Ξεκινάει η μεγάλη γιορτή του Αιγαίου

Στη φωτογραφία, η Καλύμνια αρχαιολόγος Ευδοξία Τσουγκράνη σε αναπαράσταση εθίμου. Μεταφέρει το «Ξύσμα», άρτο επτάζυμο, με το οποίο οι νύφες χόρταιναν καλές εντυπώσεις τις πεθερές.


Με «Λαζαράκια» από την Κάλυμνο, κρασί από τη Σίκινο, θυμαρίσιο μέλι από την Κίμωλο, «μελεκούνι» από τη Ρόδο και «πετρωτό» από την Ανδρο μας τρατάρουν φέτος τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου. Το φλουρί της ευρωπαϊκής πίτας έπεσε αυτή τη φορά στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα, που απέσπασαν τον πολλά υποσχόμενο τίτλο της «Γαστρονομικής Περιφέρειας της Ευρώπης 2019». «Ο εν λόγω τίτλος εμπεριέχει έξι διαφορετικούς αλλά αλληλένδετους τομείς – τη γαστρονομία, την πολιτιστική κληρονομιά, την αειφορία, την υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την υγεία» επισημαίνει στην «Κ» η κ. Χάιντι Λαζάνη, επικεφαλής της ομάδας της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που προετοίμασε τον φάκελο της ελληνικής υποψηφιότητας προς την Ε.Ε. Πρέσβειρα της «Γαστρονομικής Περιφέρειας» έχει οριστεί η Παριανή σεφ Αργυρώ Μπαρμπαρίγου, που έχει πρωτοστατήσει ήδη σε ανάλογες εκδηλώσεις. Το πρόγραμμα, πρωτοβουλία του περιφερειάρχη Γιώργου Χατζημάρκου, υλοποιείται σε συνεργασία με τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Κυκλάδων & Δωδεκανήσου, ενώ χορηγός του είναι τα «Ελληνικά Πετρέλαια» και αποκλειστικός αερομεταφορέας η Aegean Airlines. Απώτερος στόχος είναι να συνδεθεί ο πρωτογενής τομέας με τον τουρισμό, να αναδειχθεί η γαστρονομική παράδοση κάθε νησιού και να ενδυναμωθούν οι τοπικές κοινωνίες.

Μαθητές, μέλη του Λυκείου Ελληνίδων, στην παρουσίαση του παραδοσιακού καλύμνικου πρωινού, τον Οκτώβριο του 2017.

Οι ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας ανεβάζουν έτι περαιτέρω τον πήχυ για τους διοργανωτές, καθώς απαιτείται συνεργασία όλων των εμπλεκομένων. «Πρόκειται για συνολικά πενήντα νησιά», υπενθυμίζει η κ. Λαζάνη, «στόχος είναι να υποστηρίξουμε τις ήδη υπάρχουσες εκδηλώσεις, δίνοντάς τους νέο τόνο, αλλά και να θεσμοθετήσουμε νέες όπου δεν υπάρχουν, όπως π.χ. στη Φολέγανδρο και στην Αστυπάλαια». Αλλωστε, η εν λόγω συγκυρία ενδείκνυται κυρίως για νησιά που δεν χαίρουν διεθνούς ακτινοβολίας. «Υπάρχουν πολλά κρυμμένα “διαμάντια”», λέει με νόημα στην «Κ» ο σεφ κ. Κωνσταντίνος Μπουγιούρης, μέλος της Λέσχης και ιδιοκτήτης βραβευμένου εστιατορίου στη Σύρο. «Στην Κίμωλο παράγουν ένα μέλι με περιεκτικότητα 55-60% θυμάρι, στη Σίκινο έχει δημιουργηθεί οινοποιείο, ενώ στη Ρόδο έχουν ξεκινήσει πολύ ιδιαίτερες τυποποιήσεις ελαιολάδου», αναφέρει ενδεικτικά ο ίδιος. Ολες αυτές τις γεύσεις δεν τις γνωρίζουν ούτε οι ξένοι ούτε βέβαια οι Αθηναίοι.

Γκουάβα, παραδοσιακό γλυκό κουταλιού από την Κάλυμνο.

Προτεραιότητα, επομένως, είναι η πιστοποίηση τοπικών προϊόντων, μια διαδικασία που έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Εσχάτως κατοχυρώθηκαν το τυρί σιτάκα της Κάσου, το μέλι της Καλύμνου, το κρασοτύρι της Κω, το μελεκούνι και το λόπι της Ρόδου, που είναι ποικιλία φασολιού. Την τελευταία διετία η Περιφέρεια υλοποιεί πλήθος προγραμμάτων στην ίδια κατεύθυνση: το καλάθι πρωινού Νοτίου Αιγαίου, το be a local που φέρνει στα νησιά καταξιωμένους food bloggers, αλλά και δημοφιλή εκπαιδευτικά πρότζεκτ, όπως το Aegean Gardener, όπου οι μαθητές δημιουργούν τους λαχανόκηπους που θα τους προμηθεύσουν με τις πρώτες ύλες των γευμάτων, και το Aegean mamas know best, όπου οι μαμάδες μεταλαμπαδεύουν τα μυστικά της μαγειρικής στις επόμενες γενιές.

Εκδηλώσεις

Εκτιμάται, λοιπόν, ότι η μεγάλη γιορτή του Αιγαίου θα φτάσει στο αποκορύφωμά της τους επόμενους μήνες, καθώς εκδηλώσεις προγραμματίζονται για όλη τη διάρκεια του έτους. Στη Νάξο, «πρωταθλήτρια» των αγροτικών προϊόντων και κατ’ επέκταση των φεστιβάλ γαστρονομικού ενδιαφέροντος, οι επισκέπτες θα βρεθούν ενώπιον διλημμάτων. Πέρα από το γνωστό φεστιβάλ πατάτας, μπορούν να παρευρεθούν σε φεστιβάλ γραβιέρας, μελιού, κρασιού, ρακής, ελαιολάδου και θαλασσινών, με το τελευταίο να πραγματοποιείται στην εορτή του Αγίου Νικολάου τον Δεκέμβριο. Με ξεναγήσεις σε δύο ελαιοτριβεία, δύο οινοποιεία, ένα τυροκομείο και ένα μελισσοκομικό εργαστήριο θα υποδεχθεί η Κως τους φετινούς επισκέπτες. «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια πραγματοποιούμε γιορτή τοπικών προϊόντων», εξηγεί στην «Κ» η κ. Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Οινοτουρισμού, «σημειώνεται ήδη αύξηση στις πωλήσεις μεταποιημένων προϊόντων, φρέσκων φρούτων και λαχανικών». Ενόψει της τουριστικής σεζόν δρομολογείται το μπόλιασμα του μενού των εστιατορίων με παραδοσιακά εδέσματα: γεμιστό κατσικάκι, πλιγούρι με χοιρινό, μακαρούνια, πιταρίδια, ντολμαδάκια γιαλαντζί.

Επίδοξοι κηπουροί σκαλίζουν με επιμέλεια τον λαχανόκηπό τους στη Ρόδο.

Το τραπέζι για ένα «δείπνο αγάπης» σχεδιάζουν να στρώσουν στην Κάλυμνο, όπου η γαστρονομία αναπτύχθηκε παράλληλα από τρεις διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες, τους βοσκούς, τους θαλασσινούς αλλά και τους αστούς. Οι τελευταίοι, όντας μέσω του εμπορίου σε επαφή με την Ευρώπη, είχαν και τις ανάλογες επιρροές που αποτυπώνονται σε πολλά αλμυρά πιάτα και γλυκίσματα. Το εν λόγω δείπνο, ανήμερα την Κυριακή του Θωμά, θα αναπαριστά το περίφημο «ποκίνημα των σφουγγαράδων». «Πρόκειται για το μεγάλο τραπέζι που γινόταν πριν από την αναχώρησή τους για το μακρύ ταξίδι για την Μπαρμπαριά, που διαρκούσε πέντε με έξι μήνες», εξηγεί στην «Κ» η κ. Καλλιόπη Τσαγκάρη, ιδιοκτήτρια ταξιδιωτικού πρακτορείου που ειδικεύεται στον εναλλακτικό τουρισμό. Πέρα από τη συναισθηματικά φορτισμένη ατμόσφαιρα ενόψει του αποχωρισμού, υπήρχε και εκτεταμένη προετοιμασία. «Παρασκεύαζαν καβουρμά, γαλέτες, χοιροσφάγια, διαδικασίες που θα δείξουμε στο κοινό», προσθέτει η ίδια.

Γλυκό κρασί «άναμα» από σταφύλια της Καλύμνου.

Εχουν προηγηθεί τα κάλαντα του Λαζάρου από προσκόπους και μαθητές, που προσφέρουν γλυκά, τα «Λαζαράκια». «Το Πάσχα στο νησί μας είναι ιδιαίτερο και συνδέεται άμεσα με τη βυζαντινή παράδοση», συμπληρώνει η κ. Μαρία Σαράφογλου, ιδιοκτήτρια καταλυμάτων, «διαθέτουμε εξάλλου μεγάλη ποικιλία από βυζαντινά ψωμιά, επτάζυμα, με σχινόκαρπο, με προζύμι». Ωστόσο, οι σπεσιαλιτέ δεν σταματούν εκεί. «Εδώ παράγουμε αλίπαστα και καπνιστά, καβουρμά από θαλασσινά, εσχάτως συσκευάζουμε και πωλούμε μελάνι χταποδιού», υπογραμμίζει η κ. Σαράφογλου, που από κοινού με την κ. Τσαγκάρη και επαγγελματίες άλλων κλάδων, έχουν συστήσει ένα cluster, που θα συμβάλει στην άρτια διοργάνωση. Οσοι ξένοι, πάντως, έχουν επισκεφθεί το νησί των σφουγγαράδων, ανακαλούν ακόμα με ενθουσιασμό τις φούσκες και το σπινιάλο, σπάνιους θαλασσινούς μεζέδες που διοργανωτές δεσμεύονται ότι δεν θα απουσιάζουν από τη μεγάλη γιορτή.

Ενα από τα δεκάδες ψωμιά της βυζαντινής παράδοσης της Καλύμνου.

kathimerini