυαλό τους.

Ο Μανόλης Μακρής με τους μαθητές του | Μανόλης Μακρής


Σε ένα ακριτικό νησί, τη Λέρο, ο Μανόλης Μακρής δημιουργεί τα «Pixelakia».

Μαζί του σε αυτή την πρωτοβουλία είναι και ο Βαγγέλης Νομικός από τη Σύρο.

Το Reader επικοινώνησε με τον Μανόλη, ο οποίος μίλησε γι' αυτή την πρωτότυπη ιδέα που είχανε, τις εντυπώσεις του απ' όλο αυτό το «ταξίδι» μέχρι τώρα, αλλά και τους στόχους για τη συνέχεια.

Τι είναι τα Pixelakia; Πότε ξεκίνησε αυτό το εγχείρημα;

«Τα Pixelakia είναι μια πρωτοβουλία που έγινε πριν περίπου 2 χρόνια, το 2024, μετά την τελευταία χρονιά του αποκλεισμού λόγω covid. Βλέπαμε με έναν φίλο ότι τα παιδιά όλο και περισσότερο απορροφούνται από τα τάμπλετ και τα κινητά. Έβλεπα ότι αυξανόταν ο δείκτης ευφυΐας και χαμήλωνε ο δείκτης ενσυναίσθησης. Έτσι λέγαμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για τα παιδιά στο μέρος που μένουμε — να τους δώσουμε ένα ερέθισμα και να τους προσφέρουμε μια ευκαιρία να γίνουν πιο δημιουργικά.

Έτσι δημιουργήσαμε την ιδέα των Aegean Pixels. Η ιδέα αυτή συζητιόταν από το 2018, μαζί με έναν φίλο, τον Βαγγέλη Νομικό από τη Σύρο. Είναι συνάδελφος, επιστήμονας πληροφορικής και αυτός. Συνέχεια λέγαμε ότι θέλουμε να προσφέρουμε στον τόπο μας. Να δώσουμε τη γνώση που έχουμε στα παιδιά.

Τα Aegean Pixels λοιπόν ξεκίνησαν στη Λέρο το 2024 και τα Pixelakia ήρθαν λίγο πιο μετά, τα οποία ξεκίνησαν στον Ναυτικό Όμιλο του νησιού».
Aegean Pixels | Μανόλης Μακρής

Γεννήθηκε λοιπόν η ιδέα, βρέθηκε ο χώρος. Είχε ανταπόκριση όλο αυτό; Τι έμαθαν όσα παιδιά ήρθαν;

«Την πρώτη χρονιά ήρθαν περίπου 17 παιδιά. Τους έμαθα ό,τι έχει να κάνει με αλγοριθμική σκέψη. Θυμάμαι την πρώτη φορά που βρεθήκαμε, τους είχα φέρει έναν υπολογιστή και τους έλεγα τι είναι οθόνη, τι είναι πληκτρολόγιο, τι είναι ποντίκι. Για κάποιους μπορεί να είναι χαζό.

Μετά, ξεκούμπωσα έναν υπολογιστή και τους είπα: ''Τώρα βιδώστε τον μόνοι σας''. Παρόλο που δεν είμαι εκπαιδευτικός, προσπάθησα να εφαρμόσω τη μέθοδο Μοντεσσόρι, που δίνεις στα παιδιά κάποια εργαλεία και τα αφήνεις να λειτουργήσουν σε ένα project.

Ουσιαστικά, όταν ξεκινάνε, μαθαίνουν κάποια βασικά πράγματα.»

Στην πορεία, τι είναι αυτό που τους δείχνεις; Ποιος είναι ο στόχος του προγράμματος;

«Ο στόχος του προγράμματος είναι να κάνει τα tablet και τα κινητά εργαλεία και όχι συσκευές μόνο για ψυχαγωγία.

Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι όλο αυτό που κάνουμε είναι εθελοντικό και δεν υπάρχει χρηματοδότηση, ούτε κάποια οικονομική επιβάρυνση για τους γονείς των παιδιών.

Επίσης, στόχος είναι να μάθουν τα παιδιά να οπτικοποιούν τη φαντασία τους και μάλιστα μπορούν να το κάνουν και με οικονομικές συσκευές, όπως ένα οικονομικό τάμπλετ, το οποίο μπορούν να το χρησιμοποιούν ως εργαλείο.

Ο μόνος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό ήταν το game development. Δηλαδή να φτιάχνουμε βιντεοπαιχνίδια, με τα οποία τα παιδιά ήταν ήδη εξοικειωμένα ως παίκτες. Έτσι θεώρησα ότι ο πιο εύκολος και γρήγορος τρόπος για τα παιδιά να μπουν στον κόσμο του προγραμματισμού και της αλγοριθμικής σκέψης είναι να μάθουν να φτιάχνουν τα δικά τους βιντεοπαιχνίδια».
Παιδιά παρουσιάζουν όσα έχουν φτιάξει | Μανόλης Μακρής

Τι έχεις καταγράψει μέχρι στιγμής από όλο αυτό το ταξίδι της μάθησης και της ενασχόλησης με τα παιδιά; Τι συναισθήματα/αντιδράσεις κατέγραψες;

«Υπήρχαν παιδιά που δεν είχαν καμία σχέση με αυτή την τεχνολογία και παιδιά που δεν είχαν καμία σχέση με το gaming. Κάποια δεν είχαν παίξει ποτέ ούτε κλασικά βιντεοπαιχνίδια.

Θυμάμαι έναν πιτσιρικά που ήρθε στο πρώτο μάθημα και δεν ήταν και πολύ ενθουσιασμένος. Όταν ξεκινήσαμε και του έδειξα ότι αυτό που σκέφτεται μπορεί να το μεταφέρει από το χαρτί στην οθόνη, να το δείξει και σε φίλους και να παίζουν μαζί, ενθουσιάστηκε.

Θυμάμαι ένα άλλο παιδί που μου είπε την ατάκα:''Κύριε, πλέον βλέπω τα παιχνίδια με άλλο μάτι. Μπαίνω στο μυαλό του προγραμματιστή, σαν να τα έχω φτιάξει εγώ τα παιχνίδια''.

Για μένα αυτή η φράση είναι το κέρδος. Ο μικρός αυτός έμαθε να σκέφτεται κατά κάποιο τρόπο αλγοριθμικά. Δηλαδή, παίζει ένα παιχνίδι και καταλαβαίνει ότι αν πατήσει αυτό, θα γίνει μια κίνηση, μια αντίδραση.

Ένας άλλος λόγος που ήθελα να το κάνω όλο αυτό είναι το γεγονός ότι βρίσκομαι στην ακριτική Ελλάδα. Είμαστε μακριά από πάρα πολλά δρώμενα.

Όταν ήμουν και εγώ μικρός και σιγά σιγά έμπαινα στον κόσμο της πληροφορικής, στα μέσα του 1990, δεν υπήρχε κάποιος άνθρωπος να μου δώσει το ερέθισμα, να γίνει για παράδειγμα κάτι σαν μέντορας και να μου δείξει το κάτι παραπάνω για να μπορέσω να προχωρήσω κι εγώ, καθώς αυτό το κομμάτι μου άρεσε».
Pixelakia | Μανόλης Μακρής

Ουσιαστικά θέλεις να δώσεις αυτό που εσύ όταν ήσουν μικρός δεν είχες, σωστά;

«Ακριβώς αυτό, Γιώργο, γιατί για παράδειγμα αν κάποιο παιδί είχε έφεση – και είναι πολλά τα παιδιά που έχουν έφεση – στον κόσμο της πληροφορικής, του προγραμματισμού και γενικά στο δημιουργικό κομμάτι περισσότερο… υπάρχουν πολλά παιδιά στο νησί που αξίζουν και δεν μετανιώνω ποτέ τον χρόνο που τους αφιερώνω.

Μπορεί κάποιες φορές να κόβω χρόνο από την οικογένειά μου για να είμαι με τα παιδιά αυτά, αλλά πραγματικά αξίζει. Είναι τρομερά τα μυαλουδάκια και ο τρόπος που σκέφτονται».

Κάποια παιδιά είπες ότι έχουν έφεση. Παρόλο που είσαι έμπειρος στον προγραμματισμό, είναι κάτι που είδες και σε εντυπωσίασε;

«Θα σου πω. Όταν ξεκινάμε τα μαθήματα με τα μικρά τμήματα – το ένα τμήμα είναι από 9 χρονών μέχρι 12 και το δεύτερο τμήμα είναι τα πιο μεγάλα παιδιά, από 12 έως 15 – και προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι θα φτιάξουμε ένα βιντεοπαιχνίδι και ο χαρακτήρας θα πηγαίνει αριστερά-δεξιά, μπαίνει στη θάλασσα κ.ο.κ., τους εξηγώ πώς δουλεύουν οι δύο διαστάσεις.

Στην αίθουσα κάνω τον Super Mario και περπατάω δεξιά και αριστερά για να καταλάβουν την έννοια των δύο διαστάσεων. Ένας πιτσιρικάς λοιπόν μου λέει:''Κύριε, κατάλαβα πώς είναι οι τρεις διαστάσεις''.Τον ρωτάω:''Πώς είναι τρεις οι διαστάσεις;''Μου απαντάει ότι η τρίτη διάσταση είναι το μπρος-πίσω στον χώρο.

Όταν μου είπε αυτό, κατάλαβα ότι αρχίζει να καταλαβαίνει παραπάνω πράγματα από αυτά που έχουμε πει. Αυτό που με εντυπωσίασε είναι ότι, αφού πήγε σπίτι του και ήρθε ξανά την επόμενη εβδομάδα στο μάθημα που κάνουμε στη βιβλιοθήκη, μου είχε φέρει ένα παιχνίδι που είχε φτιάξει και ήταν αρκετά σύνθετο σε σχέση με αυτά που είχαμε κάνει μέχρι εκείνη τη δεδομένη στιγμή.

Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι ένα παιδί σχεδόν δέκα χρονών μπήκε στη διαδικασία να ψάξει πώς γράφεται ένα συγκεκριμένο κομμάτι κώδικα που ήθελε για να πετάει σφαιρίδια. Δηλαδή αυτό που έκανε ήταν πρώτα να ψάξει, μετά να δει βίντεο και τέλος να τα μεταφέρει στο παιχνίδι του.

Αυτό κάνω εγώ, που είμαι προγραμματιστής, στη δουλειά μου καθημερινά. Πρέπει να αναπτύξω έναν κώδικα με βάση το documentation που έχω διαβάσει. Ε, ο πιτσιρικάς το έκανε μόνος του χωρίς να το ξέρει. Οπότε λέω ότι αυτός μπορεί να είναι αυριανός μου συνάδελφος».
Pixelakia | Μανόλης Μακρής

Ποιοι είναι οι στόχοι για το επόμενο βήμα;

«Ο μόνος μου εχθρός είναι ο χρόνος. Η συνέχεια είναι να δημιουργηθεί μια ώρα για μεγάλους. Ναι μεν συνεχίζουμε με τα παιδιά, μαθαίνουμε όλο και πιο πολύπλοκους μηχανισμούς για την ανάπτυξη βιντεοπαιχνιδιών αλλά και ανάπτυξη κώδικα σε ενσωματωμένα συστήματα και μικροελεγκτές.

Πρόπερσι είχαμε ξεκινήσει να φτιάχνουμε ένα έξυπνο σπίτι, για παράδειγμα. Τους είχα πάρει ένα ανεμιστηράκι με μικροελεγκτή, είχα πάρει έναν διακόπτη με Bluetooth. Αυτά τα προγραμμάτιζαν μόνα τους τα παιδιά.

Επόμενος στόχος λοιπόν είναι οι γονείς να μάθουν, ώστε να μπορούν να καταλαβαίνουν και τα παιδιά.

Καλό αυτό που κάνουμε στα παιδιά και τους δείχνουμε πώς να προγραμματίζουν και να οπτικοποιούν τη φαντασία τους, αλλά όταν θα θέλουν να το μοιραστούν με τους γονείς, εκείνοι δεν καταλαβαίνουν και δεν μπορούν να συμμετέχουν μαζί με τα παιδιά τους.»
Pixelakia | Μανόλης Μακρής

Τι θα ήταν αυτό που θα μάθαινες πρώτα στους γονείς;

«Ήδη εδώ και κάποια χρόνια μιλάω πολύ συχνά για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Επίσης, μια καλή ιδέα είναι να μάθουν να φτιάχνουν οι γονείς μια δική τους ιστοσελίδα. Να γίνουν σύμμαχοι με την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να έχουν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους.

Μπορούν να χτίσουν άλλη σχέση οι γονείς με τα παιδιά τους. Μπορεί να πάει ένας πατέρας στο παιδί του και να του πει:''Θέλεις να φτιάξουμε ένα videogame;''Ποιο παιδί δεν θα ήθελε να φτιάξει με τον πατέρα του ένα videogame;»