Αποκάλυψη: Πώς ξέφυγε η μεγάλη φωτιά στη Ρόδο το 2023- Η Πυροσβεστική δεν επενέβη άμεσα, τα εναέρια μέσα έφθασαν μετά από 22 λεπτά...

Οι πραγματογνώμονες που κλήθηκαν να εξετάσουν τι δεν λειτούργησε σωστά διαπίστωσαν, καθυστερήσεις, παραλείψεις και προβλήματα συντονισμού




Καθυστερήσεις, παραλείψεις στον επιχειρησιακό σχεδιασμό και προβλήματα συντονισμού, διαπιστώνουν στις εκθέσεις τους οι πραγματογνώμονες που κλήθηκαν να εξετάσουν όλα όσα δεν λειτούργησαν σωστά στη μεγάλη φωτιά στη Ρόδο το 2023, με αποτέλεσμα να λάβει τεράστιες διαστάσεις.

Μόνο από τύχη, δεν υπήρξαν απώλειες κατά την εκκένωση 20.000 τουριστών, εργαζομένων και κατοίκων στη Ρόδο, αναφέρεται, χαρακτηριστικά για την πυρκαγιά.


Ειδικότερα, το απόγευμα της 18ης Ιουλίου 2023 η δασική πυρκαγιά που ξέσπασε κοντά στο χωριό Απόλλωνας της Ρόδου εκτιμάται ότι ήδη έκαιγε για 30 κρίσιμα λεπτά, προτού γίνει αντιληπτή. Κι αυτό γιατί η Πυροσβεστική και οι τοπικές αρχές στη Ρόδο δεν είχαν φροντίσει να επανδρώσουν τα πυροφυλάκια στο νησί. Ενώ και τα εναέρια μέσα ειδοποιήθηκαν και έφθασαν στο νησί με καθυστέρηση, ολόκληρα 22 λεπτά μετά την αρχικη ενημέρωση για τη φωτιά.


Την επομένη, ενώ υπήρχε η αίσθηση ότι ο κίνδυνος είχε παρέλθει, αναζωπυρώσεις στη βάση μιας πλαγιάς επέτρεψαν στη φωτιά να λάβει μεγάλες διαστάσεις και να παραμείνει ανεξέλεγκτη για 11 ημέρες, οδηγώντας σε διαδοχικές εκκενώσεις οικισμών και ξενοδοχείων και καταστρέφοντας περισσότερα από 170.000 στρέμματα. Οι εμπειρογνώμονες αποδίδουν μεγάλη ευθύνη στο γεγονός ότι άλλαζαν συνέχεια οι επικεφαλής αξιωματικοί που είχαν την ευθύνη του συντονισμού.

Η υπόθεση παίρνει όμως και άλλες διαστάσεις, καθώς κάποιοι στην Πυροσβεστική φαίνεται πως κατέγραψαν λάθος ώρες παρέμβασης στο βιβλίο συμβάντων της υπηρεσίας- και έτσι φαινόταν ότι η υπηρεσία παρενέβη αμέσως μόλις ξέσπασε η φωτιά- ενώ η ηγεσία του Σώματος, έκανε ότι περνούσε από το χέρι της για να αποφύγει την εμπλοκή των πραγματογνωμόνων.

Ο ρόλος του πραγματογνώμονα Λόλιου

Όπως αναφέρει η Kathimerini, μόλις έσβησε η φωτιά, η Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρόδου διόρισε ως πραγματογνώμονα τον αξιωματικό της Πυροσβεστικής Δημήτρη Λιότσιο, ο οποίος προηγουμένως είχε συντάξει τα πορίσματα για τις πυρκαγιές στο Μάτι και στην Κινέτα. Από τη Μύκονο, όπου υπηρετούσε τότε, μετέβη άμεσα τον Αύγουστο του 2023 στη Ρόδο για αυτοψία.

Στις αρχές Δεκεμβρίου η Εισαγγελία διόρισε έναν ακόμη πραγματογνώμονα, το πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της Πυροσβεστικής Ανδριανό Γκουρμπάτση. Όπως είχε αποκαλύψει, όμως, η "Κ" ("Η έρευνα για τη φωτιά στη Ρόδο θυμίζει Μάτι", 21/12/2023), από το Πυροσβεστικό Σώμα είχε σταλεί ήδη από τον Οκτώβριο προς την Εισαγγελία αίτημα εξαίρεσης του κ. Λιότσιου, με το επιχείρημα ότι δεν μπορούσε να αποφανθεί για πράξεις και παραλείψεις ανωτέρων του. Παρόμοιο αίτημα είχε κατατεθεί και κατά του κ. Γκουρμπάτση, με τον ισχυρισμό ότι δεν είναι αμερόληπτος. Τα αιτήματα δεν έγιναν δεκτά.

Οι πραγματογνώμονες προχώρησαν στην έρευνά τους και κατέθεσαν τις εκθέσεις τους. Καθεμιά αριθμεί πάνω από 400 σελίδες. Η εισαγγελική έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα "Δημοκρατική", τουλάχιστον 12 άτομα, στελέχη της Πυροσβεστικής, της τοπικής αυτοδιοίκησης και της Αστυνομίας θα κληθούν αυτές τις ημέρες για ανωμοτί καταθέσεις.





Η φωτιά ήταν εμπρησμός

Αιτία της φωτιάς θεωρείται από τους πραγματογνώμονες ο εμπρησμός από πρόθεση. Η αρχική εστία απέχει 70 μέτρα από χωμάτινη οδό και περίπου τέσσερα χιλιόμετρα από το χωριό Απόλλωνας. Δεν διέρχονται καλώδια ηλεκτροδότησης από εκεί, ούτε βρέθηκαν ίχνη άλλης δραστηριότητας κατά την αυτοψία.

Από τα διαθέσιμα στοιχεία ο κ. Λιότσιος προσδιορίζει ως χρόνο έναρξης το διάστημα μεταξύ 18.20-18.30. Εκτιμάται, όμως, ότι η πρώτη ειδοποίηση της Πυροσβεστικής έγινε τουλάχιστον 30 λεπτά αργότερα, με το πρώτο όχημα να φτάνει στις 19.04 Η μη έγκαιρη ειδοποίηση οφείλεται κατά την πραγματογνωμοσύνη στην απουσία πυροφυλάκων, καθώς και εναέριας επιτήρησης (παρότι υπήρχε διαθεσιμότητα εναερίων μέσων στο νησί).

Κατά την αυτοψία διαπιστώθηκε ότι πυροφυλάκια που είχαν άμεση οπτική επαφή με την καιόμενη έκταση ήταν εγκαταλελειμμένα.

Λάθος στοιχεία

Ακόμη, στην ίδια έκθεση σημειώνεται ότι ήταν ανακριβή τα στοιχεία που καταχωρίσθηκαν στο Δελτίο Δασικής – Αγροτικής Πυρκαγιάς της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ρόδου. Κατεγράφησαν λανθασμένη ώρα πρώτης επέμβασης και λάθος συντεταγμένες. Ως σημείο έναρξης υιοθετήθηκε το σημείο άφιξης του πρώτου πυροσβεστικού οχήματος, παρότι η αρχική εστία εντοπίζεται περίπου 500 μέτρα πιο μακριά. Σύμφωνα με την πραγματογνωμοσύνη, εάν τα στοιχεία που δηλώθηκαν από την Πυροσβεστική ήταν ορθά, τότε θα προέκυπτε ότι η επέμβαση ήταν άμεση.

Παράλληλα ο κ. Λιότσος σημειώνει στην έκθεσή του ότι η κινητοποίηση των εναέριων μέσων έγινε με καθυστέρηση περί 22 λεπτών από την αρχική ενημέρωση για τη φωτιά, ενώ εκτιμάται ότι εάν ενεργούσαν πιο άμεσα, θα βρίσκονταν στο σημείο έναρξης τουλάχιστον 10 με 15 λεπτά νωρίτερα.

Στη δική του έκθεση ο κ. Γκουρμπάτσης επισημαίνει ότι βάσει των συνθηκών που επικρατούσαν η πλήρης κατάσβεση της φωτιάς θα ήταν ζήτημα ελαχίστων ωρών, εφόσον υπήρχε η επιβαλλόμενη επιτήρηση της καμένης περιοχής για το ενδεχόμενο αναζωπυρώσεων. "Τελικά η πυρκαγιά κατασβέστηκε μετά από 11 ημέρες, αφού είχε αποτεφρώσει συνολική έκταση 177.735 καμένων στρεμμάτων, που αντιπροσωπεύει το 12,6% της επιφάνειας ολοκλήρου της Ρόδου", σημειώνει.

Στην πραγματογνωμοσύνη του ο κ. Γκουρμπάτσης αναφέρει ακόμη ότι οι εναλλαγές σε μικρά χρονικά διαστήματα και μάλιστα ακόμη και εντός του ιδίου 24ώρου, των επικεφαλής αξιωματικών "μόνον προβλήματα και φαινόμενα δυσλειτουργίας επέφερε στο συντονιστικό έργο και γενικώς στο επιχειρησιακό έργο". Η εναλλαγή των επικεφαλής παρατηρήθηκε και στη μεγάλη φωτιά που ξέσπασε το ίδιο καλοκαίρι στον Εβρο.

Εκκένωση

Ο κ. Γκουρμπάτσης επισημαίνει ότι από τύχη δεν υπήρξαν απώλειες κατά την εκκένωση 20.000 τουριστών, εργαζομένων και κατοίκων στη Ρόδο και σημειώνει ότι με ευθύνη της δημοτικής αρχής δεν εκπονήθηκε ειδικό σχέδιο απομάκρυνσης πολιτών από τουριστικές περιοχές. Αναφέρει ακόμη ότι η έγκαιρη παρέμβαση του Λιμενικού Σώματος ήταν καθοριστική για τη διάσωση μεγάλου αριθμού παραθεριστών.

Για την αναζωπύρωση της 19ης Ιουλίου στη Ρόδο ο κ. Λιότσος στην πραγματογνωμοσύνη του επισημαίνει τις αναφορές των δασοφυλάκων. Σύμφωνα με αυτές, στο σύνολό τους τα πυροσβεστικά οχήματα ήταν συγκεντρωμένα σε έναν αγρό δίπλα στον δρόμο που διέρχεται πάνω στο ύψωμα "Ελένη" και δεν υπήρχε καμία φύλαξη του κάτω ορίου, στη βάση της πλαγιάς, από όπου τελικά ξεκίνησαν οι αναζωπυρώσεις. Ακόμη επισημαίνεται η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ της Πυροσβεστικής και των δασοφυλάκων.