Τα φτερά του ιλίγγου: Μια δραματική ιστορία στο Αιγαίο, μια κατάρριψη, ένας Τούρκος πιλότος στα χέρια των Ελλήνων

Περιστατικά που φανερώνουν την τεράστια διαφορά της Ελληνικής στάσης από τη στάση της Άγκυρας - Πως η Ελλάδα πολλές φορές στο παρελθόν προτίμησε να εφαρμόσει το διεθνές δίκαιο στις σχέσεις με την Τουρκία, παρά να αντιδράσει επιπόλαια - Η παράδοση του τούρκου πιλότου που έπεσε σε Ελληνικά χέρια δυο χρόνια μετά την κρίση στα Ίμια.


Υπάρχουν κάποιες συμπεριφο­ρές κρατών που σε περιόδους έντασης αποπνέουν πολιτι­σμό και ανθρωπισμό και κυρίως υποδηλώνουν τον πλήρη σεβασμό στους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Μια τέτοια συμπεριφορά αναγνω­ρίζεται πρωτίστως στην Ελλάδα, η οποία πολλές φορές στο παρελθόν και σε περιόδους κρίσης προτίμησε να εφαρμόσει το διεθνές δίκαιο στις σχέσεις της με την Τουρκία, παρά να καταφύγει σε αντιδράσεις επι­πόλαιες και αλόγιστες.


Γιατί απαιτούνται ψυχραιμία και πολιτισμός καθώς και διάθεση για καλή σχέση γειτονίας όταν παραδίδεις στη γείτονα χώρα με κάθε στρατιωτική τιμή έναν τούρκο πιλότο που έπεσε σε Ελληνικά χέρια, δύο χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων. Ο τούρκος πιλότος μαζί μ' έναν συνά­δελφό του επί μία ώρα παραβίαζε τον εθνικό εναέριο χώρο, εμπλεκόταν σε εικονικές επικίνδυνες αερομαχίες με τους Έλληνες χειριστές των Μιράζ, φωτογράφιζε τα συστήματα αεράμυ­νας στα Ελληνικά νησιά και έβριζε μέσα από το κόκπιτ του F-16 του την Ελλάδα και τους πιλότους της.


Υπάρχει, πώς να το κάνουμε, τερά­στια διαφορά της Ελληνικής στάσης από τη στάση της Άγκυρας που αιχ­μαλώτισε τους δύο στρατιωτικούς οι οποίοι εισήλθαν κατά λάθος μερικά μέτρα σε τουρκικό έδαφος, στα σύνο­ρα των δύο χωρών, ένα περιστατικό που μπορούσε να λυθεί σε επίπεδο ταξιαρχιών.


Και όμως, όταν το 1998 διθέσιο τουρκικό F-16 το οποίο ενεπλάκη σε dogfight με Ελληνικό Μιράζ κα­τέπεσε και συνετρίβη στο Αιγαίο, οι Ελληνικές Αρχές όχι μόνο διέσωσαν τον έναν από τους χειριστές του τουρκικού αεροσκάφους (ο άλλος βρήκε ακαριαίο θάνατο επειδή δεν άνοιξε το αλεξίπτωτό του και παρα­σύρθηκε στον βυθό της θάλασσας), αλλά τον περιέθαλψαν, του διοργάνωσαν και μια πρόχειρη γιορτή επί τη διασώσει του, του πρόσφεραν λουλούδια και εν συνεχεία τον με­τέφεραν με C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας στη βάση Ιντζιρλίκ, παραδίδοντάς τον σώο και εύχαρι στις τουρκικές Αρχές. Ήταν η πρώτη φορά που οι Τούρκοι επέτρεψαν την προσγείωση Ελληνικού στρατιωτι­κού αεροσκάφους στη βάση αυτή, η οποία θεωρείται, και είναι, και βάση του ΝΑΤΟ. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.


Εκείνο τον Απρίλιο του 1998 η Άγκυρα αύξησε τις προκλήσεις, πύκνωσε τις παραβιάσεις του εθνι­κού εναέριου χώρου, αφού ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Μεσούτ Γιλμάζ πίεζε για απευθείας συνομιλίες με την Αθήνα ώστε να λυ­θούν «πακέτο» οι ελληνοτουρκικές διαφορές, προβάλλοντας βεβαίως διεκδικήσεις. Η Τουρκία -κι αυτό το γνώριζαν περισσότερο απ’ όλους οι πιλότοι των μαχητικών αεροσκα­φών - πάντοτε χρησιμοποιούσε την ισχύ (και την υπεροπλία) της Πολε­μικής Αεροπορίας για να ασκήσει εξωτερική πολιτική εις βάρος της χώρας μας. Τα τουρκικά F-16 και τα F-4 χρησιμοποιούνταν περίπου σαν πένσα έναντι της χώρας μας, όταν η Άγκυρα επεδίωκε χρημα­τοδοτικά πρωτόκολλα από την ΕΕ ή αναγνώριση του ψευδοκράτους στην κατεχόμενη Κύπρο.


Όλα όμως αυτά λίγο ενδιέφεραν τους πιλότους της Πολεμικής μας Αεροπορίας, και ειδικότερα έναν Σμηναγό, τον Θ.Γ. (για ευνόητους λόγους παραλείπεται το πλήρες όνομά του) της 331 Πτέρυγας Μά­χης με 1.200 ώρες (τότε) πτήσης στο ενεργητικό του, τον πλέον «γνω­στό» στους τούρκους πιλότους για τις αναχαιτίσεις που τους έκανε, αφού αυτός πρώτος απογειωνόταν με την εντολή scramble από την αεροπορική βάση της Τανάγρας ή τη βάση της Σκύρου όταν βρισκόταν εκεί για μεταστάθμευση. Πάντοτε όμως ο νεαρός Σμηναγός ήλεγχε τους πυραύλους αέρος αέρος («που­λάκια» τους ονόμαζε χαϊδευτικά και συνθηματικά) που είχε στα φτερά του, γιατί γνώριζε εκεί, πάνω από το Αιγαίο, υπερασπιζόμενος τα εθνικά μας σύνορα, ότι τα πράγματα είναι δύσκολα και σκληρά όταν έχεις να αντιμετωπίσεις οπλισμένα τουρκικά μαχητικά.


Ήταν ένα ανοιξιάτικο πρωινό Πέ­μπτης του Απριλίου του 1998 όταν ο Σμηναγός Θ.Γ. πήρε εντολή να απογειωθεί αμέσως για την ανα­γνώριση και εν συνεχεία αναχαίτιση σμήνους τουρκικών αεροσκαφών. Την ώρα που απογειωνόταν φορτω­μένος με τα «πουλάκια» του γνώριζε ότι ίσως να ήταν και η τελευταία του αποστολή για αναχαίτιση. Σε λίγες ημέρες θα εγκατέλειπε την Τανάγρα και τα Μιράζ και θα «ανηφόριζε» προς την Αγχίαλο για να αναλάβει εκπαιδευτής στη Σχολή Top Gun της Πολεμικής Αεροπορίας - στη σχολή όπου εκπαιδεύονταν οι νέοι πιλότοι στις αναχαιτίσεις εναέριων εισβολέων και στους επικίνδυνους ελιγμούς.


«Ένα πουλάκι λείπει»


Την ώρα που απογειωνόταν, στο γραφείο του (τότε) Αρχηγού ΓΕΑ Αντιπτεράρχου Γιώργου Αντωνετσή, στον τέταρτο όροφο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, επικρατούσε κάποιος αναβρασμός όχι για κανέ­να ιδιαίτερο λόγο, αλλά επειδή ο Αρχηγός ετοιμαζόταν να παραστεί σε μια κοινωνική εκδήλωση και εί­χε αργήσει. Οι επιτελείς του (όλοι πιλότοι - «Φαντομάδες» - των F-4) βρίσκονταν σε επιφυλακή, έως ότου ο Αρχηγός εγκαταλείψει το γραφείο του. Η ώρα περνούσε με κάποια τυχαία τηλεφωνήματα που είχε ο Αρχη­γός και όταν πια επρόκειτο να φύγει, ακούστηκε από τον ασύρματο που είχε στο γραφείο ένα συνθηματικό: «Ένα πουλάκι από τον (ένα όνομα) λείπει». Ήταν ο τότε Αρχηγός ΑΤΑ που ειδοποιούσε τον Αρχηγό ΓΕΑ για ένα περιστατικό.


Αμέσως σήμανε συναγερμός. Στο γραφείο του Αρχηγού ΓΕΑ έφθασε ο τότε υπουργός Άμυνας Άκης Τσοχατζόπουλος, σε λίγο υπήρξε επικοινωνία και με τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, ειδοποιήθηκε και ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αθή­να και υπήρξαν πληροφορίες ότι το Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επικοινωνούσε ταυτόχρονα με τη Μαντλίν Ολμπράιτ, τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ. Τι ακριβώς είχε συμβεί;


Γιατί ξαφνικά σήμανε κόκκινος συναγερμός και τα τηλεφώνα πήραν φωτιά στην άλλη άκρη του Ατλα­ντικού;


43 χρόνια αερομαχίες


Η τεχνική της αναχαίτισης είναι καλά μελετημένη κι από τους Έλληνες, αλλά κι από τους τούρκους πιλότους. Επί 43 χρόνια σχεδόν καθημερινώς, με εξαίρεση κάποιες θρησκευτικές γιορτές και των δύο χωρών, οι αναχαιτίσεις ή αερομαχί­ες είναι πλέον συνηθισμένο πράγμα στο Αιγαίο. Σε οποιοδήποτε ύψος και σε οποιαδήποτε ταχύτητα. Η μαεστρία του πιλότου είναι να κα­ταφέρει να εισχωρήσει στο πίσω μέρος του εναέριου εισβολέα.


Να «πιάσεις» δηλαδή την ουρά του αντιπάλου σου. Μόνον έτσι τον έχεις πανοραμικά μπροστά σου, «κλειδωμένο» στον στόχο, με τους πυραύλους να τον σημαδεύουν. Σε κανονικές συνθήκες εναέριας μάχης δεν σου ξεφεύγει με τίπο­τα. Σε περιόδους ειρήνης, αντί των πολυβόλων ή των πυραύλων του αεροσκάφους ενεργοποιούνται τα... φωτοπολυβόλα και βγάζουν απλώς φωτογραφίες του εισβολέα. Οι πύραυλοι και τα φωτοπολυβόλα ενεργοποιούνται από το πιλοτή­ριο του αεροσκάφους. Απαιτείται περισσή ψυχραιμία σε συνθήκες μάχης να μην πυροδοτήσεις τους πυραύλους, κάτι στο οποίο οι χει­ριστές της Πολεμικής Αεροπορίας είναι καλά εκπαιδευμένοι.


Εκείνο το ανοιξιάτικο πρωινό ο Σμηναγός Θ.Γ. βρέθηκε πίσω από ένα τουρκικό διθέσιο F-16 block40d. Δεν γνώριζε βεβαίως ότι στο αεροσκάφος αυτό επέβαινε ο Αρχηγός του τουρκικού σμήνους που είχε εισβάλει στο FIR Αθηνών. Τα ΜΣΕΠ (Μέσα Συστήματος Ελέγχου Πτήσε­ων) που βρίσκονται εγκατεστημένα παντού στο Αιγαίο (Λήμνο, Σκύρο, Μύκονο, Λευκάδα και αλλού), κάτι σαν μοίρες επίγειων ραντάρ, τον ειδοποιούσαν για δύο τουρκικά αε­ροσκάφη που παραβίαζαν κοντά στη Σάμο, στα 6 μίλια, τον εθνικό εναέριο χώρο.


Οι δύο Τούρκοι του F-16 block40 προκαλούσαν με επικίνδυνους ελιγμούς και όταν αναχαιτίστηκαν από τα Ελληνικά μαχητικά (και από τον Σμηναγό Θ.Γ.), αντί να επιστρέψουν στις βάσεις τους, επιχείρησαν αυ­τά να αναχαιτίσουν τα Ελληνικά. Κανονικό dogfight, δηλαδή. Στο μπροστινό κάθισμα του τουρκικού μαχητικού βρισκόταν ο τούρκος Αρ­χηγός του σμήνους, ένας Αντισμή­ναρχος, ο οποίος έκανε μαθήματα εκπαιδευτικής πτήσης στο Αιγαίο σ' έναν Σμηναγό. Και ξαφνικά μέσα σε όλη αυτή την εμπλοκή το τουρ­κικό αεροσκάφος πέφτει έξω από τη Σάμο.


Ο τούρκος Αντισμήναρχος χάνεται στον βυθό του Αιγαίου, ο τούρκος Σμηναγός όμως χρησιμοποιεί με επι­τυχία το εκτινασσόμενο κάθισμά του, πέφτει στη θάλασσα και σώζε­ται από Ελληνικά μέσα διάσωσης. Δηλώνει μάλιστα ότι η πτώση του τουρκικού αεροσκάφους προήλθε από μηχανική βλάβη.


Μια εκδοχή την οποία αμέσως υι­οθέτησε και η Αθήνα. Έλα όμως που η Άγκυρα είχε άλλη άποψη. Έκανε λόγο για κατάρριψη από Ελληνικό πύραυλο ενός Μιράζ και ζήτησε από μια καναδική εταιρεία να ανασύρει το τουρκικό αεροσκάφος από τα βάθη του Αιγαίου.


Οι Καναδοί ενώ στην αρχή συμ­φώνησαν, εν συνεχεία εγκατέλειψαν το σχέδιο. Ειπώθηκε ότι υπήρξε πα­ρέμβαση των Αμερικανών.


Πέρασαν τα χρόνια και στην προε­κλογική περίοδο για την εκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πρω­θυπουργία, εμφανίστηκε στην προεκλογική εξέδρα μια κυρία η οποία είπε ότι ήταν η κόρη του τούρκου Αντισμήναρχου που σκοτώθηκε στο Αιγαίο. Είπε δημοσίως ότι οι Έλληνες κατέρριψαν εν καιρώ ειρήνης το αεροσκάφος του πατέρα της και ζήτησε από τον Ερντογάν (με τις τη­λεοράσεις να κάνουν συνεχώς ζουμ) διερεύνηση της υπόθεσης και... τι­μωρία των υπευθύνων. Άλλο που δεν ήθελε ο Ερντογάν και έδωσε εντολή σε σκάφη του τουρκικού ναυτικού να κάνουν έρευνες.


Τις έρευνες αυτές υποδέχθηκε χωρίς σχολιασμό (αλλά με υπόσχεση να παράσχει κάθε βοήθεια) ο τότε υπουργός Άμυνας Δημήτρης Αβραμόπουλος. Ήλθαν όντως τα τουρκικά σκάφη ανοικτά της Σάμου, πλην όμως δεν μπόρεσαν να ανελκύσουν το τουρκικό F-16. Το θέμα ωστόσο ήταν ότι η Αθήνα παρέδωσε αμέσως τον διασωθέντα τούρκο πιλότο στις Αρχές.


Το «ατύχημα» Ηλιάκη


Υπάρχει και άλλο ένα περιστατικό. Στις 23 Μαΐου του 2006, κατά τη διάρκεια αερομαχίας με τουρκικά μαχητικά ανοιχτά της Καρπάθου, έχασε τη ζωή του ο Σμηναγός Κωνσταντίνος Ηλιάκης, 36 ετών. Επισήμως ο θάνατός του αποδόθηκε σε «ατύχημα» που προήλθε από «ανθρώπινο λάθος» του τούρκου πιλότου με τον οποίο ενεπλάκη σε αερομαχία. Ο Τούρκος, αν και έπεσε σε Ελληνικά χωρικά ύδατα, τελικά περισυνελέγη από Τούρκους και επέστρεψε αμέσως στη χώρα του. Οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί όμως εξακολουθούν να παραμένουν σε φυλακές υψίστης ασφαλείας στην Αδριανούπολη.


ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΥ
(ΤΑ ΝΕΑ-10/03/2018 - [Μετατροπή σε κείμενο: staratalogia.blogspot.gr])