Αλιμιά της Χάλκης: Το ιστορικό νησί που θαύμασε ο Βασιλιάς της Αγγλίας Κάρολος

Δεν είναι μονάχα ο Βασιλιάς της Αγγλίας Κάρολος, όταν ήταν ακόμα Πρίγκηπας που επισκέφθηκε με την σύζυγό του Καμίλα, το καλοκαίρι του 2014 το νησί της Αλιμιάς, παραμένοντας εκεί επί διήμερο με τη θαλαμηγό του και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που ήθελε μια μακροχρόνια μίσθωση για να επενδύσει εκεί, αλλά και εκατοντάδες τουρίστες κάθε καλοκαίρι που θαυμάζουν τον μικρό Παράδεισο των Δωδεκανήσων.



Αξιοποιώντας την ανταπόκριση με τη Χάλκη , επισκεφθήκαμε την Αλιμιά με ξεναγό μας την κ. Σοφία Ηρακλείδου Ιστορικό – Υπ. Διδάκτωρ Ιστορίας Πανεπιστήμιο Κρήτης, με αφορμή την παρουσίαση στη Χάλκη του βιβλίου που συνέγραψε με την Προϊσταμένη των ΓΕΚ Δωδεκανήσου Ειρήνης Τόλιου «Ένα Ταξίδι στα Δωδεκάνησα του 19ου Αιώνα μέσα από ιστορικά τεκμήρια & έγγραφα της εποχής» που κυκλοφορεί από τις εκδ. Παπαζήση με τη συνεργασία της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου. Η Αλιμνιά, έκτασης 7.4 τετρ.χιλ. το συναντάμε στη θαλάσσια περιοχή του Νοτιοανατολικού Αιγαίου ξεχωρίζοντας ανάμεσα σε μια συστάδα νησίδων, που ανήκουν διοικητικά στη Χάλκη της Δωδεκανήσου.



Η “Λιμονιά” των περιηγητών του Μεσαίωνα

Το νησί, επισημαίνει η κ. Ηρακλείου έλκει το όνομά της από την αρχαία ονομασία Ευλίμνη (ευ+λίμνη) λόγω των ήρεμων υδάτων που σχημάτιζαν περιορισμένης έκτασης λίμνη στο μυχό του εντυπωσιακού λιμανιού της. Η παραφθορά της λέξης κατά τη διάρκεια των αιώνων οδήγησε τους Ευρωπαίους περιηγητές, όπως οι Bordone (1547), Boschini (1658), Dapper και Piacenza (1688), Coronelli (1707) στο να την αποτυπώσουν στους πορτολάνους τους και τα βιβλία της εποχής ως Limonia (Λιμόνια). Αν λάβουμε, δε, υπόψη ότι πολλοί αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Θουκυδίδης και ο Πλήνιος ο Νεότερος, αλλά και γεωγράφοι, όπως ο Στράβωνας, αναφέρουν τα έργα τους τη Χάλκη, μπορούμε τότε να εικάσουμε ότι και η Αλιμνιά, που αποτελούσε διαχρονικά το «δορυφόρο» της, είχε σημαντική θέση στη θαλάσσια περιοχή της.

Το αγαπημένο νησί της ιστορίας

Κανείς δεν έμεινε ασυγκίνητος από την ομορφιά αλλά κυρίως την ενδιαφέρουσα θέση της Αλιμιάς. Ακολουθώντας πάντοτε την τύχη της Ρόδου κατακτήθηκε από όλους όσοι πέρασαν από τα ύδατα των νοτίων Σποράδων (παλαιότερη ονομασία για τα Δωδεκάνησα). Από αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς, με σημαντικότερη ίσως του Έλληνα αρχαιολόγου Αδαμάντιου Σάμψων, έχουν εντοπιστεί προϊστορικές θέσεις σε διάφορα σημεία του νησιού μας λέει η κ. Ηρακλείδου.

Το επιβλητικό ενετικό φρούριο της Αλιμνιάς

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια από τον περιπατητή του νησιού να φτάσει ίσαμε το ενετικό φρούριο της Αλιμιάς. Πιθανολογείται , μας ενημερώνει η κ. Ηρακλείδου, ότι ξεκίνησε να χτίζεται από τον Barello Assanti, ο οποίος το 1366 είχε λάβει ως φέουδο τη Χάλκη με την υποχρέωση να κατασκευάσει ισχυρή οχυρή θέση στην Αλιμνιά, από όπου μπορούσαν ανεμπόδιστα να εποπτεύουν οι κάτοικοι την κίνηση των πλοίων, φιλικών αλλά κυρίως εχθρικών. Ωστόσο, παρά τις συνεχείς οχλήσεις του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου, η ολοκλήρωση της κατασκευής του φρουρίου χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 15ου αιώνα.

Η Αλιμιά ακολούθησε την τύχη των υπολοίπων νησιών της Δωδεκανήσου. Από το 1522 έως το 1912 αποτέλεσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που κατείχε τα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Από τη μελέτη του μητροπολιτικού κώδικα του 19ου αιώνα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η Αλιμνιά αποτέλεσε το σιτοβολόνα της Χάλκης, καθώς διέθετε μεγαλύτερες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γη, ενώ παράλληλα το έδαφός της κρινόταν πιο εύφορο σε σχέση με τη γειτονική «μητρόπολη». Ως εκ τούτου, στην Αλιμνιά υπήρχε ένας κύριος αγροτικός οικισμός, ο οποίος αναπτυσσόταν περιμετρικά γύρω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου αλλά ενδεχομένως και μικρότερες διάσπαρτες εγκαταστάσεις κύφες και τυροκόμια σε διάφορα σημεία του νησιού μας αποκαλύπτει η κ. Ηρακλείδου δίνοντας μας πληροφορίες για τα κατάλοιπα αγροτικού οικισμού που βλέπουμε. Οι κάτοικοι ζούσαν από την καλλιέργεια της γης αλλά και από την κτηνοτροφία. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ακόμα και σήμερα απόγονοι των παλαιότερων κατοίκων θυμούνται τους γονείς τους να παρασκευάζουν διάφορα τυριά και βούτυρο και να πηγαίνουν με καΐκια να τα πουλήσουν στη γειτονική Κάμειρο Σκάλα της Ρόδου.

Τα κατάλοιπα του Ιταλικού ναυστάθμου και η άγνωστη επιχείρηση ΤΕΝΤ

Τη στρατηγική της Αλιμιάς αντελήφθησαν αμέσως οι Ιταλοί κατακτητές το 1912 και όπως μας εξηγεί η κ. Ηρακλείδου σε διάφορα σημεία του νησιού κατασκευάστηκαν στρατώνες, οι γνωστές casarme ή καζέρμες, όπως αναφέρουν οι ντόπιοι, στους οποίους διέμενε ιταλική στρατιωτική μονάδα αποτελούμενη από εκατόν είκοσι άτομα. Η Αλιμνιά, λόγω της σημαντικής στρατηγικής της θέσης αλλά και της σπουδαιότητας του λιμανιού της, ως ασφαλής πολεμικός ναύσταθμος, αποτέλεσε για τη Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου (Mariegeo) το κατάλληλο μέρος για την εγκατάσταση τριών πυροβολαρχιών και ενός μυδραλιοβόλου. Κατά την αποχώρηση των Ιταλών, που ακολούθησε τη συνθηκολόγησή τους με τις δυνάμεις του Άξονα, την Αλιμνιά κατέλαβαν γερμανικές δυνάμεις, οι οποίες δέχθηκαν μεγάλη επίθεση στις 2 Μαΐου του 1945, λίγες μόνο ημέρες πριν από την τελική παράδοση των γερμανικών δυνάμεων του Αιγαίου στους συμμάχους στη Σύμη.

Η εν πολλοίς άγνωστη στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία «ΤΕΝΤ» έμεινε γνωστή ως η τελευταία μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην οποία σημαντική υπήρξε η δράση του Ιερού Λόχου. Κατάλοιπο εκείνης της περιόδου είναι και τα υπολείμματα του ναυαγισμένου ιταλικού φορτηγού ατμόπλοιου ElviraVaselli, που βυθίστηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις στις 28 Ιουλίου του 1943 στον όρμο του Αγίου Γεωργίου.

Ο σημερινός ερημίτης, εθελοντής.

Στην Αλιμιά σήμερα καταβάλλεται μια προσπάθεια να δημιουργηθεί υποδομή ώστε σταδιακά να κατοικοιθεί ξανά και να αξιοποιθούν οι δυνατότητες της μέσα απο μια σύγχρονη θεώρηση χωρίς να αλλοιωθεί στο παραμικρό το περιβάλλον και τα χαρίσματά της. Οι τελευταίοι μόνιμοι κάτοικοι έφυγαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 κι έπειτα, η Αλιμνιά παρέμεινε ακατοίκητη ως συνέπεια της αθρόας μετανάστευσης των κατοίκων προς το εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια, ξεκίνησε να κατοικείται εκ νέου, ενώ ένα σημαντικό κομμάτι του οικισμού του Αγίου Γεωργίου έχει επισκευαστεί με σεβασμό στην παράδοση και την τοπική αρχιτεκτονική και μάλιστα με εθελοντική εργασία, πρωτοβουλία του κ.Κώστα Μανωλάγκα τον οποία και μας σύστησε η κ. Ηρακλείδου και όντως θαυμάσαμε όσα ο άνθρωπος αυτός έφτιαξε. Το νησί προστατεύεται και από το πρόγραμμα Natura 2000 .

Η ερημίτισσα με τις χίλιες ομορφιές

Όπως σημειώσαμε η Αλιμιά προκαλεί το ενδιαφέρον εκατοντάδων επισκεπτών κάθε χρόνο και φτάνουμε εκεί είτε μέσω της Χάλκης, σε μισή ώρα είτε μέσω της Καμείρου Σκάλας. Μας υποδέχτηκαν τα κρυστάλλινα νερά που σε προκαλούσαν να τα χαρείς σε μια σειρά αποχρώσεων του μπλέ. Εχει στηθεί μια πλωτή εξέδρα για την διευκόλυνση των επισκεπτών με τα πλοιάρια μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Μηνά έως τους ιταλικούς στρατώνες. Ετούτη η εκκλησία κατασκευάστηκε από τον Χαλκίτη μεγαλέμπορο σπόγγων, Ιωάννη Πιπίνο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και στέκει εκεί για να καλωσορίζει τους επισκέπτες. Εδώ γίνονται και καταδύσεις μας λέει η κ. Ηρακλείδου και για να τα προλάβεις όλα δηλαδή εξερεύνηση του οικισμού κάστρο κλπ οι τρεις ώρες είναι αρκετές. Εναλλακτικά, για το νησί πραγματοποιούνται δύο φορές την εβδομάδα οργανωμένες εκδρομές από την Κάμειρο Σκάλα (νοτιοδυτικά της Ρόδου) προς τον όρμο του Αγίου Γεωργίου της Αλιμνιάς. Ακολουθώντας το παλιό μονοπάτι (μουλατιέρα) που οδηγεί από την εξέδρα στον οικισμό του Αγίου Γεωργίου και την ομώνυμη εκκλησία, συναντάμε τη μεγάλη παραλία του νησιού στο μυχό του κόλπου, ενώ πίσω ακριβώς από παραλία με τα κατάλευκα βότσαλα, βρίσκεται η μικρή λίμνη που προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα μέσα στο καλοκαίρι.Η κ. Ηρακλείδου μας συστήνει και την παραλία Εμπορειός όπου εκεί οδηγεί μονοπάτι.

Προτιμήσαμε το καφεδάκι του Κώστα και της Μίνας στην αυλή του αναστηλωμένου Αη Γιώργη.

ertnews.gr